TO ΒΑΛΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΗΣ 13ΧΡΟΝΗΣ ΣΑΡΑΣ ΜΕ ΑΝΑΜΜΕΝΟ ΜΑΓΚΑΛΙ

Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ*   Τη μικρή Σέρβα που πέθανε από το μονοξείδιο του άνθρακα των αναθυμιάσεων αυτοσχέδιου μαγκαλιού στη λαϊκή γειτονιά της Ξηροκρήνης στη Θεσσαλονίκη, τη 13χρονη Σάρα, την έκλαψε ολόκληρη σχεδόν η ελληνική κοινωνία. Το δάκρυ του λαού μας, δυστυχής παρηγορία, εμπόδισε το κράτος μας να κλείσει την τραγική μάνα της στη φυλακή, όπως σχεδίαζε αρχικά, φορτώνοντάς της ως ….έγκλημα δικό της(!) τον θάνατο του παιδιού της. Μάνα και κόρη ήτανε, βλέπετε, μετανάστριες και ο κρατικός μηχανισμός μας είναι πολύ αυστηρός στη τήρηση του γράμματος του νόμου, όταν τον παραβιάζουν μετανάστες που δεν έχουν Έλληνες συνεργούς. Την άλλη τη Σέρβα, την 60χρονη Ροζίτα Μιλοσάβλεβιτς, εκείνη στο Αργος που τη βρήκαν φρικιαστικά πνιγμένη στο υπόγειο θανάτου που έμενε από τα νερά της κατακλυσμιαίας βροχής, εκείνη που ευτυχώς είχε αφήσει τη δική της κόρη στη Σερβία και έτσι γλίτωσε το κορίτσι από το ταξίδι στον Αδη, δεν την έκλαψε κανένας σχεδόν.

Βρήκε και αυτή να πνιγεί λίγες ώρες μετά τον χαμό της Σάρας – πού να μας περισσέψουν δάκρυα! Όσο για εκείνους τους 60 Ρουμάνους εργάτες στο Αιτωλικό που τους κρατούσαν φυλακισμένους σε αποθήκη πέντε Έλληνες δουλέμποροι με δύο Ρουμάνους συνεργούς και τους έβαζαν να δουλεύουν 12 ώρες στα χωράφια και έπειτα τους ξανακλείδωναν χωρίς να τους δίνουν ούτε ένα ευρώ, αντιμετωπίστηκαν με πλήρη αδιαφορία. Ελάχιστα ακούστηκε ως είδηση, σχεδόν κανένας δεν την πήρε χαμπάρι. Καλά τα παιδιά και οι νέοι σε ηλικία Έλληνες. Αυτοί ούτε είχαν ζήσει, ούτε είχαν σχεδόν καν ακούσει για την μετανάστευση των Ελλήνων σε ξένες χώρες μέχρι και τη δεκαετία του 1970. Εμείς οι μεγαλύτεροι όμως πώς είναι δυνατόν να ξεχνάμε αυτά που βλέπαμε, ακούγαμε και διαβάζαμε για την μετανάστευση των Ελλήνων στα παιδικά ή νεανικά μας χρόνια; Πώς είναι δυνατόν να μην αισθανόμαστε βαθιά συμπόνια για τους μετανάστες;

Οι αναμνήσεις επιστρέφουν με σφοδρότητα. Κομμένο το ρεύμα από τη ΔΕΗ στο διαμέρισμα που έμενε η Σάρα. Καθαρίστρια η μάνα. Κόπηκαν οι δουλειές, οι Ελληνίδες λόγω μνημονίου δεν έχουν πια λεφτά να πάρουν τη παραδουλεύτρα μια-δυο φορές το μήνα. Πού να βρεθούν λεφτά για το λογαριασμό του ηλεκτρικού! Με κεριά διάβαζε το κοριτσάκι τα μαθήματά της.

Όχι, δεν χρησιμοποιούσε τα κεριά για να δημιουργήσει «ατμόσφαιρα». Δεν χόρευε βαλς «υπό το φως των κηρίων», όπως έλεγαν τα παλιά μυθιστορήματα.

Ένα βαλς χόρεψε στη σύντομη ζωή της η Σάρα – το βαλς του θανάτου με τις αναθυμιάσεις του μονοξειδίου του άνθρακα από το αναμμένο μαγκάλι. Το πρώτο και τελευταίο της βαλς. Σπάρτη. Δεκαετία του ΄60, μισόν αιώνα πριν. Και το δικό μας ηλεκτρικό είναι κομμένο από τη ΔΕΗ στο σπίτι που νοικιάζουμε. Δεν έχουμε πληρώσει τον λογαριασμό.

Πολλούς, πάρα πολλούς μήνες δεν έχουμε ρεύμα. Δεν διαβάζουμε όμως με κερί, διαβάζουμε με λάμπα πετρελαίου τα μαθήματά μας. Φέγγει σίγουρα κάπως καλύτερα από το κερί. Και εμείς με μαγκάλι ζεσταινόμαστε. Μόνο που αντί για κάρβουνα καίμε «πυρήνα». Αγνωστη σήμερα η λέξη στους νέους. Όπως εξηγεί το λεξικό του Δ. Δημητράκου, έκδοσης της δεκαετίας του 1950, μία από τις έννοιες της λέξης «πυρήνας» είναι «η εκ των συντεθλιμμένων πυρήνων του ελαιοκάρπου κοκκοειδής προς καύσιν ύλη». Καθαρεύουσα, ξεκαθαρεύουσα, εμείς αυτό το πράγμα καίγαμε! Και τότε χάναμε στην Ελλάδα κόσμο από αναθυμιάσεις μονοξειδίου, αλλά επειδή τότε οι πόρτες και τα παράθυρα στα περισσότερα σπίτια έχασκαν και κάθε άλλο παρά ερμητικά έκλειναν, οι απώλειες ήταν μικρότερες του αναμενόμενου.

Η μνημονιακή πολιτική μας γυρίζει δεκαετίες πίσω, Έλληνες και μετανάστες. Οι μετανάστες όμως χτυπιούνται πρώτοι και βιαιότερα από την κρίση. Για να σώσουν την αξιοπρέπειά τους, οι μετανάστες φτιάχνουν μύθους που τους πιστεύουν οι λαοί τους. Όπως εμείς, για παράδειγμα, νομίζουμε ότι οι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική ήταν ανέκαθεν ευπρόσδεκτοι και σεβαστοί στις Ηνωμένες Πολιτείες, ως απόγονοι και κληρονόμοι ενός μεγάλου πολιτισμού. Λάθος. Βαθύτατη περιφρόνηση και ….ρατσιστική ( ναι, ρατσιστική! ) προκατάληψη αντιμετώπιζαν επί πολλές δεκαετίες οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες στις ΗΠΑ, σε βαθμό αδιανόητο σήμερα. Ποιος μπορεί να φανταστεί π.χ. ότι γύρω στο 1900, πριν από έναν αιώνα, οι Αγγλοσάξωνες κάτοικοι των ΗΠΑ διακήρυσσαν δημοσίως και ήταν βαθύτατα πεπεισμένοι περί αυτού, ότι οι Έλληνες, οι Ιταλοί, οι Ισπανοί μετανάστες δεν ανήκαν στη …λευκή φυλή.! Αλήθεια λέμε, ακόμα και οι ξελιγωμένοι από την πείνα Ιρλανδοί μετανάστες στις ΗΠΑ δεν θεωρούσαν… λευκούς τους Έλληνες και τους Ιταλούς μετανάστες!! Βαριά ανέκαθεν η μοίρα των μεταναστών…

*Δημοσιεύθηκε στο "ΕΘΝΟΣ"