αναλυτικότατα στο προηγούμενο εκείνο άρθρο, επανάληψη δεν χρειάζεται (και δεν αντέχεται).Τώρα, για την επιστράτευση, ή όπως αλλιώς θέλετε να την πούμε, των ναυτεργατών, το οξύμωρο είναι πως οι περισσότεροι είναι απλήρωτοι: σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, οι εργοδότες τούς χρωστούν δεδουλευμένα πολλών μηνών και απλώς δόθηκε υπόσχεση για εξόφληση σε δύο δόσεις. Ο μικρότερος εταίρος του κυβερνητικού συνασπισμού, η ΔΗΜΑΡ, χαρακτήρισε “αδιανόητο” να χρωστούν οι εφοπλιστές δεδουλευμένα τόσων μηνών, αλλά όχι και το να επιστρατεύονται απλήρωτοι εργαζόμενοι.
Θυμήθηκα λοιπόν τον Μποστ που τον… επιστρατεύω συχνά για να θυμόμαστε χάρη στις γελοιογραφίες του το πρόσφατο παρελθόν μας, που έχει ξαφνικά ξαναγίνει τόσο επίκαιρο. Και τον θυμήθηκα επειδή ο Μποστ έχει κάνει σκίτσο σχετικό με απεργίες και με την πολιτική επιστράτευση, το οποίο θα αποτελέσει το αντικείμενο του σημερινού μας άρθρου. Βέβαια, το σκίτσο δεν εστιάζεται στην επιστράτευση απεργών, αλλά στη χρήση του στρατού ως απεργοσπαστικού μηχανισμού, ή έστω για την παροχή υποκατάστατων υπηρεσιών.
Το σκίτσο που βλέπετε δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 30 Ιανουαρίου 1966, ενώ στη χώρα είχε ξεσπάσει πρωτοφανές απεργιακό κύμα. Απεργούσαν οι εργαζόμενοι στις αστικές συγκοινωνίες, οι δημοτικοί υπάλληλοι (μεταξύ των οποίων και οι εργαζόμενοι καθαριότητας), οι αρτεργάτες, οι εκπαιδευτικοί, οι υπάλληλοι του ΟΤΕ, οι γεωπόνοι και οι μηχανικοί του δημοσίου. Η κυβέρνηση χρησιμοποιούσε τον στρατό ως απεργοσπαστικό μηχανισμό: στρατιώτες μάζευαν σκουπίδια ή στρατιωτικά φορτηγά εκτελούσαν αστικές συγκοινωνίες· ταυτόχρονα, έθεσε σε εφαρμογή το μέτρο της πολιτικής επιστράτευσης των απεργών του ΟΤΕ. Ο Μποστ λοιπόν παρουσιάζει εδώ έναν αυλικό να επισκέπτεται ένα στρατόπεδο και να ανησυχεί για τον μικρό αριθμό στρατιωτών που είναι παρόντες, αλλά ο αξιωματικός τού εξηγεί ότι χρησιμοποιούνται όλοι στην υποκατάσταση απεργών: ζυμώνουν ψωμί, μαζεύουν σκουπίδια, είναι γεωπόνοι.
Η αναφορά στα «βαθύτατα πηγάδια» είναι εμπνευσμένη από ένα γεγονός της επικαιρότητας: την ίδια εποχή, ο βουλευτής της ΕΚ Γ. Βασιλάτος είχε καταγγείλει στη Βουλή ότι οι κρατούμενοι αξιωματικοί της υπόθεσης ΑΣΠΙΔΑ βασανίζονται και μάλιστα ότι ένας λοχαγός κρατείται επί μήνες «σε ένα βαθύ πηγάδι», όπου τον επισκέπτεται ο συνήγορός του. Την ίδια επίσης εποχή, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη λογοκρισία και για την απαγόρευση της μετάδοσης των τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη από το ραδιόφωνο, οι τρεις κορυφαίοι συνθέτες Θεοδωράκης, Χατζιδάκις και Ξαρχάκος απεύθυναν επιστολή στον τύπο στην οποία δήλωσαν ότι κήρυξαν «απεργία», απαγορεύοντας κάθε δημόσια μετάδοση των τραγουδιών τους από ραδιόφωνο, κέντρα ή τζουκ μποξ, έως ότου καταργηθεί η λογοκρισία. Φυσικά ο Μποστ δεν χάνει την ευκαιρία και βάζει τον αξιωματικό του να έχει διατάξει μια μερίδα φαντάρων να… γίνουν μουσικοί και στιχουργοί και να συνθέτουν τραγούδια.
Ο Θεοδωράκης βέβαια ήταν μόνιμο θύμα της λογοκρισίας που κατά περιόδους απαγόρευε τη μετάδοση τραγουδιών του από το ραδιόφωνο, αλλά μετά τα Ιουλιανά η Αυλή είχε γίνει υπερευαίσθητη κι έτσι απαγόρεψε και τραγούδια του Χατζιδάκι. Συγκεκριμένα, στον Πρόλογο από τον κύκλο Παραμύθι χωρίς όνομαενόχλησαν οι στίχοι του Καμπανέλλη:
Κι ήταν που λέτε μία φορά
οπού είχαμε έναν βασιλιά
καλό ανθρωπάκι
Βαριά του ερχόταν η δουλειά
κι ήταν τα ζώα μου αργά
καλό ανθρωπάκι
Απ’το να τρέχει δω κι εκεί
κάλλιο είχε μάσα και πιοτί
κι ένα υπνάκι
Έτσι μας άφησε η χαρά
κι έτσι μας ήρθε η συμφορά
και το φαρμάκι
επειδή θεωρήθηκαν προπαγάνδα εναντίον του θρόνου. Και φαίνεται πως έγινε η επιθυμία της λογοκρισίας, διότι στη σημερινή δισκογραφημένη μορφή του Προλόγου βρίσκω πως έχει μελοποιηθεί μόνο η πρώτη και η τέταρτη στροφή, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ο αντιβασιλικός υπαινιγμός.
Αλλά ας γυρίσουμε στο σκίτσο του Μποστ. Βρίσκω αριστοτεχνική τη στιχουργική του ποιήματος του λοχαγού, με θαυμάσιες ελληνικούρες όπως «του κλαρίνος» και «της λαμαρίνος». Αμίμητη είναι και η έκφραση του στρατιώτη κάτω δεξιά που προσπαθεί να εμπνευσθεί κάτι σχετικό με την τελετή των Θεοφανείων στο Τουρκολίμανο -αλλά για να το καταλάβουμε θα χρειαστεί να ανατρέξουμε στις εφημερίδες της εποχής: μετά την αποστασία, κάθε δημόσιος εορτασμός ήταν πονοκέφαλος για την κυβέρνηση, αφού μετατρεπόταν σε ευκαιρία για αποθέωση του Γ. Παπανδρέου. Έτσι έγινε και στις 6 Ιανουαρίου με την τελετή του αγιασμού των υδάτων: στο λιμάνι του Πειραιά χιλιάδες λαού επευφήμησαν τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, ενώ στο Τουρκολίμανο ο αντίστοιχος εορτασμός, παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου, συγκέντρωσε ελάχιστο κόσμο. Την άλλη μέρα στις εφημερίδες, η αντιπαράθεση των φωτογραφιών από τις δύο τελετές ήταν εύγλωττη. Ήταν πρωτόγονες εποχές τότε και δεν είχαν ούτε φότοσοπ ούτε πειραγμένα βίντεο.
http://sarantakos.wordpress.com/2013/02/06/epistrateusi/#more-8248
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου