Η 25η Μαρτίου του Μάνου Χατζιδάκι

Στο τεύχος 14 του λογοτεχνικού περιοδικού «Το Δέντρο», το 1985, δημοσιεύτηκε ένα μικρό διήγημα του Μάνου Χατζιδάκι με τίτλο «Ελληνική ιστορία». Στο τέλος του κειμένου ο Χατζιδάκις σημειώνει ότι η ιστορία «αποτελεί μέρος του βιβλίου «Διηγήσεις» που δεν έχει τελειώσει ακόμα.» Τελικά, μέχρι σήμερα δεν έχει κυκλοφορήσει κάποιο βιβλίο με αυτόν τον τίτλο, έχοντας την υπογραφή του. Ίσως οι «Διηγήσεις» να μετονομάστηκαν σε «Ο καθρέφτης και το μαχαίρι» (Ίκαρος, 1988) και η «Ελληνική ιστορία» να μην συμπεριλήφθηκε. Ίσως
ακόμα, να παρέμεινε βιβλίο ανολοκλήρωτο.

Όπως και να ’χει, η «Ελληνική Ιστορία» του Μάνου Χατζιδάκι παραμένει άκρως επίκαιρη –όχι, μονάχα λόγω της επετείου.

Στην πλαγιά ενός βουνού. Ένας οπλαρχηγός φωνάζει στον Αγά που ετοιμάζεται να φύγει.

– Αγά μου, θέλω να πολεμήσω για την ελευθερία της πατρίδος μου. Έλα να σκοτωθούμε…

– Δεν χρειάζεται, του απαντάει ήρεμα ο Αγάς. – Δεν βλέπεις; ετοιμάζομαι να φύγω. – Μα... επιμένει ο οπλαρχηγός. Αν δεν σε πολεμήσω, δεν θα νιώσω λεύτερος.

– Δεν σε καταλαβαίνω, λέει ο Αγάς.

– Σου δίνω την ελευθερία σου, τι άλλο θέλεις;

– Δεν έχει σημασία αυτό που εσύ θα δώσεις. Μετράει αυτό που θα σου πάρω... – Για να ’σαι λεύτερος; απορεί ο Αγάς.

– Ναι. Για να νιώσω λεύτερος. Έλα να σε σκοτώσω...

– Πρόσεξε, συνεχίζει ατάραχος ο Αγάς. Τι κι αν με πολεμήσεις, ή με σκοτώσεις. Πάλι δεν θα ’σαι λεύτερος. Και ξέρεις το γιατί;

– Γιατί; απορεί ο οπλαρχηγός.

– Γιατί δεν είσαι ελεύθερος από την ώρα που γεννήθηκες. Μπορείς αυτό να το καταλάβεις και να το νιώσεις;

– Άσε να το σκεφθώ, λέει ο οπλαρχηγός.

– Το βράδυ σαν θα ’μια μόνος. Αγά μου, γεια σου.

– Γεια σου οπλαρχηγέ. Και καθώς στρίβει να φύγει ο οπλαρχηγός, βγάζει το δίκαννο ο Αγάς, τον σημαδεύει και πυροβολεί.

Πέφτοντας κατά γης ο οπλαρχηγός, φωνάζει: «Ζήτω η ελευθερία!» Και ο Αγάς, βάζοντας το δίκαννο στον ώμο, καθώς φεύγει μονολογεί:

– Γεια σου αστόχαστε εχθρέ, αγαπημένε φίλε μου. Γεια σου για πάντα...

Κι έτσι η Ελλάς έγινε χώρα ελεύθερη, κάπου το 1821.

(Το Δέντρο, τεύχος 14, Β΄ περίοδος, Μάιος – Ιούνιος 1985)