Τον πρώτο, βαρύ χειμώνα της πείνας, στην Ελλάδα της Κατοχής, η επισιτιστική βοήθεια στη χώρα από το εξωτερικό εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό και από τις σποραδικές άδειες διέλευσης πλοίων και φορτίων που έδιναν οι Βρετανοί, οι οποίοι είχαν επιβάλει ναυτικό αποκλεισμό στην κατεχόμενη χώρα. Μια από αυτές τις προσπάθειες προερχόταν από το παράρτημα της Ερυθράς
Ημισελήνου στη γειτονική Τουρκία. Οι τούρκοι εθελοντές φόρτωναν σακιά με όσπρια, κονσέρβες και αλεύρι για τους λιμοκτονούντες Έλληνες στο ατμόπλοιο «Κουρτουλούς» που διέσχιζε όλο τον χειμώνα του 1941-42 το Αιγαίο Πέλαγος, προκειμένου να ανακουφίσει τον χειμαζόμενο ελληνικό λαό από την πείνα. Οι κάτοικοι του Πειραιά και – ειρωνεία της Ιστορίας, 20 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή - των προσφυγικών παραγκουπόλεων της Δραπετσώνας και της Κοκκινιάς κατέβαιναν στο λιμάνι, ανεμίζοντας τουρκικές σημαίες και περιμένοντας με αγωνία τη διανομή των ειδών διατροφής. Η μυριόστομη κραυγή ‘’Έρχεται! Έρχεται το Κουρτουλούς!’’ έμεινε θρυλική επωδός μιας περίπου εξάμηνης περιόδου, στη διάρκεια της οποίας το πλοίο έκανε τα δρομολόγιά του, μεταφέροντας περίπου 17.5000 τόνους τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης, στους εξαθλιωμένους, πεινασμένους και αντιμέτωπους με το φάσμα του θανάτου Έλληνες.
Θυμήθηκα την παραπάνω ιστορία, διαβάζοντας για την πρόσκληση του τούρκου υπουργού Υγείας, Μεχμέτ Μουεζίνογλου, προς τους έλληνες γιατρούς και νοσηλευτές να μεταναστεύσουν, προκειμένου να εργαστούν στην Τουρκία. Αντιγράφω και τους κύριους λόγους αυτής της πρόσκλησης από την ηλεκτρονική έκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών»: «Επισημαίνοντας την έλλειψη γιατρών στη χώρα, ο κ. Μουεζίνογλου είπε ότι είναι σημαντικό για την Τουρκία να έρθει στο προσκήνιο στον ιατρικό τομέα, ιδίως στον ιατρικό τουρισμό. ‘’Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία για το 2012, περίπου 480.000 αλλοδαποί ήρθαν στην Τουρκία για ιατρική θεραπεία. Αυτό το έτος, ο αριθμός θα φτάσει μέχρι και τις 500.000. Πρόκειται για το ένα τέταρτο του αριθμού ιατρικών τουριστών που η Τουρκία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει’’ τόνισε, προβλέποντας αύξηση ‘’25, 50 και 70 τοις εκατό μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια’’».
Ο Μουεζίνογλου υπήρξε πολλαπλά αποκαλυπτικός. Τα προηγούμενα χρόνια, χρόνια ύφεσης και οικονομικού τέλματος, η Τουρκία γνώρισε τη δική της, γενικευμένη «διαρροή επιστημονικών εγκεφάλων», κυρίως προς την Γερμανία των εκατοντάδων χιλιάδων τούρκων μεταναστών, που βρέθηκαν να εξυπηρετούνται στα νοσοκομεία και τις κλινικές από συμπατριώτες τους. Προσπαθώντας να αντισταθμίσει αυτό το αρνητικό ισοζύγιο προσφοράς εξειδικευμένου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού και ζήτησης υγειονομικών υπηρεσιών (αντιγράφω ξανά από την «Εφημερίδα των Συντακτών»: «Σύμφωνα με στοιχεία της ‘’Today Zaman’’, υπάρχει σημαντική έλλειψη γιατρών στην Τουρκία. Σε κάθε γιατρό αντιστοιχούν 663 άτομα και στα κρατικά νοσοκομεία 1.084 άτομα»), το υπουργείο Υγείας της γείτονος ανοίγει τις πύλες στο υγειονομικό προσωπικό της χώρας, που σήμερα γνωρίζει μια από τις μεγαλύτερες, σύγχρονες «διαρροές επιστημονικών εγκεφάλων» στην Ευρώπη: Μόνο την τελευταία διετία έχουν αναχωρήσει από την Ελλάδα, κυρίως για τη Γερμανία και τη Σουηδία, πάνω από 10.000 νέοι κυρίως σε ηλικία, ιατροί και νοσηλευτές.
Γιατί λοιπόν να μη συμμετάσχει και η Τουρκία στην «οικειοποίηση» των επιστημονικών γνώσεων και της διάθεσης για εργασία των νέων, ελλήνων επιστημόνων; Και μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες διαρροές και πληροφορίες, πάντοτε με επιφύλαξη ως προς την πραγματική διάστασή τους, με διόλου ευκαταφρόνητα κίνητρα: Έως 3.000 ευρώ αμοιβή και πληρωμένη από το τουρκικό δημόσιο, τη στέγη του μετανάστη ιατρού. Το ενδιαφέρον από πλευράς ελλήνων ιατρών είναι, επίσης, δεδομένο, καθώς μετρούν όχι μόνο υλικά αλλά και ψυχολογικά κριτήρια και κίνητρα. Είναι εντελώς διαφορετικό να ξενιτεύεται κανείς στη Βόρεια Ευρώπη, χιλιόμετρα μακριά από την πατρίδα, το οικογενειακό και το φιλικό περιβάλλον του και εντελώς διαφορετικό να βρίσκεται στην άλλη όχθη του Αιγαίου.
Η άλλη όχθη του Αιγαίου, όμως, δεν έχει σταθμίσει μόνο την ψυχολογία του νέου επιστήμονα. Ο Μουεζίνογλου το είπε. Η Τουρκία ενδιαφέρεται να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στον ιατρικό τουρισμό. Και δεν θα έλεγε, βέβαια, όχι στην προσέλκυση των ελλήνων ασθενών από τα νησιά του Αιγαίου που τώρα βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό, σε υγειονομική απομόνωση, και λόγω της γενικευμένης, υγειονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα, εξαιτίας της λιτότητας, της με το σταγονόμετρο εισροής πόρων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), της χρόνιας υποστελέχωσης των νοσοκομείων, κυρίως της περιφέρειας και της ραγδαία αυξανόμενης οικονομικής αδυναμίας των ασθενών να ανταποκριθούν στο κόστος της περίθαλψης, που πρέπει άμεσα να καταβάλουν από την τσέπη τους. Στη Μυτιλήνη εδώ και μήνες, ορισμένοι από τους πόρτα-πόρτα διανομείς φυλλαδίων μοιράζουν διαφημιστικό έντυπο κλινικών στο Αϊβαλί, που προπαγανδίζουν την ανοιχτή, με συγκριτικά μικρότερο κόστος και ανταγωνιστικές παροχές, νοσηλεία στην άλλη πλευρά της θάλασσας. Την «εξαίρεση», που έως πρότινος αποτελούσε το Καστελόριζο και το ταξίδι των κατοίκων του στις απέναντι ακτές για άμεση ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η Τουρκία επιδιώκει να μετατρέψει σε «κανόνα», εκμεταλλευόμενη με επιτηδειότητα και μέθοδο την οικτρή υγειονομική κατάσταση στη χώρα μας. Και μάλιστα με προσωπικό στις κλινικές και τα νοσοκομεία που θα μιλά τη μητρική γλώσσα των νοσηλευομένων: Έλληνες θα νοσηλεύουν και θα περιθάλπουν Έλληνες σε τουρκικό έδαφος, προς όφελος του τουρκικού επιχειρηματικού κεφαλαίου, το οποίο δραστηριοποιείται στην ιδιωτική αγορά υγείας.
Οι γείτονες, όμως δεν φαίνεται να μένουν μόνο στα παραπάνω. Η σπουδή μάλιστα ομάδας βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας να προταθεί εσπευσμένα, πριν από λίγες ημέρες, τροπολογία για την άρον-άρον αδειοδότηση πλωτών νοσοκομείων, κατόπιν ενός τυπικού ελέγχου του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) –εξεταστέο αν και αυτή δεν είναι φωτογραφική– δείχνει διά της πλαγίας οδού ότι η Τουρκία είναι έτοιμη για να αποπλεύσουν τα σύγχρονα –τηρουμένων των αναλογιών– «Κουρτουλούς» της, που ως πλωτά νοσοκομεία θα προσφέρουν υγειονομικές υπηρεσίες στο Αιγαίο. Ελλιμενιζόμενα μάλιστα σε μαρίνες και λιμάνια που ανήκουν σε τουρκικά επιχειρηματικά συμφέροντα, όπως συμβαίνει στη Μυτιλήνη, όπου η κεντρική μαρίνα ανήκει σε τούρκο επιχειρηματία. Έτσι μπορεί να βρεθούμε μπροστά στο φαινόμενο έλληνες ιατροί να περιθάλπουν έλληνες ασθενείς πάνω σε πλωτό νοσοκομείο, με τουρκική σημαία ή κάτω από τουρκική, εφοπλιστική διεύθυνση. Ένα τέτοιο πλωτό νοσοκομείο όμως θα μπορούσε κάλλιστα να αξιοποιηθεί και ως μέσο μιας ιδιότυπης «κρουαζιέρας» στο πλαίσιο του ανταγωνιστικού πεδίου του ιατρικού τουρισμού, με αφετηρία κάποιο λιμάνι της Τουρκίας, ενδιάμεσους σταθμούς, νησιά με ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον στο Αιγαίο, και κατάληξη στον Πειραιά, για μια βόλτα στην Ακρόπολη, ενώ στη διάρκεια του ταξιδιού οι διαφόρων εθνικοτήτων επιβάτες –ασθενείς– τουρίστες θα κάνουν, πχ, την αιμοκάθαρσή τους ή την προγραμματισμένη μικροεπέμβαση αισθητικού χαρακτήρα.
Όλα τα παραπάνω φαντάζουν ιδανική αφήγηση για να εξαρθούν οι εθνικιστικές κορώνες. Στην πραγματικότητα, όμως, η σύζευξη του Αιγαίου έχει βαθιά ταξική διάσταση. Την τελευταία δεκαετία, το ελληνικό και το τουρκικό κεφάλαιο, οι μεγαλοεπιχειρηματίες των δύο χωρών, στο πνεύμα της προσέγγισης και της «επίλυσης» θεμάτων «χαμηλής πολιτικής» τα έχουν λίγο πολύ βρει και αυτή η συνεννόηση είχε ήδη φανεί από την εποχή των ελληνικών «επιθετικών εξαγορών» στον τραπεζικό τομέα των «απέναντι». Πεδία όπως ο ιατρικός τουρισμός ή η εμπορική εκμετάλλευση του πόνου, της ασθένειας και της ανάγκης δεν αποτελούν πεδία αντιπαράθεσης, αλλά συνεννόησης και αγαστής συνεργασίας, πάντοτε, φυσικά, στο πλαίσιο ενός ανταγωνισμού, που θυμίζει αγώνα ταχύτητας: ο πρώτος «τα παίρνει (σχεδόν) όλα». Το θέμα είναι να υπάρξει το λεγόμενο «ιδανικό, επενδυτικό περιβάλλον» και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Χωρίς ισχυρά συνδικάτα, χωρίς εργασιακά δικαιώματα, χωρίς δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, με εξανεμισμένους τους δημόσιους πόρους και τις δημόσιου χαρακτήρα υπηρεσίες και λειτουργίες, σε συνθήκες παρατεταμένης λιτότητας και σε καταστάσεις μόνιμης «έκτακτης ανάγκης», όπου οι λαϊκές διαμαρτυρίες και οι πολυπληθείς συγκεντρώσεις στις πλατείες Συντάγματος και Ταξίμ συναντούν την πανομοιότυπη απάντηση από τα δακρυγόνα και τις δυνάμεις καταστολής του Σαμαρά ή του Ερντογάν, με συμπιεσμένη τη μεσαία τάξη και με έντονη την κοινωνική και εργασιακή ανασφάλεια. Γενικευμένα, αλλά και ειδικά, στο χώρο της υγείας, στους νέους επιστήμονες της ιατρικής και της νοσηλευτικής. Ένα «ιδανικό, επενδυτικό περιβάλλον», όπου η ασθένεια είναι τιμολογημένη, κοστολογημένη, εμπορικά κερδοφόρα. Έχεις; Πληρώνεις, θεραπεύεσαι, σώζεσαι. Δεν έχεις; Δεν πεθαίνεις, απαραίτητα, «στην ψάθα», αλλά διοχετεύεσαι στις πιο «οικονομικές» προτάσεις και προσφορές, σήμερα, πχ στη Βουλγαρία, αύριο στην Τουρκία, μεθαύριο… στο πλωτό νοσοκομείο που θα έρχεται στο λιμάνι του νησιού σου, όπου οι «οικονομικές» προτάσεις κάθε φορά αλλάζουν γεωγραφικό χώρο ή σύνορα, βασιζόμενες διαρκώς στη συμπίεση του κόσμου της εργασίας και τη βίαιη, άμεση ή έμμεση, αναδιανομή του πλούτου προς όφελος του πλουσιότερου 1% και εις βάρος του υπόλοιπου 99%.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, ενδεχομένως τα νησιά στο Αιγαίο να ξαναζήσουν σκηνές «Κουρτουλούς», με την Τουρκία και την κυβέρνηση Ερντογάν να επιτυγχάνουν συν τοις άλλοις και έναν εξωραϊσμό της εικόνας τους, προς όφελος και κέρδος των επιχειρηματικών συμφερόντων της τουρκικής αγοράς υγείας. Με αυτόν τον τρόπο, δεν χρειάζονται απαραίτητα τα «κανόνια» για την οικονομική κατάκτηση του Αιγαίου. Αρκεί το «βούτυρο», με τη μορφή ενός στηθοσκοπίου ή μιας χούφτας παυσίπονων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου