Η τοποθέτηση του διάσημου καλλιτέχνη Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος στο δικαστήριο για την επίθεση στο σπίτι του Τρότσκι στο Μεξικό το 1940, δεν έχει μόνο μια ιστορική, αλλά και μια σύγχρονη, πάντοτε επίκαιρη πολιτική διάσταση. Κατ’αρχάς, αναφορικά με το ιστορικό σκέλος: είναι προφανές ότι ο Τρότσκι, όχι μόνο με τα λόγια του, αλλά και με τις ενέργειές του, με το να δηλώνει, αφ’ενός, ότι δεν ανακατεύεται με την μεξικανική πολιτική ζωή, αλλά, αφ’ετέρου, να καταδίδει και να επιτίθεται στους ντόπιους πολιτικούς που ο ίδιος (από κοινού με τους συντηρητικούς αστούς κάθε χώρας) θεωρούσε.. “πράκτορες της Σοβιετικής Ένωσης” και άρα, να θεωρεί αυτή την επίθεση ως “ενασχόληση με διεθνές ζήτημα”, ή, με το να επιτίθεται στους συμμάχους του μεξικανού προέδρου που τον φιλοξενούσε και να δέχεται να καταθέσει στην αμερικανική Επιτροπή Ντάις την ώρα που αυτή επιτιθόταν στον μεξικανό πρόεδρο για τις εθνικοποιήσεις στις οποίες προέβαινε, όχι μόνο αποδείκνυε την υποκρισία του, αλλά και συγκέντρωνε το μένος όλων των πραγματικών επαναστατών σε όλο τον κόσμο και το Μεξικό ιδιαίτερα. Ταυτόχρονα, την ίδια περίοδο, διαπραγματευόταν την επαλήθευση της εγκυρότητας του εγγράφου Τανάκα, η οποία τον βύθιζε αμετάκλητα στον κόσμο των κατασκόπων, οι οποίοι “καίγονταν” από μια τέτοια επαλήθευση, και ήταν φυσικό να προετοιμάζουν το έδαφος για να μη γίνει (ή να καθυστερήσει να γίνει) κάτι τέτοιο. Από την άλλη, είναι εξίσου προφανές ότι με πράξεις μεμονωμένων ατόμων, όπως αυτή στην οποία προέβη ο Σικέιρος, δεν μπορεί να ανατραπεί ένα διεθνές ζήτημα.
Όμως, η τοποθέτηση του Σικέιρος έχει και μια πάντοτε επίκαιρη πολιτική διάσταση, γιατί ακόμα και σήμερα τη συναντάμε στην ψυχολογία των αγωνιστών. Είναι αυτή η ψυχολογία του αγωνιστή που ενίοτε νιώθει μόνος κατά την άσκηση “εξ αριστερών” κριτικής προς το κόμμα του, η οποία συχνά παραμένει μόνο ως σκέψη και, τελικά, δεν διατυπώνεται. Είναι αυτή που δημιουργείται όταν αντικειμενικά, από τη θέση στην οποία ο ίδιος βρίσκεται, γνωρίζει περισσότερα, ενώ η όποια ηγεσία, πάλι αντικειμενικά, από τη θέση στην οποία βρίσκεται, ενίοτε δεν μπορεί να γνωρίζει όλα τα πράγματα, ως αυτά έχουν. Είναι αυτή η ψυχολογία που δημιουργείται και ενίοτε καθορίζει τη στάση του αγωνιστή, αντί ο ίδιος να κρίνει -όπως πρέπει- ψύχραιμα την κατάσταση, και να κρίνει κατά πόσο η ίδια του η στάση ανταποκρίνεται στο γενικότερο συμφέρον της επανάστασης. Είναι αυτή η ψυχολογία που δημιουργείται από την πεποίθησή του ότι η πολιτική συλλογικότητα στην οποία ανήκει, θα μπορούσε να μην παραμένει αδρανής -ή όσο αδρανής νομίζει ο αγωνιστής ότι αυτή παραμένει- για θέματα τόσο οφθαλμοφανή, κατ’ αυτόν: της πίστης ότι το κόμμα θα μπορούσε να’χε κάνει “κάτι παραπάνω”. Φυσικά, είναι αυτή ακριβώς η πεποίθηση που δίνει ζωή στον αγωνιστή και τον κάνει να θέλει να γίνεται όλο και καλύτερος ο ίδιος. Είναι, όμως και αυτή η πεποίθηση του αγωνιστή, που τον θέτει, ενίοτε, αφού αυτός έχει εξαντλήσει κάθε καταστατική διαδικασία εντός της συλλογικότητας για ένα πολιτικό ζήτημα που ο ίδιος θεωρεί σημαντικό, ενώπιον του διλήμματος αναφορικά με το πώς προχωρά.
Είναι, ωστόσο, επίκαιρη και για τις ίδιες τις πολιτικές συλλογικότητες του παραπάνω αγωνιστή: αφορά στη μορφή της δέσμευσής τους στην πολιτική συμμαχία στην οποία- ειδικά τα κομμουνιστικά κόμματα, είναι απαραίτητο να- συμμετέχουν. Η μορφή δέσμευσης, ενίοτε συγχέεται με το βαθμό δέσμευσης. Έτσι, έχουμε δει στο κομμουνιστικό κίνημα, η όποια συμμαχία να ακυρώνει την πολιτική, ιδεολογική, ενίοτε και οργανωτική ανεξαρτησία κομμουνιστικών κομμάτων. Έχουμε δει να υπάρχει και να επικρατεί ο φόβος ότι ακόμα και η παραμικρή κριτική προς το σύμμαχο μπορεί να βλάψει αμετάκλητα την ενότητα μαζί του. Η επικράτηση ενός τέτοιου φόβου, φυσικά, δεν είναι παρά η επικράτηση μεταφυσικών αντιλήψεων, οι οποίες βλέπουν μόνο ενότητα, αντί να βλέπουν και πάλη, εντός των -σε κάθε περίπτωση απαραίτητων- πολιτικών συμμαχιών: και, φυσικά, δεν είναι παρά η άλλη όψη του νομίσματος των μεταφυσικών αντιλήψεων που βλέπουν μόνο “στρατηγικές διαφορές”, και όχι δυνατότητες ενότητας με τον κάθε -ταλαντευόμενο, αναξιόπιστο- δυνάμει σύμμαχο. Πρόκειται, εξάλλου, για μια μικροαστική αντίληψη της κριτικής, καθώς, σε πλήρη αντίθεση με τη μαρξιστική-λενινιστική διδασκαλία για το κόμμα ή τις σχέσεις κόμματος-μαζών, δεν βλέπει ότι αυτή μπορεί να αποτελέσει συγκολλητικό παράγοντα και όχι διαλυτικό.
ΥΓ. Μπορεί κανείς να διαβάσει τη βιογραφία του Σικέιρος από το Φιλ Στάιν, η οποία έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά, εδώ (αγγλικά)
***
Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος: Ανάληψη ευθύνης για την επίθεση στην κατοικία του Τρότσκι
Ο Σικέιρος πίσω από το έργο του «Η Γέννηση του Φασισμού» (1955, Πόλη του Μεξικού) (πηγή)Ο Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος ήταν πολύ γνωστός ως πρωτεργάτης της μεξικανικής επαναστατικής τοιχογραφίας, καθώς και ως μαχητής που υπερασπίστηκε την ισπανική δημοκρατία ενάντια στο φασισμό. Ο ρόλος του στην επίθεση στο σπίτι του Λέον Τρότσκι το Μάη του 1940 έχει συσκοτισθεί. Η τοποθέτηση του Σικέιρος στο δικαστήριο, η οποια δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά από τα αρχεία του Ιδρύματος Σικέιρος στο Μεξικό, ρίχνει φως στα πολιτικά κίνητρα που είχε ο καλλιτέχνης για αυτό το παράδοξο γεγονός. Ο Σικέιρος ένιωσε υποχρεωμένος να προσφύγει σε μια τέτοια ενέργεια, αφού έζησε ο ίδιος τον αρνητικό ρόλο του Τροτσκιστικού POUM κατά τον αντιφασιστικό πόλεμο στην Ισπανία. Ήθελε να διασώσει την τιμή της μεξικανικής δημοκρατίας, η οποία είχε σπιλωθεί από την παρουσία του Τρότσκι στο Μεξικό. Με το στρατό του Χίτλερ έτοιμο να χτυπήσει προς ανατολάς, ο Σικέιρος θεώρησε αναγκαίο να προβεί σε μια κίνηση διαμαρτυρίας, για να σταματήσει τον Τρότσκι να χρησιμοποιεί το Μεξικό ως βατήρα για τις επιθέσεις του ενάντια στη Σοβιετική Ένωση. Η διαμαρτυρία αυτή είχε σχεδιαστεί να συλλέξει, χωρίς αιματοχυσία, αποδεικτικά στοιχεία για τα χρήματα τα οποία ο Τρότσκι λάμβανε από τον αντιδραστικό δημοσιογραφικό όμιλο Hearst και για να προκαλέσει ένα σκάνδαλο το οποίο θα υποχρεώνε την κυβέρνηση Καρδένας να κλείσει το στρατηγειο του Τρότσκι στο Μεξικό. Η ένοπλη αυτή διαμαρτυρία κατέληξε σε φιάσκο. Ο Τρότσκι παρέμεινε κρυμμένος κάτω από το κρεβάτι του, προστατευόμενος από τη σύζυγό του, ενώ, πάνω στην αναταραχή από την επίθεση, τα έγγραφα που ο Σικέιρος ήλπιζε να βρει, δεν κατασχέθηκαν: ο Τρότσκι παρέμεινε σταθερά ασφαλής στο Μεξικό. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού κατηγορηματικά δήλωσε ότι δεν είχε καμία σχέση με την ενέργεια εκείνη. Τρεις μήνες αργότερα, σε μια επίθεση που δεν σχετιζόταν με εκείνη την ενέργεια του Σικέιρος, ο Τρότσκι δολοφονείται. Για το Σικέιρος, η διαμαρτυρία εκείνη είχε ως αποτέλεσμα να παραμένει κρυμμένος επί μήνες, να φυλακιστεί και, τέλος, επί χρόνια να είναι εξόριστος. Λεπτομέρειες αυτών των συνεπειών μπορούν να βρεθούν στη βιογραφία του Σικέιρος από το Φιλ Στάιν που πρόσφατα εκδόσαν οι International Publishers της Νέας Υόρκης. Η τοποθέτηση του Σικέιρος στο δικαστήριο δίνει μια γενικότερη εικόνα των προβλημάτων που αντιμετώπιζε το κομμουνιστικό και δημοκρατικό κίνημα από τον Τρότσκισμό τη δεκαετία του ’30 στην Ισπανία και παντού αλλού. Εκείνη την περίοδο, ο Σικέιρος δεν γνώριζε ότι ο Τρότσκι παρείχε πληροφορίες στο FBIγια το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα μέσω του προξενείου των ΗΠΑ στο Μεξικό. Μετά το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956, βαθμιαία χαμηλώνει η ένταση της κριτικής στον Τροτσκισμό. Αυτό δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, αφού, όπως έχει επισημάνει στα απομνημονεύματά του ο Καγκάνοβιτς, ο Χρουσιώφ ήταν υποστηρικτής του Τρότσκι το 1923-24, επομένως, η “μυστική ομιλία” του συνιστούσε μια επιστροφή στις πολιτικές ρίζες του.
***
Ισπανία 1937. Ο Σικέιρος με το διοικητή Χουαν Μπ. Γκόμεζ (φωτό στο βιβλίο του Στάιν)
Οι πολιτικοί λόγοι που την έκαναν δυνατή και αναπόφευκτη. Η ψυχολογική – πολιτική διαδικασία που την επώασε. Οι λόγοι για τη συμμετοχή μου.
Προς την κοινή γνώμη, γενικά.
Προς το μεξικάνικο προλεταριάτο, ιδιαίτερα.
Προς το δικαστή του πρωτοδικείου του Κογιοακάν
Η επίθεση στην κατοικία του Λέον Τρότσκι
Όταν οι μεξικανοί μαχητές, τις πρώτες μέρες του Γενάρη του 1937, φτάσαμε στην Ισπανία για να πολεμήσουμε για τη Δημοκρατία, στις τάξεις του Λαϊκού Στρατού, μάθαμε για την καταθλιπτική ντροπή ο πρόεδρος Κάρδενας να έχει δώσει όπλα στον ισπανικό λαό προκειμένου να παλέψει ΥΠΕΡ της Επανάστασης, όμως ταυτόχρονα να έχει δώσει όπλα στο Λέον Τρότσκι προκειμένου από το επαναστατημένο Μεξικό να μπορεί να παλεύει ΕΝΑΝΤΙΑ στην Επανάσταση και, όχι λιγότερο κυνικό από αυτό, να το έχει κάνει υπολογίζοντας στην παθητικοποίηση του μεξικανικού εργατικού κινήματος.
Μάταια εμείς οι μεξικανοί δεσμευτήκαμε να σβήσουμε μια τέτοια βαθιά αγανάκτηση. Στα επιχειρήματά μας περί “παραδοσιακής πολιτικής μεξικανικής φιλοξενίας”, μας δινόταν απάντηση με το ακόλουθο σκεπτικό: “ναι, παραδοσιακή πολιτική φιλοξενία για τους επαναστάτες, για το Μαρτί, για τον Χούλιο Αντόνιο Μέγια, για τη μητέρα του Πρέστες, όχι φιλοξενία και προστασία για το σημεντικότερο κέντρο της διεθνούς αντεπανάστασης”.
Ήδη στις τάξεις των ισπανικών μονάδων, όπως και των διεθνών, αντιμετωπίζαμε την ίδια σφοδρή καταδίκη. Μαχητές από όλες τις χώρες μας ζητούσαν να τους εξηγήσουμε αυτό το “δυσνόητο παράδοξο του Κάρδενας”. Και όλοι, παρά τα φτωχά επιχειρήματά μας, κατέληγαν στην επιβεβαίωση του ισχυρισμού ότι αυτό συνιστούσε μια μεγάλη ντροπή για το επαναστατικό εργατικό κίνημα του Μεξικού. Η απάντησή μας ότι ο πρόεδρος Κάρδενας είχε προχωρήσει σε αυτή την κίνηση παρά την άποψη της πλειοψηφίας των εργατικών συνδικάτων, δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να αυξάνει την αγανάκτηση ενάντια στην κυβέρνηση του Μεξικού, και ενάντια στην ατελή, αναιμική δράση των οργανωμένων μαζών της χώρας μας.
Για όλους, αυτό ήταν ανεξήγητο. Δεν ήταν δυνατό να χωρέσει εντός των ορίων μιας ασυνείδητης πολιτικής. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για μια συγκεκριμένη μορφή αντεπαναστατικής ενέργειας, η οποια, μάλιστα, προέκυπτε από ένα προοδευτικό κίνημα.
Ο Λέον Τρότσκι, στο μεταξύ, είχε ήδη καταλάβει ένα ζωντανό βήμα που, ενάντια σε κάθε νόμιμη πρακτική αναφορικά με πολιτικούς πρόσφυγες, του είχε δοθεί, στην πρωτεύουσα, μάλιστα, της Μεξικανικής Δημοκρατίας, και αυτό αποτελούσε μια αντίφαση του πιο προοδευτικού προέδρου του Μεξικού, του προέδρου Κάρδενας. Από αυτό το απροσπέλαστο, μόνιμα προστατευόμενο από την αστυνομία, βήμα, ο στρεψόδικος, ο οποίος είχε μεταμφιεστεί σε ηρωικός “καουντίγιο” (ηγέτης) της κομμουνιστικής άκρας αριστεράς, ευρισκόμενος σε μοχθηρό ντελίριο, εξαπολύει επίθεση ενάντια στο μεξικανικό και διεθνές επαναστατικό κίνημα, στην ιστορική στιγμή, μάλιστα, μιας μεγάλης αντιδραστικής επίθεσης σε όλες τις χώρες.
Το πιο οπισθοδρομικό τμήμα της μεξικανικής αστικής τάξης, όπως και η αστική τάξη όλων των χωρών, συνεχίζει να αντιμετωπίζει τον Τρότσκι της αρχικής περιόδου της Ρωσικής Επανάστασης, το μέλος του κόμματος των Λένιν – Στάλιν Τρότσκι, εχθρικά, όμως τείνει αδελφική χείρα στον Τρότσκι τον αντισταλινικό, “τον μεγαλύτερο εχθρό του μεγαλύτερο εχθρού”, ο οποίος υποστηρίζει τον εγχώριο αντεπαναστατικό αγώνα, και τον παγκόσμιο αντεπαναστατικό αγώνα, οι οποίοι βοηθούνται από μια χωρίς προηγούμενο χρήση μεγάλων αποσκευών σοφιστείας. Για αυτό το σκοπό, το πρώτο βήμα ήταν να ανοίξουν για αυτόν πλήρως οι πόρτες της δημοσιότητας.
Κατηγορούμενος το 1960 (πηγή)
Δεν είχαμε τότε αντιληφθεί ότι αυτό το σφάλμα θα ήταν δυνατό να αποκτήσει ρίζες. Το μεξικανικό εργατικό κίνημα (επιβεβαιωνόταν ότι) είναι ισχυρό. Το μεγαλύτερο της Λατινικής Αμερικής. Η επιρροή του Κομμουνιστικού Κόμματος Μεξικού και των συμπαθούντων αυτό εντός των συνδικάτων σημαντική. Επίσης μεγάλο ήταν το κύρος του μεταξύ αυτών που είχαν δημιουργήσει το Κόμμα της Μεξικανικής Επανάστασης, το οποιο, χωρίς ακόμα να υπάρχει Λαϊκό Μέτωπο, αποτελούσε τη βάση για ένα πραγματικό Λαϊκό Μέτωπο- ώστε σε αυτό να ενώνονται εργάτες, αγρότες, στρατιώτες, βιοτέχνες, διανοούμενοι και ένα εμφανώς προοδευτικό τμήμα της νέας εθνικής αστικής τάξης. Ο Πρόεδρος Κάρδενας, ο πιο προχωρημένος δημόσιος άνδρας της Μεξικανικής Επανάστασης, δεν ήταν δυνατό να αρνηθεί, χωρίς να έρχεται αντιμέτωπος με την ίδια τη φύση της κυβέρνησής του, αυτό που με τόση ζέση του ζητήθηκε, το οποίο ήδη οι μάζες των εργατών και των αγροτών, το επαναστατικό κίνημα συνολικά, είχαν απαιτήσει, και για το οποίο του είχαν δώσει δύναμη στον ενεργητικό αγώνα ενάντια στηmaximatura (“μεγαλειότητα”) του Κάγιες (1).
Από το Μεξικό, δυστυχώς, λάβαμε απαισιόδοξα νέα. Υπήρχε αντίθεση ενάντια στην απόφαση του Κάρδενας, όμως με μια μορφή η οποία έμοιαζε περισσότερο με πένθιμο κλάμα και αίτημα παιδιού προς τον πατέρα, παρά με απαίτηση με μαχητική αποφασιστικότητα των λαϊκών προλεταριακών και επαναστατικών μαζών από έναν λειτουργό ο οποίος ήταν η τυπική δημοκρατική εκπροσώπηση αυτών των μαζών στην εξουσία. Ο πρόεδρος Κάρδενας παρέμενε αμετακίνητος στην απόφασή του ως πατριαρχικός “καουντίγιο” (ηγέτης) αυτών των μαζών.
Αργότερα εστάλησαν δακρύβρεχτες επιστολές από εκείνους οι οποίοι υποτίθεται ότι ήταν οι ισχυροί καθοδηγητές της Μεξικανικής Επανάστασης. Αναφέρονταν με φιλικές, τρεμάμενες (και, μάλιστα, μυστικές) επικρίσεις για την “αυτοκτονία -τύπου Μαδέρο(2)- του Προέδρου Κάρδενας”, για την “παραξενη μίξη ρομαντικού και λαϊκιστή ηγέτη”. “Έμοιαζε πολύ με τον Αθάνια στις φιλελεύθερες κυβερνητικές μεθόδους του, ο καλύτερος Πρόεδρος που έχει δώσει η Μεξικανική Επανάσταση”, μας λεγόταν με μια σφοδρή αγανάκτηση.
Η προλετάρια μάνα (1929) (πηγή)
Όμως, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι θα βρίσκαμε μια εξαίρεση στη μεξικανική πολιτική πραγματικότητα με την οποία είχαμε ήδη μπλεχτεί, πιέζαμε και ρωτούσαμε περισσότερο. “Το ΚΚ Μεξικού, αλληλέγγυο με την πολιτική πλατφόρμα του Κάρδενας, με τις δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις του, είχε καταστήσει ένα από τα θεμελιακά σημεία της τακτικής του το Λαϊκό Μέτωπο”. “Το Κομμουνιστικό Κόμμα θεώρησε, έτσι, πως οτιδήποτε θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο ή να διασπάσει την ενότητα της ομάδας των προοδευτικών δυνάμεων του Καρδενισμού, είναι αντίθετο με την παρούσα θέση του”. “Πολύ καλά”, απαντούσαμε, “όμως η προλεταριακή αλληλεγγύη, η κομμουνιστική αλληλεγγύη με την ομάδα των εργατικών-προοδευτικών του Κάρδενας, δεν σημαίνει υποταγή της προλεταριακής τάξης, της πρωτοπορίας του, (ή σιωπή, η οποία είναι το ισοδύναμο στην πολιτική) στην παραμικρή απόφαση που λαμβάνει”. “Όχι”, ισχυριζόμασταν, “μόνο η τεράστια ατομική επιδεκτικότητα του Προέδρου Κάρδενας μπορεί να προκαλέσει μια μοιραία ρήξη η οποία αναπόφευκτα θα ήταν σε βάρος της επαναστατικής ενότητας στο Μεξικό”. Αυτό το οποίο δεν μπορούσε να βγει από τη σκέψη μας ήταν η πεποίθηση ότι αυτή η άσκηση κριτικής – τίμια και ανεξαρτήτως δυναμικότητας, όχι μόνο δεν θα διασπούσε, αλλά θα υποχρέωνε σε ισχυρότερη ενότητα.
Για το παραπάνω δεν είχαμε την παραμικρή αμφιβολία ότι επρόκειτο για μια πρώτη κίνηση συνθηκολόγησης του εργατικού κινήματος του Μεξικού στη νέα προοδευτική αστική τάξη που κυβερνά τη χώρα. Ήταν ένα σοβαρό τραύμα στις δημοκρατικές μορφές που θα έπρεπε να έχουν εξομαλύνει τις σχέσεις μεταξύ μιας κυβέρνησης με λαϊκή ώθηση και των λαϊκών μαζών που την είχαν στείλει στην εξουσία. Ήταν η αρχή της επιδείνωσης του ευρισκόμενου τότε σε εμβρυώδικη μορφή πατριαρχικού αρχηγισμού του Προέδρου Κάρδενας. Το σημείο έναρξης της βαθμιαίας απώλειας της πολιτικής ανεξαρτησίας του επαναστατικού προλεταριακού κινήματος του Μεξικού και η αρχή του θανάσιμου ακολουθητισμού του. Συνολικά, επρόκειτο για την απαρχή μιας σειράς νικών της αντίδρασης στη χώρα μας επί των οργανωμένων προλεταριακών και λαϊκών δυνάμεων, ανεξαρτήτως του εφαρμοζόμενου προγράμματος προοδευτικών μεταρρυθμίσεων του Κάρδενας. Όμως, πάνω από όλα, επρόκειτο για τον αντίθετο δρόμο προς το Λαϊκό Μέτωπο, για την οπισθοδρόμηση της Επανάστασης στο Μεξικό, στην αρχική της μορφή, η οποία είναι η πολιτική δυνητικότητα των μαζικών της οργανώσεων.
Οι συνθήκες στις οποίες εξελισσόταν ο εμφύλιος πόλεμος στην Ισπανία, στον οποίο ήμαστε συμμετέχοντες, δεν συνιστούσε αποζημίωση για την ηθική βλάβη που προκαλούσαν τα νέα από το Μεξικό. Σε συνθήκες Εμφυλίου Πολέμου, οι κυβερνώντες διοικούσαν, παραδόξως, με νομικές διαδικασίες κατάστασης μόνο εκτάκτου ανάγκης. Οι Δημοκρατικές κυβερνήσεις που είχαν σταθεί ανίκανες να πνίξουν τον εμφύλιο πόλεμο σε καιρό ειρήνης, φάνηκαν αδύναμες να μετασχηματιστούν σε κυβερνήσεις εμφυλίου πολέμου. Ένα χρόνο μετά την έναρξη της ένοπλης πάλης, κανένα διάταγμα κήρυξης της χώρας σε εμπόλεμη κατάσταση δεν είχε εκδθοθεί. Δεν υπήρχαν σημάδια ότι θα γινόταν κάτι τέτοιο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν υπήρχε, ούτε στο μέτωπο, ούτε στα μετόπισθεν, ο απαραίτητος στρατιωτικός νόμος. Τα Δημοκρατικά πολιτικά κόμματα, με την εξαίρεση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ισπανίας, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, δεν εδειχναν σημάδια κατανόησης, σε όλο το μέγεθός του, του τεράστιου λάθους που σήμαινε αυτή η υπνοβατική μέθοδος διακυβέρνησης, αυτές οι φιλελεύθερες διαδικασίες μεσούσης της καταιγίδας του εμφυλίου πολέμου.
Η ηχώ της φωνής (πηγή)
Έτσι, η κατασκοπία, η υπονόμευση, η προδοσία και η προβοκάτσια από πλευράς Τροτσκισμού, ο οποίος αποτελούσε τον πιο αποτελεσματικό πυρήνα για την δημαγωγία της Πέμπτης Φάλαγγας του Φράνκο στη ζώνη των Δημοκρατικών, είχε εμφανιστεί και λάμβανε χώρα ανεμπόδιστα, στις τάξεις των πολιτικών, εργατικών, αγροτικών και στρατιωτικών οργανώσεων, εν πλήρει γνώσει του Δημοκρατικού Κράτους, υπό τη φτερούγα των κυβερνήσεων του Λαϊκού Μετώπου. Στην πραγματικότητα, στις Δημοκρατικές αρχές, παρότι αυτό μοιάζει αδιανόητο, χρειάστηκαν 11 μήνες (από τις 18 Ιούλη 1936 ως τις 16 Ιούνη 1937) προκειμένου να ανακαλύψουν ότι το πολιτικό κόμμα του Τροτσκισμού στην Ισπανία, ήταν εργαλείο κατασκοπίας, σαμποτάζ και προβοκάτσιας, ευρισκόμενο στην άμεση υπηρεσία του αρχηγείου του λεγόμενου Εθνικού Στρατού. Δεν τους ήταν αρκετό να διαβάζουν στις εφημερίδες και τα περιοδικά αυτών των πρακτόρων της εχθρικής κατασκοπίας, συνθήματα όπως “Μαδρίτη, ο τάφος του φασισμού! Καταλωνία, ο τάφος της κυβέρνησης!”, δηλαδή, ο τάφος του Λαϊκού Μετώπου, ο τάφος της ενότητας του προλεταριάτου και του ισπανικού λαού ενάντια στην ένοπλη επίθεση της αντίδρασης.
Φυσικά, αυτό το δέντρο απέδωσε καρπούς: στις 3 του Μάη του 1937, δηλαδή, δυόμιση μήνες μετά την ανακάλυψη της πραγματικής πολιτικής φυσιογνωμίας των δήθεν “μαρξιστικών-λενινιστικών” ορθόδοξων του POUM (3), δυόμιση μήνες μετά την πιο ανεξήγητη ελευθερία για τα όργανα δημοσιοποίησης των θέσεών τους (για όσο περισσότερη συσκότιση γινόταν!), όπως La Batalla, Alerta κλπ κλπ, ξέσπασε στην πόλη της Βαρκελώνης, δηλαδή στην ακραία οπισθοφυλακή του Δημοκρατικού μετώπου, μια ένοπλη εξέγερση ΜΕ ΑΥΤΟΥΣ επικεφαλής, με τη συνενοχή όλων όσων έστηναν ενέδρες στα μετόπισθεν, όλου του μεταμφιεσμένου αναρχικού όχλου, όλων των κλαψιάρηδων που ζητούσαν συνθηκολόγηση, των αστών που ήθελαν πάση θυσία ειρήνη, και με την προδοσία τους, χρησιμοποιώντας το τρικ του “μετασχηματισμού του εμφυλίου πολέμου σε προλεταριακή επανάσταση”, έναντι των συμφιλιωτών εντός του Λαϊκού Μετώπου. Μια εξέγερση η οποία κόστισε στον ισπανικό λαό 850 ζωές και 2.600 τραυματίες. Επρόκειτο για το αριστούργημα, εντέλει, του πρόσφυγά μας στο Κογιοακάν: του “καημένου διωκόμενου πολιτικού”, ο οποίος είχε ρομαντικά απομονωθεί στο Μεξικό από τον Πρόεδρο Κάρδενας, λόγω της χαλάρωσης της μαχητικής θέλησης των οργανωμένων μαζών.
Τιμητική φρουρά στην κηδεία της Φρίντα Κάλο. Δεξιά του οι πρώην πρόεδροι του Μεξικού Εμίλιο Πόρτες Ζιλ και Λάζαρο Κάρδενας και ο Ντιέγκο ΡιβέραΌμως στο Μεξικό, τα πράγματα δεν πήγαιναν καλύτερα. Ο Πρόεδρος Κάρδενας (σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες) προσεγγίζει όλο και περισσότερο την ιδέα της ουδέτερης στάσης για την κυβέρνηση, στον καθημερινό αγώνα ενάντια στις όλο και πιο βίαιες επιθέσεις της αντίδρασης, η οποία ενισχύεται από το δημαγωγικό τροτσκισμό. Έτσι, φαίνεται ότι υλοποιεί μερικώς αυτό που οι αντεπαναστατικές δυνάμεις της χώρας έχουν ανάγκη. Όπως ο Αθάνια (στην αιματηρή εμπειρία της Ισπανικής Δημοκρατίας), πιστεύει ότι ο στρατός, ο οποίος αποτελεί τη φυσική εγγύηση της μεξικανικής επανάστασης, θα πρέπει να είναι μια οντότητα πολιτικά ουδέτερη. Οι αρχηγοί, αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και στρατιώτες θα μπορούσαν, σύμφωνα με τη διατύπωσή του, να υπηρετούν στις τάξεις ακόμα και των αντεπαναστικών κομμάτων, στις τάξεις των πολιτικών κομμάτων που είναι αντίθετα προς τη Μεξικανική Επανάσταση. Όπως ο Αθάνια (σε βάρος της προδομένης Ισπανικής Δημοκρατίας), ο Πρόεδρος Κάρδενας πιστεύει ότι η δημιουργία μιας πολιτικής αστυνομίας, μιας υπηρεσίας πολιτικών πληροφοριών, θα συνιστούσε στίγμα για την κυβέρνησή του. Όπως ο Αθάνια (επίσης βάσει της πικρής εμπειρίας της Ισπανικής Επανάστασης), ο Πρόεδρος Κάρδενας πιστεύει ότι οι διπλωματικές υπηρεσίες βρίσκονται εκτός των ορίων πολιτικής δράσης και υπόκεινται μόνο σε τεχνικούς κανόνες. Όμως, το πιο σοβαρό είναι ότι ο Πρόεδρος Κάρδενας προχωρεί έτσι, ενώ προβαίνει στις πιο ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, όπως την εξάλειψη των λατιφουντίων στο Γιουκατάν, την επίσημη επέμβαση στα άλλοτε ανέγγιχτα λατιφούντια των γιάνκηδων ή επιφανών προσωπικοτήτων της μεξικανικής πολιτικής ζωής, κλπ, επομένως θα φαινόταν λογικό ότι όσο πιο ριζικές είναι οι λαϊκές μεταρρυθμίσεις, τόσο μεγαλύτερη βία θα υπήρχε από την αντίδραση και τον ιμπεριαλισμό. Αυτή η στάση αναπτύσσεται γρήγορα στις τάξεις των οικονομικά ισχυρών εχθρών μας, σε όλη τη χώρα. Πρόκειται για ένα σκηνικό πολύ όμοιο με εκείνο της Ισπανικής Δημοκρατίας πριν από την επίθεση της αντίδρασης.
Οι γυναίκες του Τσιλπαντσίγκο (1960) (πηγή)
Τα νέα συμπλήρωναν τη δραματική εικόνα. Απέναντι σε τέτοια σοβαρά γεγονότα, το επαναστατικό κίνημα του Μεξικού μετά βίας διατύπωνε μια άποψη. Καθόλου αρκετή ώστε να σταματήσει το δρόμο προς την ήττα του εμφυλίου πολέμου ή να καταστήσει αδύνατη τη συνθηκολόγηση, παρά το ζωντανό τεκμήριο του φιλελευθερισμού που κατέστησε εφικτή την “επικράτηση” του Φράνκο. Μια από τις χαρακτηριστικότερες εκδηλώσεις αυτής της παθητικής στάσης ήταν η “Καμπάνια ενάντια στον Υπουργό Εξωτερικών, μηχ. Εδουάρδο Λέι, για την αποδεδειγμένη συνωμοσία του με το διεθνή φασισμό”. Μια παθητική στάση που, συνοπτικά μιλώντας, ο Πρόεδρος Κάρδενας διέκοψε με “πατρικό” τρόπο, όπως σε άλλες, πολύ σοβαρές περιπτώσεις στη μεξικανική πολιτική ζωή.
Ίσως σε αυτή τη “δημοκρατική” ουδετερότητα και στην παιδική αναιμικότητα του μεξικανικού εργατικού κινήματος, βρίσκεται η εξήγηση στην ανοχή από την κυβέρνηση του Κάρδενας των συνεχών πολιτικών ενεργειών του Λέον Τρότσκι στο Μεξικό. Όμως το αντικειμενικό γεγονός είναι ότι ο μεγαλύτερος από τους υποκριτές της Επανάστασης, ο υποκινητής της κατασκοπίας του POUM στη Δημοκρατική Ισπανία, κατάφερε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, να μετατρέψει το βήμα που του είχε προσφέρει ο Πρόεδρος Κάρδενας σε στρατηγείο της εγχώριας και διεθνούς αντεπαναστατικής πολιτικής, προστατευόμενο εξωτερικά, μέρα – νύχτα, από πιστόλια, τουφέκια και γκλομπ δεκάδων μελών της μεξικανικής αστυνομίας και, εσωτερικά, επίσης μέρα – νύχτα, από τα όπλα δέκα ξένων ενόπλων. Ένα πολιτικό κέντρο, με γραμματείς και δακτυλογράφους, με καθημερινές επαφές με ανθρώπους έξω από την πόλη και από το εξωτερικό, χάρη στην ελεύθερη μετακίνηση μέσω των Ηνωμένων Πολιτειών. Όλα αυτά, φυσικά, εν γνώσει και με την έγκριση του Γραμματέα του Κυβερνήτη του Μεξικού, δηλαδή, με τηνπαράνομη συγκατάθεση της μεξικανικής κυβέρνησης, γιατί μια νόμιμη συγκατάθεση ήταν αδύνατη. Δηλαδή, υπό την παράνομη προστασία της πλέον νομιμόφρονος κυβέρνησης που είχε ποτέ το Μεξικό. Είναι προφανές πως η απόδοση μόνο άγνοιας στις μεξικανικές αρχές θα συνιστούσε μια προσβολή.
Με τον Τσου Εν Λάι το 1956Το πραγματικό γεγονός είναι πως σε αυτή την αλήθεια θα πρέπει να προστεθεί και μια άλλη: ο Πρόεδρος Κάρδενας έδωσε όπλα στον Τρότσκι προκειμένου, από το επαναστατημένο Μεξικό, να μπορεί να παλέψει ενάντια στη Μεξικανική Επανάσταση και στη διεθνή Επανάσταση, όμως επίσης, οι υφιστάμενοί του ανησυχούσαν γιατί αυτά τα όπλα είχαν τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα.
Ήταν ξεκάθαρο, ακόμα και από μακριά, ότι στο Μεξικό η επανάσταση γινόταν “από τα πάνω”. Η κατάληξή της εξαρτιώταν βασικά από τη θέληση ενός καλού πατριάρχη και τίποτα περισσότερο. Πολύ προοδευτικές φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις υλοποιούνταν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά αυτές οι μεταρρυθμίσεις σοβαρά απειλούνταν από την έλλειψη πραγματικής κοινωνικής δύναμης στη βάση. Για εμάς, ήταν αδιαμφισβήτητο ότι η μακροβιότητά τους βρισκόταν σε κίνδυνο. Αυτή ήταν η ζωντανή πραγματικότητα που προέκυπτε από το πολιτικό και συνδικαλιστικό κίνημα του Μεξικού. Οι αδύναμες επαναστατικές δυνάμεις της χώρας μας δεν φαινόταν να έχουν σημειώσει, σε (τότε) τρεισήμισυ χρόνια του πιο φιλικού προς αυτές καθεστώτος, την παραμικρή σημαντική πρόοδο. Οι μαζικες πολιτικές οργανώσεις δεν είχαν ακόμα οικοδομηθεί, σε σημείο που θα μπορούσε να γίνεται λόγος για οπισθοδρόμηση, γιατί στην πολιτική, η ακινησία σημαίνει οπισθοδρόμηση. Το Λαϊκό Μέτωπο, η μόνη απτή δυνατότητα της Δημοκρατικής Επανάστασης του Μεξικού μέχρι σήμερα, συνεχίζει να είναι μακροπρόθεσμα ένας πιθανός παράγοντας και τίποτα περισσότερο. Η χρυσαλίδα του, το Κόμμα της Μεξικανικής Επανάστασης, υπέφερε σοβαρά από όλα τα δεινά του προκατόχου του, του παλιού Εθνικού Επαναστατικού Κόμματος (του κόμματος των νεόπλουτων αντιδραστικών του Κάγιες), και μόνο πέτυχε την ανακάλυψη της πολυλογίας, με καποιες προχωρημένες και καλά διατυπωμένες προτάσεις. Στην ουσία, συνέχισε να αποτελει μια γραφειοκρατική σατραπεία, ένα ευκαιριακό πολιτικό όπλο σε ικανά χέρια υπαρχηγών της νεόπλουτης τάξης, και δεν αντιστοιχούσε πάντα στο προοδευτικό της τμήμα.
(πηγή)
Η μοιραία τροπή που πήραν τα πράγματα στην Ισπανία και τα ανησυχητικά νέα που λαμβάναμε από το Μεξικό, με έκαναν να προβω σε ένα γρήγορο ταξίδι στην πρωτεύουσα της χώρας μου. Μια καλά διατυπωμένη και τεκμηριωμένη παρουσίαση των αιτιών που έφερναν την φασιστική στροφή στην Ισπανία, πίστευα, θα χρησίμευε στον Πρόεδρο Κάρδενας ως μια μεγάλη εμπειρία, προκειμένου να αλλάξει την αυτοκτονική φιλελεύθερη πορεία που φαινόταν ότι υιοθετούσε έναντι της ανάπτυξης της αντίδρασης. Αυτή η εμπειρία, πάνω από όλα, πίστευα, θα πρέπει να γίνει πλήρως γνωστή στο επαναστατικό εργατικό κίνημα του Μεξικού, καθώς, από τον πόλεμο στην Ισπανία φαινόταν ότι ενδιαφερόταν μόνο για τις ηρωικές πτυχές του, επ’ ουδενί, όμως, για τα τρομακτικά του λάθη. Επιπρόσθετα, αυτή η πτυχή, φανταζόμουν, θα επέτρεπε την υποστήριξη προς την εξάλειψη των λαθών και της χαλαρότητας που στην Ισπανία επιτάχυναν τον ερχομό της ήττας.
Προς τούτο, ζήτησα και έλαβα από τον Υπουργό Άμυνας, σενιόρ Ινταλέθιο Πριέτο, μια δίμηνη άδεια, δεδομένης της θέσης μου ως επικεφαλής της 46ης Μικτής Ταξιαρχίας, που τότε βρισκόταν στο Μέτωπο της Εξτρεμαδούρα. Και στις 10 Νοέμβρη 1937, έχοντας το επιπρόσθετο καθήκον της αγοράς συμπληρωματικού στρατιωτικού εξοπλισμού, αναχώρησα για τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό.
Ήθελα να μιλήσω ξεκάθαρα με τον Πρόεδρο Κάρδενας. Να του δείξω, με την αιματηρή ισπανική εμπειρία, σε κάθε μία αντικειμενική λεπτομέρειά της, τις μοιραίες επιπτώσεις που επιφέρει η πολιτική χαλαρότητα, η οποία ήταν εσφαλμένα δημοκρατική έναντι των εχθρών της Δημοκρατίας, της θορυβώδους αντίδρασης, η οποία ήταν έτοιμη να αναλάβει την εξουσία. Ήθελα να του επισημάνω το μοιραίο λάθος της παροχής φιλοξενίας στον Τρότσκι στο Μεξικό, με την επίδειξη εγγράφων του έργου που αυτός ο αποστάτης είχε επιτελέσει στην Ισπανία. Ήθελα να του δείξω, συνολικά, πώς, σε συνθήκες εμφυλίου πολέμου, αυτά τα λάθη, εξωτερικά πολύ παιδαριώδη, μεγάλωναν σε σοβαρότητα υπό συνθήκες πολέμου, καθώς μεταφράζονταν σε έλλειψη πειθαρχίας, αδράνεια, ρουτίνα ή έλλειψη δημιουργικής επινοητικότητας, σε σταδιακή παράδοση στον εσωτερικό εχθρό, και, τελικά, στους εγκληματικούς σκοπούς όλων των εχθρών.
Οι επαναστάτες (πηγή)
Προς αυτό το σκοπό, με συμπάθεια, ζήτησα μια ειδική συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος του Μεξικού. Όμως το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΜ, εγκρίνοντας μεν την παρέμβασή μου, αποδοκίμαζε το “στυλ” με το οποίο αυτή προτεινόταν. Δεν ήθελε να βλάψει τη γνωστή επιδεκτικότητα του Προέδρου. Δεν ήθελε να πλήξει το κρυφό αλλά παθιασμένο κριτήριο ανεξαρτησίας του. Η δραματική απόδειξη της πολιτικής αδυναμίας, η οδυνηρή επιβεβαίωση του ακολουθητισμού, ήταν για εμένα αυτή η αχρείαστη στρατηγική επίδειξης σεβασμού! Είχα ήδη ακούσει στην Ισπανία ότι οι επαναστάτες στο Μεξικό δεν θέλουν να αγγίξουν τον Πρόεδρο Κάρδενας “ούτε με ένα φύλλο από τριαντάφυλλο”. Είχα ήδη ακούσει στην Ισπανία για αυτή τη sui generis προλεταριακή “διπλωματία”.
Βρισκόμουν, επομένως, ενώπιον του πατριαρχικού αρχηγισμού του Προέδρου Κάρδενας και ενώπιον των εγκεφάλων της μερικής συνθηκολόγησης του μεξικανικού εργατικού κινήματος με την όλη στάση έναντι αυτού του πατριαρχικού αρχηγισμού. Βρισκόμουν ενώπιον της ακύρωσης της ανεξαρτησίας του μεξικανικού εργατικού κινήματος και στο ίδιο κέντρο της αιτίας για την έλλειψη μαχητικότητάς του, της αυθεντικής απόδειξης της έλλειψης Λαϊκού Μετώπου Δημοκρατίας στη χώρα, της βασικής αιτίας για την αδυναμία που επεδείκνυαν οι μεξικανοί επαναστάτες στο “ζήτημα Τρότσκι”, για το οποίο τόσο ωμά μας καταδίκαζαν οι ντόπιοι και ξένοι μαχητές στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο.
Έπρεπε, συνεπώς, να μπω στο ζήτημα από την ταράτσα, αντί να μπω φυσιολογικά, από την πόρτα. Έπρεπε να κατασκευάσω ένα είδος πρωτοκόλου, έναν ισπανικό καθρέφτη που θα μετέδιδε στον πρόεδρο Κάρδενας έμμεσα, συμβολικά, τους κινδύνους της μεξικανικής πραγματικότητας. Έναν καθρέφτη που θα αντιπαρέβαλλε τα δύο φαινόμενα και έτσι, μακροπρόθεσμα, ήταν πρόθεσή μου και έγραψα μια έκθεση 40 σελίδων την οποία του έδωσα προσωπικά. Επομένως, επεδίωξα και πέτυχα πολύωρη συζήτηση σε φιλικό τόνο, η κυκλική πορεία της οποίας ξέραινετο λαιμό μου και πρέπει να ερέθισε τον Πρόεδρο. Φυσικά, ανέφερα το ζήτημα Τρότσκι με τη δέουσα “λεπτότητα”, γιατί αυτή η υπόθεση φαινόταν να ήταν το κρυφό νεύρο της ευαισθησίας του.
(πηγή)Μετά από τρεις ημέρες παραμονής στην πρωτεύουσα της χώρας μου, επέστρεψα στην Ισπανία. Πήγα έμπλεος ελπίδας, γιατί τέτοια ήταν η ταπεινή μου πίστη στη δύναμη της ευφράδειας που αντικειμενικά επιδείχτηκε. Επέστρεψα στη διοίκηση της Ταξιαρχίας μου, της 46ης Μικτής Ταξιαρχίας, η οποία τότε βρισκόταν στον τομέα της Σιέρα Χερέρα, και περίμενα, πεπεισμένος ότι, σε καποιο διάστημα, σύντομα ή όχι, τα νέα από το Μεξικό θα ήταν διαφορετικά, και οι μέθοδοι διακυβέρνησης θα μετασχηματίζονταν προς αυτό που τόσο πολύ παλεύαμε. Αυτό που είχα κάνει ήταν πολύ μικρό, ασήμαντο, αλλά η εξέλιξη των γεγονότων θα μπορούσε να φτάσει ίσως τα απαραίτητα όρια για μια λύση. Μετά από μια μακρά περίοδο χωρίς κανένα απολύτως νέο δεν υπήρχε μεταξύ Μεξικού και Ισπανίας. Εφτά μήνες πέρασαν. Να ήταν αυτά (τα ως τώρα) τα αποτελέσματα της γρήγορης και μακρινής προσπάθειάς μου; Οι πολλοί μήνες στρατιωτικής δράσης που ακολούθησαν την επιστροφή μου από το Μεξικό ήταν για μένα μήνες σιωπής, αναφορικά με τη χώρα μου, και μήνες αναπόφευκτης απελπισίας, αναφορικά με τη μοιραία τροπή των στρατιωτικών εξελίξεων στην Ισπανία.
Ήδη, 20 μήνες ένοπλου αγώνα είχαν περάσει, όμως στη Δημοκρατική Ισπανία, η κατάσταση συναγερμού συνέχιζε να ορίζει το νομικό πλαίσιο, εν μέσω πολέμου. 20 μήνες πολέμου, χωρίς όμως κανένα σημάδι κήρυξης στρατιωτικού νόμου, παρά την ισχυρή ανάπτυξη της 5ης Φάλαγγας, η οποία αποτελούταν από φαλλαγίτες που έστηναν παγίδες, ψευτοαναρχικούς και τροτσκιστές που οργάνωναν την επιτάχυνση της ανατροπής της Δημοκρατίας.
Πριν τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, όπως έχει δει κανείς, ο Τροτσκισμός για εμένα ήταν μια προφανής μορφή πολιτικής αποστασίας και μια αιώρα προβοκάτσιας στο στρατόπεδο της επανάστασης. Όμως, ήταν στην πορεία αυτού του πολέμου όπου λίγα έμειναν να αποδειχτούν για το ότι είχε τα μέσα να χαρακτηριστεί ως το πιο τρομακτικό δημαγωγικό όπλο της αντεπανάστασης σε κάθε χώρα. Είδα, ένιωσα στις τάξεις των ίδιων των στρατιωτικών μονάδων που διοικούσα (την 82η και την 46η Ταξιαρχία που είχαν συγκεκριμένο χαρακτήρα, και την 87η, 88η, 109η και 62η, καθώς και την 29η, που είχαν αυτοσχέδιο χαρακτήρα), την καθημερινή υποκριτική του συμμαχία με τους κατασκόπους, τους σαμποτέρ, τους προβοκάτορες, τους ηττοπαθείς, τους λιποτάκτες, τους παραδομένους της 5ης Φάλαγγας του Φράνκο που βρίσκονταν στις τάξεις των Δημοκρατικών. Η ανυπολόγιστη προδοσία του Μάη στη Βαρκελώνη ήταν σχεδόν αρκετή για εμένα που δεν μου χρειαζόταν να βλέπω τα πρόσωπά τους για να πειστώ ότι αυτοί ήταν οι πραγματικοί αυτουργοί!
Δύο κεφαλές (πηγή)
Δεν ήμουν σε θέση, επομένως, να συμφωνήσω με το ότι το Μεξικό, η χώρα μου, υπό το πιο προοδευτικό καθεστώς που είχε ποτέ, υπό την κυβέρνηση του προέδρου Κάρδενας, η οποία είχε δώσει τόσες πολλές ηθικές και υλικές αποδείξεις αλληλεγγύης προς τον αγώνα του ισπανικού λαού· στην οποία τόσες προχωρημένες μεταρρυθμίσεις είχαν πραγματοποιηθεί και συνέχιζαν να υλοποιούνται, θα μπορούσε να φιλοξενεί στο έδαφός της, τίποτα άλλο από το γενικό επιτελείο που επινοεί, οργανώνει και εκτελεί αυτές τις ανομίες, καλύπτωντάς τις με έναν ταρτούφειο μανδύα δήθεν μαρξιστικής ορθοδοξίας. Έπρεπε να γνωρίζω, κατηγορηματικά κατέστησα ξεκάθαρο, ότι ο κύριος στόχος της επίθεσης από τέτοιους προδότες ήταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας, η μόνη δύναμη που πραγματικά, στην ολότητά της, έκανε πόλεμο, η μόνη δύναμη που θετικά εργαζόταν για τη νίκη, η μόνη δύναμη που ήταν αποφασισμένη να συνενώσει, υπό μια κυβέρνηση μετασχηματισμένη σε μια πραγματική κυβερνηση πολέμου, όλες τις προλεταριακές, λαϊκές και προοδευτικές μονάδες της Ισπανίας ενάντια στον κοινό εχθρό: να ενώσει το Δημοκρατικό τομέα που σφοδρά γινόταν αντικείμενο επίθεσης από τη Γαλλία, τους φασίστες συμμάχους της και τη διεθνή αντίδραση.
1950. Πόλη του Μεξικού. Φυλάσσοντας το Μνημείο του Χουάρες από επιθέσεις συναρχιστών
Σε αυτές τις συνθήκες, έφτασε η επίπονη εντολή να εγκαταλείψουν την Ισπανία όλοι οι ξένοι που πολεμούσαν στις τάξεις του Λαϊκού Στρατού. Έτσι, η Δεύτερη Δημοκρατία αφελώς σκέφτηκε πως θα ήταν εφικτό να εκδιωχτούν και οι εισβάλλουσες στρατιές των Ιταλών και των Γερμανών. Λίγο αργότερα, επισπεύθηκαν οι επιχειρήσεις των ιταλογερμανικών τμημάτων στα βορειοδυτικά της Ισπανίας, και μαζί με αυτό, η απώλεια της Βαρκελώνης και η καταστροφή για τον ηρωικό λαό. Ήταν ο φυσικός επίλογος της προδοσίας από τις “μεγάλες Δημοκρατίες”, αλλά και το φυσικό αποτέλεσμα της προαναφερθείσας αδιάκοπης αλυσίδας λαθών και της παράλογης αδιαφορίας για τις παγίδες που προκαλούσε η πολιτική τυπολατρεία και οι λεγόμενοι μαρξιστές-λενινιστές της διεθνούς σπείρας προβοκατόρων με επικεφαλής το Λέον Τρότσκι από το γενικό του επιτελείο που βρισκόταν στο Κογιοακάν, στο μεξικό.
Φύγαμε από την Ισπανία με την πεποίθηση ότι η ήττα μας δεν ήταν αποτέλεσμα, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, μόνο της δειλίας των μεγάλων “δημοκρατιών”. Ούτε ήταν η συνέπεια μόνο της αδυναμίας των πολιτικών κομμάτων της αριστεράς να ενώσουν όλο το λαό. Ούτε ήταν αποτέλεσμα κυρίως της “αναρχίας των μαζών”, όπως υπέθεταν ο Πριέτο και οι οπαδοί του. Κατ’ εμάς, η βασική αιτία της ήττας, η αφετηρία της, πρέπει να αναζητηθεί στην ανυπολόγιστη αδυναμία των Δημοκρατικών κυβερνήσεων, στη νομική αυτοκτονία τους, στο ότι δεν γνώριζαν πώς να διεξάγουν τον πόλεμο (σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο) με μεθόδους πολέμου, και ακόμα λιγότερο έναν εμφύλιο πόλεμο με τη μέθοδο του εμφυλίου πολέμου.
(πηγή)
Στο Μεξικό, το λέμε τυπικά, το ίδιο πράγμα άρχισε να συμβαίνει, για τους ίδιους και ίσως ακόμα πιο παιδαριώδεις λόγους. Όμως, θα ήταν εφικτό, με απλή πολεμική φρασεολογία και έντονη δράση να ανακόψουμε τη μοιραία πορεία προς την ίδια άβυσσο; Είχαμε πρόθεση να το κάνουμε. Ωστόσο, αν η δύναμή μας αποδεικνυόταν άκαρπη, τα εμπόδια θα έπρεπε να ριχτούν με τέτοια μέσα ώστε να υπάρχει χώρος. Απ’ αυτή την άποψη, η πικρή εμπειρία της Ισπανίας ήταν πολύ εύγλωττη για εμάς! Το Φλεβάρη του 1939 φτάσαμε στο Μεξικό. Βρήκαμε ένα πολιτικό σκηνικό το οποίο ήταν αποκαρδιωτικό. Οι απαισιόδοξες ειδήσεις που λαμβάναμε από την Ευρώπη ήταν πολύ περιορισμένες, ίσως λόγω της κατάστασης που κυριαρχούσε στη Δημοκρατική Ισπανία τον τελευταίο καιρό πριν την επικράτηση του Φράνκο.
Οι Μεξικανοί αριστεροί που βρίσκονταν στην εξουσία για περίπου 4 χρόνια (τι ειρωνία!), βρίσκονταν σε άμυνα, υπό τις επιθέσεις των δεξιών ανταγωνιστών τους. Η κυβέρνηση, λόγω του αρχηγισμού και του ουδέτερου φιλελευθερισμού, ήταν κουφή και μουγγή: ωστόσο, ένα δυσεξήγητο παράδοξο συνέβαινε, καθώς ο πρόεδρος Κάρδενας συνέχιζε αδιάκοπος τις φιλολαϊκές και αντιιμπεριαλιστικές μεταρρυθμίσεις του! Το Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού, λόγω του οπορτουνισμού της τότε Εθνικής Επιτροπής του, είχε πέσει σε βαρύ λήθαργο: το εργατοαγροτικό κίνημα, λόγω των υπολειμμάτων του Μορόνε (5) και εξαιτίας της πολιτικής “νονού”, υιοθετούσε έναν ακολουθητισμό χωρίς επαναστατική φλόγα, όντας σχεδόν αδρανές: το Κόμμα της Μεξικάνικης Επανάστασης, όπως είδαμε, είχε βυθιστεί στην πιο σκοτεινή και απρόσωπη γραφειοκρατία και βρισκόταν στα χέρια των σατράπηδων υπαρχηγών της νεόπλουτης κυβερνώσας τάξης.
Στην Ισπανία με τους συναγωνιστές του (πρώτος από αριστερά στην πρώτη γραμμή)Αντίθετα, η αντεπανάσταση, ο Πορφιριοϊσμός, ο Χουερταϊσμός, ο Καγισμός, ο Αλμαντισμός, όντας σε συνεχή ανάπτυξη, και οι ιμπεριαλιστές και φασίστες φίλοι τους, αλαζονικά κορδώνονταν εντός ολόκληρου του κρατικού μηχανισμού και αλλού. Η Ισπανική Φάλαγγα, στη χώρα μιας κυβέρνησης που ήταν αλληλέγγυα με τη Δημοκρατία, δρούσε σε πλήρη ελευθερία, στομφωδώς και ατιμώρητα επιδεικνύοντας τις φασιστικές στολές και τα εμβλήματά της στις καφετέριες: τα “Χρυσά Πουκάμισα” που ηττήθηκαν το 1935 από τον αντιφασίστα λαό, έχουν αναγεννηθεί· νέες φασίζουσες οργανώσεις έχουν εμφανιστεί στην πολιτική ζωή: το “Συναρχιστικό Κόμμα”, το “Αντικομμουνιστικό Επαναστατικό Κόμμα” και πολλά άλλα, πανεθνικής ή πολιτειακής κλίμακας, που εμφανώς αναπτύσσουν τα μέσα της καθημερινής επίθεσης ενάντια στο Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού, τα εργατικά συνδικάτα, τις Αγροτικές Κοινότητες – με μια καταχρηστική δημαγωγία χιτλερικού τύπου· ο Καγισμός, δηλαδή, ο τυχερότερος από τους νεόπλουτους “επαναστάτες” που προέκυψαν από την κερδοσκοπία με την οικονομική τους δύναμη που παρέμεινε ανέγγιχτη παρά την κατάρρευση της “Μεγαλειότητας”, του “ηγέτη” τους, προκλητικά έβγαλε τον ηγέτη στο πεδίο της μάχιμης πολιτικής και από τις τάξεις του ίδιου του Μεξικανικού Επαναστατικού Κόμματος. Αναμφίβολα, επρόκειτο για μια εκδήλωση ενός ρεύματος υπέρ της εξάλειψης της Επανάστασης στο Μεξικό, το οποίο προέκυψε ορμητικά σε όλα τα διοικητικά αλλά και τα καθυστερημένα τμήματα του πληθυσμού, με την προφανή υποστήριξη του φασισμού και των υπεραντιδραστικών ομάδων της βορειοαμερικάνικης αστικής τάξης. Για τα σχέδιά τους, χρησιμοποιούσαν όλοι τους την υποκριτική σοφιστεία του εκλεκτικού αντικομμουνισμού, τον αντισταλινισμό, αλλά ο πραγματικός τους σκοπός ήταν να σκοτώσουν ταυτόχρονα τον Καρδενισμό και την Επανάσταση γενικά.
Γυναίκα και γάτος
Και, φυσικά, ο Λέον Τρότσκι, ο ηγέτης και δάσκαλος της αυτοαποκαλούμενης 4ης Διεθνούς, πήρε τη θέση του, επιτελώντας το ειδικό του καθήκον, στον αγώνα αυτής της μεγάλης αντιδραστικής και ιμπεριαλιστικής συσπείρωσης. Ο “ορθόδοξος μαρξιστής-λενινιστής”, συντόνιζε την αντισταλινική του επίθεση με το κοινό αντισταλινικό μέτωπο της αντίδρασης και το δικαιολογούσε με λαμπρή δημαγωγία, με τις αναληθείς συκοφαντίες του ενάντια μόνο στα κόμματα, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και ηγέτες που διάκειντο υπέρ του Καρδενισμού και της Επανάστασης στο Μεξικό.
Όμως, ακατάπαυστα, ο Τρότσκι διαβεβαίωνε ότι δεν επιτίθεται στον Κάρδενας (τι ανοησία!). Ο Τρότσκι επιτιθόταν μόνο στους Καρδενιστές, τα Κόμματα, τους ηγέτες και τις προσωπικότητες του συνδικαλιστικού, αγροτικού και πολιτικού κινήματος που υποστήριζε τον Κάρδενας. Ο Τρότσκι επιτιθόταν μόνο σε ό,τι ο Κάρδενας είχε κάνει για την υπεράσπιση και ανάπτυξη των πολιτικών του. Τα χτυπήματά του δεν ήταν ενάντια στον ηγέτη, ναι. Ο Τρότσκι δεν ήταν ενάντια στον Κάρδενας, ενάντια στο πρόσωπο του Προέδρου Κάρδενας, ενάντια στον Πρώτο Πολίτη της Δημοκρατίας ως μεμονωμένο άτομο, όμως ήταν ενάντια στα πολιτικά προνόμια της προλεταριακής-λαϊκής και προοδευτικής αστικής συσπείρωσης που αποτελούσε τον Καρδενισμό, η οποία σχημάτιζε την πολιτική δομή του Καρδενισμού, όλη την ώρα αρθρογραφώντας, σε υψηλό και χαμηλό θεωρητικό(!) τόνο, ενάντια στην τακτική του Λαϊκού Μετώπου και ενάντια στην πολιτική συμμαχία που υποστηρίζει την πολιτική πλατφόρμα του Κάρδενας, η οποία δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα Λαϊκό Μέτωπο – το Λαϊκό Μέτωπο το οποίο είναι υπό οικοδόμηση, και το οποίο ο Τρότσκι και όλη η αστική τάξη πολεμούν με όλη τους δύναμη. Ο Τρότσκι, επομένως, δεν είναι ενάντια στο πρόσωπο του Προέδρου Κάρδενας, πράγματι, αλλά είναι ενάντια στην υποστήριξη της προλεταριακής τάξης, ενάντια στην προλεταριακή επανάσταση, ενάντια στις προοδευτικές πολιτικές του Προέδρου Κάρδενας, όπως το ίδιο έκανε, σε βαθμό ατιμίας, στην περίπτωση της Δεύτερης Ισπανικής Δημοκρατίας.
Στην πράξη, στη δυναμική της επαναστατικής εγχώριας πολιτικής του Μεξικού, ο Τρότσκι ήταν, απ’ αυτή την άποψη, ενάντια στον Καρδενισμό ως πολιτική πλατφόρμα, ως πολιτική πρακτική της εθνικής επανάστασης στο Μεξικό, ως την τακτική της Επανάστασης στη σημερινή ιστορική φάση του Μεξικού. Και αυτό, στην μεξικανική πολιτική ζωή του σήμερα, επιθυμώ κατηγορηματικά να αναφέρω, σημαίνει ότι είναι με την αντίδραση ενάντια στην Επανάσταση. Επομένως, η τροτσκιστική θεωρία, η τροτσκιστική απλοϊκή θεωρία, η ύπουλη τροτσκιστική θεωρία, της πάση θυσίας προλεταριακής επανάστασης είναι, για το σημερινό Μεξικό, όπως και στη Δημοκρατική Ισπανία – τίποτε άλλο από μια ηλιθιότητα, είναι ακριβώς μια αντιδραστική δημαγωγική εκδήλωση. Είναι ηλίθιος ο Τρότσκι; Είναι αναμφίβολα ένας κρετίνος; Όχι, πρόκειται για έναν έξυπνο, και για το πολύ έξυπνο έργο ενός αντεπαναστάτη προβοκάτορα.
Μεταπολεμική τοιχογραφία του Σικέιρος «Πατρίκιοι και πατροκτόνοι» (πηγή)
Ο Τρότσκι ισχυριζόταν ότι δεν παρενέβαινε στην εγχώρια πολιτική ζωή, σεβόμενος το νομικό καθεστώς του ως πρόσφυγα. Ισχυριζόταν ότι στόχος της επίθεσής του ήταν μόνο οι πράκτορες της G.P.U και, ως εκ τούτου, επρόκειτο για δρώντες της διεθνούς πολιτικής ζωής. Όμως ο Τρότσκι ήταν πολύ προσεκτικός ώστε αυτοί οι “πράκτορες της G.P.U.” να είναι ακριβώς, όπως ήδη επισημάνθηκε, οι μόνοι πολιτικοί υποστηρικτές της κυβερνητικής πολιτικής του Προέδρου Κάρδενας, της αστικοδημοκρατικής Επανάστασης στο Μεξικό, και, επομένως, και για αυτό το λόγο, τα μόνα θύματα των χτυπημάτων στα οποία προβαίνουν ένα-ένα τα διάφορα τμήματα που συνιστούν την πολιτική ενότητα της Αντεπανάστασης σήμερα.
Για τον Τρότσκι, για τον αποστάτη Τρότσκι, τα χτυπήματά του ανήκαν σε ένα είδος υψηλής πολιτικής που βρίσκονταν στη “στρατόσφαιρα” της Επανάστασης και όχι στο σύνηθες πολιτικό πεδίο όπως τα χτυπήματα των άλλων. Με αυτό τον τρόπο, ο αδιάκοπος συγχρονισμός της αντισταλινικής εκστρατείας της ντόπιας και διεθνούς αντεπανάστασης, ανταποκρινόταν μόνο στα δικά του μαχαιρώματα, στις μαχαιριές του Τρότσκι. Εξάλλου, αν για τον Τρότσκι είχε καποια σημασία η διαλεκτική, στην πραγματικότητα έπληττε την ίδια σάρκα που γινόταν κοινός και ομόφωνος στόχος της επίθεσης των αντιδραστικών. Για τον Τρότσκι τον πολιτικό, το ότι η επίθεση γινόταν ταυτόχρονα δεν σήμαινε τίποτα, η πολιτική προσωπικότητα του θύματος, τίποτα, η φύση της πολιτικής της συμμορίας των επιτιθέμενων τίποτα, ούτε το κίνητρο της επίθεσης σήμαινε κάτι. Το μαχαίρι του ήταν κόκκινο και αυτό αρκούσε…επομένως, τι περισσότερο θα μπορούσε να δώσει από όλους τους άλλους που στόχευαν με μαχαίρι;
Όταν οι δραστηριότητες της Επιτροπής Ντάις ενάντια στο Μεξικό έγιναν ορατές (σ.parapoda: με αφορμή την εθνικοποίηση της εταιρίας πετρελαίου) και με αυτές μεγάλωσε η ένταση της αντιδραστικής φωτιάς ενάντια στο Σταλινισμό, ενάντια στον Καρδενισμό (τον “σταλινίζοντα Καρδενισμό”, όπως τον χαρακτήριζαν οι ιμπεριαλιστές), ενάντια στη διανομή γης, ενάντια στο δικαίωμα απεργίας, ενάντια στην απαλλοτρίωση της Επιχείρησης Πετρελαίου, ο Τρότσκι, ο Τρότσκι που “δεν παρενέβαινε στη μεξικανική εγχώρια πολιτική ζωή”, ο Τρότσκι της ολυμπιακής επανάστασης, προχώρησε τόσο πολύ, προκειμένου να δείξει ότι, αναφορικά με τον αντισταλινισμό, ήταν ο ακαταμάχητος πρωταθλητής έναντι των πιο σφοδρών αστών αντισταλινικών κάθε χώρας. Και ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι ο Στάλιν είναι η αιτία του μεγαλύτερου μίσους της αστικής τάξης παντού; Τώρα, λοιπόν, ο έξυπνος Τρότσκι δεν μπορούσε να κρύψει το γεγονός ότι ο αντισταλινισμός του Ντάις δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια ευθεία μέθοδο επίθεσης στον Καρδενισμό, δηλαδή, τη μεξικανική επανάσταση και, με αυτό τον τρόπο, ενάντια στην επανάσταση γενικά. Τότε μόνο ασχολήθηκε, όπως γνωρίζουμε, με την αποκάλυψη του ισκαριωτισμού του. Τα υπολείμματα ταπεινότητας; Σοφιστεία ενός προδότη! Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποίησε τη θαρραλέα φωνή του Ντιέγκο Ριβέρα – την πολιτική απάντηση σε πανεθνική κλίμακα – με σκοπό να πληροφορήσει για δήθεν παγίδες σταλινικών στο μεξικανικό κυβερνητικό μηχανισμό, που οι Ultimas Noticias δημοσίευσαν με πάθος. Έτσι, προσπάθησε να υλοποιήσει δύο στόχους: να χτυπήσει το Σταλινισμό για άλλη μια φορά και να πει στο Ντάις ότι ο Καρδενισμός ήταν αυτός που επώαζε και έτρεφε τους Σταλινικούς…αυτό, με συνακόλουθο στόχο μια μεγαλύτερη ιμπεριαλιστική πίεση ενάντια στο Μεξικό και υπέρ της αντίδρασης. Ωστόσο, ο φαρισαίος διαβεβαίωνε ότι δεν είχε καμία σχέση με τις δραστηριότητες του λυσσασμένου εκπροσώπου του Τέξας: και ο μεγάλος “αετός” απαιτούσε αποδεικτικά υλικά για τις σχέσεις του με αυτό το μεγάλο εχθρό της χώρας και του λαού της(;). Σε αυτή την περίπτωση, κάτω από τον προδοτικό του σκοπό, θα πρέπει να βρισκόταν η πνευματική αυτοδικαίωσή του: ότι χτυπά μόνο τους σταλινικούς γραφειοκράτες και τους “σταλινισθέντες” συμμάχους τους. Λίγη σημασία έχει το ότι τα πυρά του συμπίπτουν με αυτά του Ντάις, το τέλειο αυτό σύμβολο των υπερ-αντιδραστικών κύκλων των Ηνωμένων Πολιτειών. “Η πλατφόρμα του, η πλατφόρμα του Τρότσκι ήταν διαφορετική”. Κοινός ήταν, όμως, ο εχθρός που ήθελαν να πλήξουν: ήταν ο ίδιος στόχος, τόσο για την παγκόσμια αντεπανάσταση όχι και για τους πιο “καθαρούς” και “ευθείς” μαρξιστές-λενινιστές επαναστάτες!
(πηγή)
Ο Τρότσκι επανέλαβε στο Μεξικό τη σειρά εγκλημάτων που το POUM είχε διαπράξει στην Ισπανία. Μονάχα η τακτική του εδώ ήταν πιο υποκριτική, λόγω του καθεστώτος του πολιτικού πρόσφυγα που είχε. Εκεί ήταν σε θέση να την υλοποιεί με αρκετή ευθύτητα. Στην Ισπανία, στο όνομα της πάση θυσία προλεταριακής επανάστασης – ένα ηλίθιο και φαρισαϊκό δόγμα – οι πολιτικές αντιπολίτευσης στο Λαϊκό Μέτωπο έδεναν τα χέρια του Δημοκρατικού συνασπισμού, προκειμένου ο φρανκισμός και ο διεθνής φασισμός να μπορούν να τον πυροβολούν πισώπλατα. Στο Μεξικό, πολεμώντας έμμεσα τις ενωμένες δυνάμεις της αριστεράς που συσπειρώνονταν γύρω από το καρδενιστικό πρόγραμμα της Μεξικανικής Επανάστασης, επαναλάμβανε το ανδραγάθημά του.
Αναφορικά με το ότι ο Τρότσκι είναι νεκρός και δεν μπορεί τώρα να υπερασπιστεί τον εαυτό του; Μα και οι Ελιζόντο, Πικαλούγκα, Σάντα Άννα, Βικτοριάνο Χουέρτα, Γουαχάρδο, είναι επίσης νεκροί, όμως δεν θεωρείται αυτό σημαντικό για την αναγκαία αποδοκιμασία της προδοσίας τους. Ο Τρότσκι, πράγματι, είναι νεκρός, όμως η σαπίλα της πολιτικής του και της διεστραμμένης τρέλας του ζει, έστω και για πείσμα. Ζουν οι προσυλητιστές του, οι επίγονοί του, οι κληρονόμοι της θαυμάσιας ικανότητας του δασκάλου τους που γνωρίζουν πώς να κάνουν την αστική τάξη του Μεξικού και του κόσμου ολόκληρου να τους χειροκροτεί, όταν μιλούσε ακριβώς περί “της πραγματικής επανάστασης και του πραγματικού μαρξισμού-λενινισμού”, δηλαδή, για ό,τι χτυπά περισσότερο η αντεπανάσταση. Ο Λέον Τρότσκι, τότε, ο “μαρξιστής-λενινιστής”, συγχρονιζόταν με τους αντεπαναστάτες προπαγανδιστές του εσωτερικού και του εξωτερικού, ήταν η “κόκκινη” ηχώ όλων των συκοφαντιών ενάντια στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, ο γόνιμος δημιουργός σταθερά νέων συκοφαντιών εντός της διεθνούς αντιδραστικής πιάτσας, ο “επαναστάτης” αντισταλινικός με τον απαράλλαχτο συγχρονισμό με τον αντισταλινισμό της διεθνούς αντίδρασης, ο υποκριτής που επιδείκνυε σεβασμό στον Κάρδενας γεμάτο με επιθέσεις ακριβώς στους μοναδικούς πολιτικούς υποστηρικτές του Κάρδενας, σε πλήρη αρμονία με τη μεξικανική αντίδραση και τον ξένο αντικαρδενισμό, ο “κήρυκας της προλεταριακής επανάστασης” εν μέσω συνεχών χειροκροτημάτων των Πορφιριοϊστών, των Χουερτιστών, των Αλμαθανιστών, των φασιστών του Μεξικού κλπ, βρίσκει εαυτόν όλο και πιο άνετα οχυρωμένο στο φρούριό του στο Κογιοακάν, το δωρεάν προστατευόμενο από τις δυνάμεις ασφαλείας του προοδευτικού μεξικανικού κράτους.
Έτσι, μόνο ένας εξασθενημένος επαναστάτης θα μπορούσε να αυτοϋπονομεύσει το αναπόφευκτο καθήκον του να παλέψει ενάντια σε αυτή την αδιανόητη πραγματικότητα. Όμως, πώς να το κάνει; Πώς να πράξει αυτό που οι εργατικές οργανώσεις του Μεξικού δεν ήταν σε θέση να κάνουν σε μια περίοδο τριών χρόνων;
Τμήμα τοιχογραφίας του Σικέιρος (πηγή)
Το μεξικανικό εργατικό κίνημα θεωρούσε ως τελειωμένη υπόθεση την παραμονή και την πολιτική δραστηριότητα του Τρότσκι στο αρχηγείο του στο Μεξικό. Η ΣΕΜ (Συνομοσπονδία Εργαζομένων Μεξικό) είχε πλήρως περιορίσει τον αγώνα της στην παρακάτω ανακοίνωση (Προκήρυξη της ΣΕΜ με τίτλο: “Η ΣΕΜ και ο Τρότσκι, Φλεβάρης 1938, σ.17): “Στη συγκεκριμένη υπόθεση Τρότσκι, η ΣΕΜ αφήνει την ευθύνη της παραμονής του στο Μεξικό στην κυβέρνηση του Μεξικού, η οποία έχει παραχωρήσει άδεια και η οποία ανταποκρίνεται στην άσκηση και υλοποίηση των πολιτικών δικαιωμάτων τα οποία είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του Κράτους”. Έχει δει κανείς καμια άλλη “αποδοκιμασία” η οποία, στην πραγματικότητα, εγκρίνει; Έχει δει κανείς ποτέ καμια άλλη τέτοια ανέκφραστη διπλωματική μορφή του “νίπτω τας χείρας”; Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια “τακτική” που δεν έχει καμία σχέση με τη μαχητικότητα του εργατικού κινήματος. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού, η μόνη πιθανή πρωτοπορία του προλεταριακού επαναστατικού κινήματος του Μεξικού, η μόνη πιθανή πρωτοπορία της Μεξικανικής Επανάστασης, ωστόσο, λόγω του οπορτουνισμού της τότε ηγεσίας του, ήταν μόνο κατά τι πιο ενεργητικό, αλλά σε καμία περίπτωση επαρκώς, ώστε να πει κανείς ότι, τουλάχιστον μερικώς, είχε κάνει το καθήκον του.
Ήταν δυνατός ο τερματισμός μιας τέτοιας πολιτικής παράλυσης τον οποίο μια τέτοια πραγματικότητα επιβάλλει; Ήταν δυνατό να ξεριζωθεί από τη ΣΕΜ η πολιτική νάρκη; Ήταν εφικτή η απομάκρυνση της ημιαδράνειας από την οποία υπέφερε το Κομμουνιστικό Κόμμα; Καθήκον μας ήταν να προσπαθήσουμε, όσο απατηλός κι αν φαινόταν ο στόχος. Καθηκον μας ήταν να εξαντλήσσουμε κάθε δυνατότητα, εντός των πλαισίων της ηθικής πειθαρχίας. Έτσι, θα ήμασταν σε θέση να παλέψουμε ταυτόχρονα ενάντια στο μαρασμό που ακινητοποιούσε το μεξικανικό εργατικό κίνημα, ενάντια στο γραφειοκρατισμό του (που τόσο εύγλωττα εκδηλωνόταν στην παραπάνω ανακοίνωση), ενάντια στην πολιτική του εξάρτηση, ενάντια στις “στρατηγικές” φιλίες του, ενάντια σε όλες τις πληγές που κληροδότησε ο Μορονισμός, ο οποίος ακόμα καταστρέφει το πολιτικό και το συνδικαλιστικό εργατικό κίνημα του Μεξικού, παρά τις προόδους που σημειώθηκαν στον τομέα της οργάνωσης στις μικρές επιχειρήσεις και τον τομέα των φραστικών διατυπώσεων.
Ήταν τότε που βίωσα τη δραματική πάλη για την οποία μίλησα κατά την ανακριτική διαδικασία στο πρωτοδικείο του Κογιοακάν. Δέκα, είκοσι, τριάντα συμμετοχες μου σε συνεδριάσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος του Μεξικού, επιδιώκοντας μια συμφωνία για την οργάνωση της κινητοποίησης των μαζών των εργατών, των αγροτών και του λαού ενάντια στην προκλητική φιλοξενία του αντεπαναστατικού στρατηγείου του Τρότσκι στο Μεξικό. Δέκα, είκοσι, τριάντα ήττες υπέστην στην προσπάθειά μου. Πώς μπορούσε, όμως, το Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού, να καταλάβει τουλάχιστον την αναγκαιότητα δημόσιας αποδοκιμασίας από κάποιους από τους πιο επίμονους και αποφασισμένους υποστηρικτές του προέδρου Κάρδενας, όταν η Πανεθνική Ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος Μεξικού έβλαπτε τη δική του ανεξαρτησία και επαναστατική μαχητικότητα, υποστηρίζοντας μια σχεδόν επίσημη πολιτική αλληλεγγύη προς αυτό το στρατηγείο; Για το Λομπάρδο Τολεδάνο και την ομάδα του, δεν χρειάζεται να πει κανείς πολλά. Για τις αδυναμίες και τα λάθη του Προέδρου Κάρδενας χρειάζεται μόνο πολύ φιλικές και μη δημόσιες αποκρούσεις, ή, το πολύ, ταπεινές διαβουλεύσεις και αιτήματα. Η δραστηριότητα του Τρότσκι ήταν κακή και ειδεχθής για αυτούς, αλλά η τυραννία των σχέσεων με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ήταν χειρότερη. H μεγάλη ποσότητα αντιτροτσκιστικής πολιτικής, περισσότερο από όλα τους φαινόταν άβολη για λόγους “στρατηγικής”. Επρόκειτο για την παλιά μορονιστική αντίληψη, η οποία ήταν μοιραία για τη διαπαιδαγώγηση των προλεταριακών μαζών. Και η Εθνική Ομοσπονδία Αγροτών; Και οι υπόλοιπες κεντρικές οργανώσεις του Μεξικού; Και οι άλλες επαγγελματικές και βιομηχανικές ενώσεις της χώρας; Και συνολικά, όλες οι υπόλοιπες εργατικές, αγροτικές και λαϊκές οργανώσεις της χώρας; Αδύνατο!
Τμήμα από την ίδια τοιχογραφία που δημιουργηθηκε στο Συνδικάτο Ηλεκτρολόγων Μεξικού όπου ο Σικέιρος εκμυστηρεύθηκε σε δύο βοηθούς του την επικείμενη επίθεση (πηγή)
Μια μεμονωμένη δράση, απόλυτα ανεξάρτητη από κάθε πολιτική και συνδικαλιστική οργάνωση, πλήρως αυτόνομη, ήταν η μόνη λύση. Μια δράση ήταν εφικτή, μόνο αν ήταν απομονωμένη από τους ελεύθερους σκοπευτές του Φράνκο. Αυτό ήταν μια σοβαρή απόφαση, αλλά μια απαραίτητη και αναπόφευκτη απόφαση.
Έτσι έγινε, όμως το στρατηγείο του Τρότσκι έπρεπε να αποκαλυφθεί. Αυτό απαιτούσαν τα θεμελιώδη συμφέροντα του μεξικανικού λαού και του μεξικανικού έθνους.
Κατά συνέπεια, δεν δυσκολεύτηκα στο να λάβω την απόφαση να συμμετάσχω στην υλοποίηση αυτού του καθήκοντος. Αντίθετα, θεώρησα ως Μεξικανός επαναστάτης ότι δεν υπήρχε μεγαλύτερη τιμή από τη συμμετοχή σε μια δράση που στόχο είχε την αποκάλυψη της προδοσίας στην οποια προέβαινε ένα πολιτικό κέντρο κατασκοπίας και προβοκάτσιας, το οποίο ήταν εντελώς αντίθετο με την Εθνική Ανεξαρτησία του Μεξικού, με τη Μεξικανική Επανάσταση – η οποία με συγκατάλεγε στους στρατιώτες και τους αγωνιστές της από το 1911 – και με τη διεθνή πάλη για την υπόθεση του Σισιαλισμού.
Η αλήθεια μου, έπειτα, η αλήθεια που θα εμφανιστεί στα συμπεράσματά μου ενώπιον του δικαστηρίου αυτού, ταυτόχρονα με τη δημοσίευση αυτού του προλόγου, θα φανεί πλήρως και οριστικά.
***
Σημειώσεις
1.Η “Μαξιματούρα” αναφέρεται στον Πρόεδρο Στρατηγό Πλούταρκο Ελίας Κάγες, ο οποίος ονομαζόταν ο “Μέγιστος Ηγέτης”, ο “Ανώτατος Ηγέτης”. Διοικούσε τη χώρα στο παρασκήνιο όταν βρισκόταν εκτός εξουσίας.
2.Ο Μαδερισμός ήταν ο όρος που χρησιμοποιούσε ο Σικέιρος για να επικρίνει τον Κάρδενας. Ο Φρανσίσκο Ι. Μαδέρο ήταν ο επιφανής ηγέτης της Μεξικανικής Επανάστασης ο οποίος αλύπητα επιτέθηκε στον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ και ο οποίος δολοφονήθηκε από το στρατηγό Βικτοριάνο Χουέρτα, σε συννενόηση με τον πρέσβη των ΗΠΑ Χένρι Λέιν Γουίλσον. Τα επόμενα χρόνια ο Σικέιρος χρησιμοποιούσε τον όρο “Μαδερισμός” για να σηματοδοτήσει το “ρομαντικό λαϊκισμό” από τον οποίο ο Σικέιρος θεωρούσε ότι ο Μαδέρο όπως και ο Κάρδενας διέπονταν.
3.Το Τροτσκιστικό Εργατικό Κόμμα Μαρξιστικής Ενότητας (POUM) ήταν εμφανώς αναξιόπιστο κατά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, τόσο αναφορικά με τη συμμετοχή του στον πόλεμο ενάντια στους φασίστες όσο και αναφορικά με την υποστήριξη του Λαϊκού Μετώπου.
4.Ο όρος που χρησιμοποιεί ο Σικέιρος είναι η λέξη Agorzomados που προέρχεται από τη λέξη ‘agorar’ ή ‘agorgojarse’.
5.Μορονισμός. Προέρχεται από το Λουίς Ν. Μορόνες, διεφθαρμένο ηγέτη της Μεξικανικής Περιφερειακής Εργατικής Συνομοσπονδίας (CROM). Ήταν επίσης Υπουργός Εργασίας.
6. Ο Σικέιρος χρησιμοποιεί τον όρο Compadrazgo που προέρχεται από τη λέξη compadre, νονός, και εδώ χρησιμοποιείται σαρκαστικά, υποδηλώνοντας συνωμοσία.
***
Η μετάφραση από τα ισπανικά στα αγγλικά από το Philip Stein δημοσιεύτηκε στο περιοδικόΕπαναστατική Δημοκρατία, τ. Απρίλης 2000.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου