Μετά από πέντε χρόνια αποτυχημένης πολιτικής μνημονίων, θα ήταν ίσως περιττό να ειπωθεί ότι το νέο μνημόνιο αποτελεί μια εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη για τον ελληνικό λαό. Δυστυχώς, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, που ήρθε στα πράγματα υποσχόμενη την κατάργηση των μνημονίων, υποστηρίζει ότι μπορεί να διαχειριστεί το νέο μνημόνιο με φιλολαϊκό τρόπο. Θα βρει ισοδύναμα μέτρα για να εξισορροπήσει τα χτυπήματα στο λαϊκό εισόδημα, θα συντρίψει τη διαπλοκή, θα πετύχει την ανάπτυξη και θα βελτιώσει τη λειτουργία του κράτους. Θα περιμένει κιόλας την αλλαγή των «συσχετισμών» στην Ευρώπη, ώστε να επέλθει η πολυπόθητη επιστροφή στις παραδοσιακές «αξίες» της Ευρώπης, που τόσο βάρβαρα περιφρόνησε ο νεοφιλελευθερισμός …
Δεν υπάρχει καμία τέτοια προοπτική. Το νέο μνημόνιο βγαίνει από την ίδια μήτρα με τα δύο προηγούμενα και πάσχει από τις ίδιες δομικές αδυναμίες. Συγκεκριμένα:
α.Είναι υφεσιακό και άρα θα επιβαρύνει την πορεία της ελληνικής οικονομίας.
β.Στηρίζει τις τράπεζες μέσω νέου δανεισμού του ελληνικού δημοσίου και διαχείρισης των προβληματικών δανείων, χωρίς να μεταρρυθμίζει το τραπεζικό σύστημα με χρηστή δημόσια διαχείριση.
γ.Δεν έχει αναπτυξιακή δυναμική γιατί δεν συνοδεύεται από επενδυτικό πρόγραμμα, ενώ παράλληλα επιβάλλει δραστικά νεοφιλελεύθερες αλλαγές στην αγορά εργασίας, στα επαγγέλματα, στο εμπόριο και στον παραγωγικό τομέα.
δ.Επιταχύνει τις ιδιωτικοποιήσεις με όρους αποικιοκρατικούς.
ε.Αποδέχεται στενή εποπτεία και εξωτερικό θεσμικό έλεγχο που δεν έχουν προηγούμενο στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας.
στ.Αυξάνει σημαντικά το χρέος, χωρίς να προσδιορίζει καθόλου την μελλοντική του πορεία και τις πιθανές επιπτώσεις του.
Το νέο μνημόνιο στηρίζεται σε οικονομικές θεωρίες με πολύ φτωχά αναπτυξιακά αποτελέσματα όπου εφαρμόστηκαν. Πρόκειται για απόψεις που κυριαρχούν στο ΔΝΤ και στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ, οι οποίες έχουν ένα τεχνοκρατικό μανδύα «επιστημονικότητας» και ακαδημαϊκής αξιοπιστίας. Στην πραγματικότητα είναι ότι πιο κοινότοπο έχει παραχθεί μετά από τρεις αιώνες οικονομικής σκέψης, εξυπηρετεί όμως τα συμφέροντα των μεγάλων δανειστών και ιδίως των τραπεζών.
Το μνημόνιο δημιουργεί ένα κάκιστο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής για τη χώρα μας, που θα αποδειχθεί εν πολλοίς ανεφάρμοστο στους στόχους του. Για να μπει – επιτέλους – η Ελλάδα σε τροχιά ταχύρρυθμης ανάπτυξης με κοινωνική δικαιοσύνη θα πρέπει οπωσδήποτε να απαλλαγεί από τα νέα μνημονιακά δεσμά.
Το περιεχόμενο του μνημονίου ΣΥΡΙΖΑ
Με λίγη περισσότερη λεπτομέρεια, το νέο μνημόνιο έχει τους εξής τέσσερις πυλώνες:
1.Δημοσιονομική βιωσιμότητα
Η Ελλάδα θα εφαρμόσει ένα πρόγραμμα αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής με στόχο μεσοπρόθεσμα την επίτευξη μεγάλων πρωτογενών πλεονασμάτων, πράγμα που σημαίνει ότι θα αυξηθούν οι φόροι – κυρίως ο ΦΠΑ – και θα μειωθούν οι συντάξεις. Παράλληλα, υποτίθεται ότι θα ληφθούν μέτρα για να περιοριστεί η φοροδιαφυγή. Επίσης, οι δημόσιες δαπάνες θα ελέγχονται εφεξής από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στη βάση του Δημοσιονομικού Συμφώνου, δηλαδή θα υπόκεινται στους αυστηρούς κανόνες λιτότητας της ΕΕ και της ΟΝΕ.
Αληθεύει βέβαια ότι οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα έχουν μειωθεί σε -0,25% για το 2015, 0,5% για το 2016, 1,75% για το 2017 και 3,5% για το 2018. Είναι όμως απολύτως παραπλανητικό να λέγεται ότι το νέο μνημόνιο αντιπροσωπεύει «ήπια» προσαρμογή. Η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής παραμένει αναλλοίωτα υφεσιακή και φοροεισπρακτική. Απλώς οι δανειστές αναγνωρίζουν ότι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας είναι σήμερα εξαιρετικά επισφαλής, καθώς βαδίζουμε προς μεγάλη ύφεση το 2015-6 και άρα είναι αδύνατον να επιτευχθούν οι στόχοι της συμφωνίας της 12ης Ιουλίου. Ελπίζουν δε – χωρίς να μας εξηγούν το γιατί – ότι ο στόχος για το 2018, που παραμένει ουσιαστικά ο ίδιος, θα επιτευχθεί έτσι κι αλλιώς.
Ο πυρήνας των σκληρών φορολογικών αυξήσεων – κυρίως η αύξηση του ΦΠΑ – που απαιτούσε η συμφωνία της 12ης Ιουλίου στη βάση των προηγούμενων στόχων, έχει ήδη ψηφιστεί από τη Βουλή. Επιπλέον το νέο μνημόνιο δεσμεύει την κυβέρνηση να καταργήσει την επιδότηση στο πετρέλαιο για τους αγρότες το 2015-16, να συλλέξει τον ΕΝΦΙΑ του 2015 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2016 και να αλλάξει αμέσως το καθεστώς συνταγογράφησης στα φάρμακα. Ακόμη η κυβέρνηση θα πρέπει να περάσει συμπληρωματικό προϋπολογισμό για το 2015, να εισαγάγει γρήγορα προϋπολογισμό για το 2016 και να διαμορφώσει μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για το 2016-19. Τα μέτρα που θα πάρει θα είναι σκληρά και «παραμετρικά» όπως, για παράδειγμα, η αύξηση της φορολογίας των αγροτών στο 20% το 2016 και στο 26% το 2017.
Η επιβολή υφεσιακών μέτρων και η επιμονή στη σκληρή λιτότητα σε μια κατεστραμμένη οικονομία που περνάει ξανά σε ύφεση το 2015-16 είναι οικονομικός παραλογισμός. Οι στόχοι που θέτει το μνημόνιο θα αποδειχθούν ουσιαστικά ανέφικτοι, δεδομένου μάλιστα ότι η φοροδοτική ικανότητα του πληθυσμού είναι στα όριά της. Είναι μάλιστα πιθανό να υπάρξει επιδείνωση της φοροδιαφυγής, καθώς η φορολογική επιδρομή θα οδηγήσει επιχειρήσεις και νοικοκυριά σε απόγνωση.
2. Διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας
Το μνημόνιο επιβάλλει στην Ελλάδα τη λήψη μέτρων ώστε να ενισχυθεί η ρευστότητα και η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, να αντιμετωπιστούν τα προβληματικά τραπεζικά δάνεια και να βελτιωθεί η διακυβέρνηση του τραπεζικού συστήματος. Για το σκοπό αυτό θα σχηματιστεί αποθεματικό ασφαλείας μέχρι 25 δις ευρώ, μέσω νέου δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου. Τα προβληματικά δάνεια θα αντιμετωπιστούν με αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, αυστηροποιώντας τα κριτήρια για την αναδιάρθρωση και αποπληρωμή χρεών επιχειρήσεων και νοικοκυριών μέχρι τον Μάρτιο του 2016. Οι τράπεζες θα συνεχίσουν να λειτουργούν «βάσει των αρχών της αγοράς».
Συνεπώς, στον πυρήνα του νέου μνημονίου βρίσκεται μια νέα επιβάρυνση του ελληνικού λαού με χρέη για μια ακόμη «διάσωση» των τραπεζών. Θα γίνει επίσης αυστηρή διαχείριση των προβληματικών δανείων, χωρίς αναφορά σε κοινωνικά κριτήρια. Την ίδια στιγμή το νέο μνημόνιο δεν προτίθεται να επιφέρει καμία ουσιαστική μεταρρύθμιση στις τράπεζες. Ο τομέας της ελληνικής οικονομίας που έχει ολοκληρωτικά αποτύχει κοστίζοντας δεκάδες δισεκατομμυρίων στον ελληνικό λαό, θα επιδοτηθεί ξανά με τεράστια ποσά, χωρίς να υποβληθεί σε μεταρρύθμιση. Το νέο μνημόνιο μάλιστα διατρανώνει επιθετικά την απαίτηση ότι οι τράπεζες θα πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν «βάσει των αρχών της αγοράς». Τι είδους «αρχές της αγοράς» είναι αυτές που απαιτούν τακτική δημόσια επιχορήγηση, μόνο οι συγγραφείς αυτού του ανεκδιήγητου κειμένου γνωρίζουν …
3. Ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και επενδύσεις
Ο σκληρά νεοφιλελεύθερος χαρακτήρας του νέου μνημονίου φαίνεται ξεκάθαρα στα θέματα ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Για να υπάρξει ανάπτυξη, το μνημόνιο επιβάλλει την «επανεξέταση» των υφιστάμενων πλαισίων στην αγορά εργασίας λαμβάνοντας υπ’ όψη τις «βέλτιστες» ευρωπαϊκές πρακτικές. Επιβάλλει επίσης την υιοθέτηση της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ, καθώς και την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και νερού. Επιβάλλει, τέλος, την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων με το σχηματισμό του διαβόητου νέου Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων που θα ρευστοποιήσει περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου αξίας 50 δις ευρώ, αξιοποιώντας τα πρώτα 25 δις για να αποπληρωθεί το νέο δάνειο για τις τράπεζες.
4. Σύγχρονο κράτος και δημόσια διοίκηση
Τέλος, το νέο μνημόνιο εκτός από νεοφιλελεύθερο περιεχόμενο έχει και νεοαποικιακό χαρακτήρα. Η Ελλάδα αποδέχεται τριετές πρόγραμμα γενικευμένης αλλαγής του κρατικού μηχανισμού υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Θα μεταρρυθμισθεί το ενιαίο μισθολόγιο μέσα στο πλαίσιο της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής και θα αλλάξουν οι μέθοδοι διορισμού του ανώτερου προσωπικού για να επιτευχθεί η «αποπολιτικοποίηση» του δημοσίου. Θα υπάρξουν επίσης αλλαγές στη Δικαιοσύνη για να επιταχυνθούν και να βελτιωθούν οι διαδικασίες της.
Οι πυλώνες 3 και 4 εδράζονται στη Συναίνεση της Ουάσινγκτον, δηλαδή στη βασική αντίληψη του ΔΝΤ για την ανάπτυξη εδώ και τρεις δεκαετίες. Υποτίθεται ότι η ανάπτυξη έρχεται με την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και προϊόντων, καθώς και με ιδιωτικοποιήσεις. Η «αγορά» πρέπει να απελευθερωθεί από τα δεσμά του «κράτους», το οποίο πρέπει να αναδιοργανωθεί με τρόπο ώστε να διευκολύνει τις λειτουργίες της αγοράς. Ταυτόχρονα πρέπει να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό της διαφθοράς, που συνήθως ορίζεται ως «προσοδοθηρία», δηλαδή ως κυνήγι προσόδων από ομάδες με πολιτική και άλλη ισχύ που είναι εις βάρος και της ανάπτυξης και του κοινωνικού συνόλου.
Η αντίληψη αυτή είναι ότι πιο παρωχημένο και αποτυχημένο υπάρχει στα Οικονομικά της Ανάπτυξης. Η εμπειρία των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών – αλλά και της ιστορίας του καπιταλιστικού συστήματος – δείχνει ότι η ανάπτυξη έρχεται με τη διαμόρφωση δυναμικής σχέσης ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, με συστηματική κινητοποίηση της εθνικής αποταμίευσης για επενδύσεις μέσω ενός υγιούς και ελεγχόμενου πιστωτικού συστήματος, με εκτενείς δημόσιες επενδύσεις και συστηματική κρατική παρέμβαση στην Έρευνα και Τεχνολογία. Όπου ακολουθήθηκαν οι συνταγές της Συναίνεσης της Ουάσιγκτον τα αποτελέσματα ήταν αποκαρδιωτικά, με χαμηλή και ασταθή ανάπτυξη, χρηματοπιστωτικές φούσκες, επιδείνωση των κοινωνικών διαφορών και φαινόμενα συστηματικής διαφθοράς. Τέτοια δυστυχώς θα είναι και η πορεία της χώρας μας με το νέο μνημόνιο.
Επιτακτική η αντιμνημονιακή πολιτική
Πέρα από τις μεγάλες δομικές του αδυναμίες, το νέο μνημόνιο δεν έχει επίσης αναπτυξιακή προοπτική γιατί δεν συνοδεύεται από επενδυτικό πρόγραμμα. Τα 35 δις ευρώ, που κατά κόρον αναφέρονται από την κυβέρνηση, είναι ποσά που ήδη δικαιούται η Ελλάδα από τα κονδύλια των ταμείων της ΕΕ για το 2014-20, η εκταμίευση των οποίων δεν είναι καθόλου σίγουρη και κατά κανόνα απαιτεί και ελληνική συγχρηματοδότηση.
Παράλληλα, ο νέος δανεισμός θα αυξήσει το δημόσιο χρέος κατά τουλάχιστον 25 δις, ενώ θα μειωθεί το ΑΕΠ λόγω της ύφεσης, φέρνοντας έτσι το λόγο χρέους προς ΑΕΠ πάνω από το 200%. Το μνημόνιο δεν λέει τίποτε για τη βιωσιμότητα αυτού του υπέρογκου χρέους, ούτε και για τον ρόλο του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα στο μέλλον. Η βεβαιότητα της κυβέρνησης ότι θα υπάρξει πραγματική ελάφρυνση του χρέους μέσα στο 2015 δεν έχει βάση.
Το νέο μνημόνιο είναι ένα οικονομικό τερατούργημα, παρόμοιο αυτών που κατέστρεψαν τη χώρα το 2010-15. Δεν υπάρχει δυνατότητα φιλολαϊκής διαχείρισής του και θα καταστρέψει πολιτικά όποια κυβέρνηση το διαχειριστεί.
Δυστυχώς για τη χώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ εγκατέλειψε την αντιμνημονιακή στάση που τον έφερε στην κυβέρνηση και προσχώρησε στο μνημονιακό στρατόπεδο. Η Ελλάδα όμως συνεχίζει να έχει απόλυτη ανάγκη αντιμνημονιακής πολιτικής, η οποία βέβαια θα πρέπει να είναι πολύ διαφορετική από αυτή που ο ΣΥΡΙΖΑ διακήρυττε, αλλά δεν εφάρμοσε. Το περιεχόμενό της θα το εξετάσω τις επόμενες μέρες.
Αναρτήθηκε από Costas Lapavitsas στις 4:30 π.μ.
Αποστολή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείουBlogThis!Μοιραστείτε το στο TwitterΜοιραστείτε το στο FacebookΚοινοποίηση στο Pinterest
Τρίτη, 18 Αυγούστου 2015
Η ψήφιση της νέας δανειακής σύμβασης και ο εξευτελισμός της δημοκρατίας
Η νέα δανειακή σύμβαση που υπερψήφισε η Βουλή στις 14 Αυγούστου 2015 μπορεί να χαρακτηριστεί αποικιοκρατική για λόγους που θα εξηγήσω παρακάτω. Αντίστοιχο είναι και το μνημόνιο που τη συνοδεύει, το οποίο και θα αναλύσω σε επόμενο άρθρο.
Το νομοσχέδιο της 14ης Αυγούστου συνολικά απαρτίζεται από τα προαπαιτούμενα της συμφωνίας, τη νέα δανειακή σύμβαση και το συνοδευτικό μνημόνιο. Πρόκειται για ένα κείμενο 354 πυκνογραμμένων σελίδων, οι πρώτες 270 σελίδες του οποίου – τα προαπαιτούμενα – αποτελούν μια σειρά λεπτομερών νομοθετικών παρεμβάσεων που αφορούν ένα τεράστιο φάσμα επαγγελματικών κλάδων και οικονομικών δραστηριοτήτων και στρατηγικής σημασίας όπως: φυσικό αέριο, ηλεκτρισμός, αρτοποιοί, φαρμακοποιοί, οδηγοί φορτηγών αυτοκινήτων, συμβολαιογράφοι, κ.α. Η δανειακή σύμβαση καταλαμβάνει τις επόμενες 28 σελίδες και εμπεριέχει - όπως και οι προηγούμενες - καίρια νομικά και άλλα εθνικής κυριαρχίας θέματα. Τέλος, το νέο μνημόνιο που συνοδεύει τη δανειακή σύμβαση θέτει το πλαίσιο της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της χώρας για τα επόμενα χρόνια σε 56 σελίδες.
Θα αναλύσω το χαρακτήρα της δανειακής σύμβασης και μετά θα σχολιάσω την απαράδεκτη διαδικασία ψήφισης του νομοσχεδίου. Οι παραδόσεις, οι πρακτικές και οι θεσμοί της Ελληνικής Δημοκρατίας εξευτελίστηκαν, με τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας του Κοινοβουλίου. Η απόλυτη εξάρτηση της χώρας από τους δανειστές της και η κυριαρχία των μηχανισμών της ΟΝΕ στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, όπως συμπυκνώνονται στη νέα δανειακή σύμβαση, καθρεφτίστηκαν και στην περιφρόνηση προς τις δημοκρατικές διαδικασίες.
Η νέα δανειακή σύμβαση
Η νέα δανειακή σύμβαση δεν έχει προηγούμενο, εμπεριέχει μεγάλες ασάφειες και μόνο ως αποικιοκρατική μπορεί να χαρακτηριστεί.
Συγκεκριμένα:
1.Το νέο δάνειο – το ποσό του οποίου δεν προσδιορίζεται ακριβώς στο κείμενο – συνάπτεται μεταξύ του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ), της ελληνικής κυβέρνησης, της Τράπεζας της Ελλάδας και του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Από τον Κανονισμό που καθορίζει τη λειτουργία του ΕΜΣ προκύπτει το δικαίωμα του ΕΜΣ να ζητήσει τη συνδρομή του ΔΝΤ. Προκύπτει επίσης το δικαίωμα άσκησης «αυστηρής εποπτείας» που θα κρατήσει μέχρι να εξοφληθεί τουλάχιστον τα 75% του νέου δανείου. Η δανειακή σύμβαση αναφέρει στο προοίμιο Α4 ότι η Ελλάδα έχει ήδη υποβάλλει αίτηση για δάνειο στο ΔΝΤ. Για την επόμενη τριετία λοιπόν, η Ελλάδα θα αντιμετωπίζει «αυστηρό έλεγχο» από την Τρόικα (ή το Κουαρτέτο) ανά τρίμηνο και συνέχεια των ελέγχων για πολλά χρόνια μετά.
2. Στους ορισμούς και την ερμηνεία της σύμβασης περιλαμβάνονται όροι όπως: Συμφωνία Διευκόλυνσης Τόκων Ομολόγων, Σύμβαση Διευκόλυνσης PSI Διαχείρισης Υποχρεώσεων της 1/3/2012, Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης ύψους 80 δις της 8/5/2010, Μέγιστη Μέση Ληκτότητα 32,5 έτη, Ελάχιστο Ποσό Ακύρωσης 100 εκ. Πρόκειται για όρους εντελώς ασαφείς και είναι ακόμα ασαφέστερο γιατί έχουν συμπεριληφθεί σε ένα τόσο προσεκτικό νομικό έγγραφο όπως η σύμβαση, δεδομένου μάλιστα ότι δεν επαναλαμβάνονται στο ίδιο το κείμενο της σύμβασης. Η λογική ερμηνεία είναι ότι η ασάφεια υπάρχει για να παρέχει τη δυνατότητα στους δανειστές να ασκήσουν επιπλέον ελέγχους στην Ελλάδα, αν και όποτε το επιλέξουν.
3.Παρά τα όσα έχουν αναφερθεί κατά κόρον από κυβερνητικές πηγές περί ευρωπαϊκού και όχι αγγλικού δικαίου στη σύμβαση (και του υποτιθέμενου κέρδους της χώρας), σε κανένα σημείο της σύμβασης δεν αναφέρεται ρητά το νομικό πλαίσιο στο οποίο υπάγεται η δανειακή διευκόλυνση. Ο λόγος αυτής της παράλειψης και η σημασία της είναι αδιευκρίνιστος. Η λογική ερμηνεία είναι ότι έχει γίνει εκ του πονηρού.
4. Η σύμβαση δίνει το δικαίωμα στο ΕΜΣ να ορίσει δικό του παρατηρητή στο ελληνικό ΤΧΣ. Αναγνωρίζει ρητά ότι οποιαδήποτε αλλαγή σε νόμους, ή κανονιστικές διατάξεις που θα αναφέρονται στο ΤΧΣ θα εγγυώνται πλήρως τα δικαιώματα και την αποπληρωμή του ΕΜΣ. Η διακυβέρνηση του ΤΧΣ θα γίνεται κατά τρόπο πλήρως αποδεκτό από το ΕΜΣ. Τα δάνεια εξυγίανσης στα οποία θα προβεί το ΤΧΣ θα περιλαμβάνουν τον ΕΜΣ ως δικαιούχο τρίτο με πλήρη δικαιώματα. Οι αλλαγές που απαιτούνται στη νομοθεσία για την εφαρμογή των δανείων εξυγίανσης θα τίθενται σε εφαρμογή μετά από διαβούλευση με τον ΕΜΣ.
5. Το χειρότερο από όλα – και πρωτοφανές – είναι ότι η σύμβαση δεσμεύει το ελληνικό κράτος και το ΤΧΣ να παρέχουν το δικαίωμα στον ΕΜΣ να περιλαμβάνει οποιοδήποτε μέρος του νέου Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων στη δανειακή σύμβαση «κατά τη διακριτική του ευχέρεια». Επίσης «κατά τη διακριτική ευχέρεια» του ΕΜΣ θα μπορούν να συμπεριληφθούν στη σύμβαση υποχρεώσεις του ελληνικού κράτους, του ΤΧΣ και του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων, ώστε να αποπληρωθούν οφειλές προς τον ΕΜΣ. Δηλαδή, όποτε και για οποιονδήποτε λόγο κρίνει, ο ΕΜΣ θα μπορεί να ρευστοποιεί περιουσιακά στοιχεία του κράτους είτε με ιδιωτικοποιήσεις, είτε με άλλα μέσα, να ζητά παροχή εγγυήσεων και δεσμεύσεων για ανάληψη άλλων υποχρεώσεων ή για παροχή επιπλέον δικαιωμάτων, να απαγορεύει τη μεταβίβαση μετοχών ή άλλων χρηματοδοτικών μέσων του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων, κοκ. Εν ολίγοις ο ΕΜΣ θα μπορεί να ζητήσει οτιδήποτε αφορά τη δημόσια περιουσία οποιαδήποτε στιγμή, αντιστρέφοντας ακόμη και τα μόλις συμφωνηθέντα, κατά τη «διακριτική του ευχέρεια». Αυτή η πρόβλεψη περιλαμβάνεται στη δανειακή σύμβαση!
Είναι πασιφανές ότι νέα δανειακή σύμβαση συνιστά μια πρωτοφανή απεμπόληση εθνικής κυριαρχίας εισάγοντας ένα καθεστώς που μόνο ως αποικιοκρατικό μπορεί να χαρακτηριστεί. Από καταβολής ελληνικού κράτους, η Πολιτεία έχει εμπράγματο δικαίωμα επί της δημόσιας περιουσίας, η οποία είναι αναπαλλοτρίωτη και ακατάσχετη. Με τον ρόλο που δίνει η νέα δανειακή σύμβαση στον ΕΜΣ το ελληνικό κράτος χάνει μέρος της κυριαρχίας του στη γεωγραφική έκταση όπου ασκείται η κρατική εξουσία. Πραγματικοί κυρίαρχοι επί της δημόσιας περιουσίας γίνονται πλέον οι δανειστές.
Η νομότυπη ανατροπή της κοινοβουλευτικής διαδικασίας
Καταλήγοντας επιβάλλεται να σχολιαστεί η διαδικασία της ψήφισης του νομοσχεδίου γιατί δείχνει παραστατικά την απώλεια εθνικής κυριαρχίας και τον εξευτελισμό της δημοκρατίας που επέβαλαν οι δανειστές.
Το νομοσχέδιο κοινοποιήθηκε στους βουλευτές ένα εικοσιτετράωρο και κάτι πριν την έναρξη της συζήτησης. Η δυνατότητα ουσιαστικής συζήτησης και ανάλυσης, ιδίως των προαπαιτουμένων, ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Τα πράγματα όμως έγιναν ακόμη χειρότερα κατά τη διαδικασία συζήτησης. Το νομοσχέδιο εισήχθη στη Βουλή με τη διαδικασία του «κατεπείγοντος», παρά τις αρχικές εξαγγελίες του Συριζα ότι δεν θα κινηθεί ως κυβέρνηση σε αυτήν την κατεύθυνση. Το «κατεπείγον» είναι μια εξαιρετικά περιοριστική διαδικασία που επιτρέπει ελάχιστο χρόνο για κοινοβουλευτική συζήτηση, καθώς η συζήτηση και η ψήφιση πρέπει να ολοκληρωθεί σε συγκεκριμένη χρονική διάρκεια ωρών. Αντίθετα, η κανονική διαδικασία προβλέπει αρχικά το νομοσχέδιο να συζητηθεί για μέρες στις εμπλεκόμενες Επιτροπές της Βουλής, όπου και γίνεται η εξειδικευμένη και βαθιά ανάλυση, καλώντας μάλιστα και τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς φορείς να εκθέσουν τις απόψεις τους. Αν οι Επιτροπές αποφανθούν θετικά, το νομοσχέδιο περνάει στην Ολομέλεια, όπου επίσης διεξάγεται πολυήμερη συζήτηση ανάλογα με τη σπουδαιότητα του θέματος.
Η διαδικασία του «κατεπείγοντος» συμπτύσσει όλη αυτή τη διαδικασία στον ελάχιστο χρόνο. Στην περίπτωση της νέας δανειακής σύμβασης/μνημονίου η σύμπτυξη ήταν τέτοια που γελοιοποίησε την όλη διαδικασία.
Το νομοσχέδιο εισήχθη προς συζήτηση σε κοινή συνεδρίαση τεσσάρων εμπλεκομένων Επιτροπών της Βουλής στις 9:30 το πρωί της 13ης Αυγούστου. Η συνεδρίαση κράτησε περίπου δέκα ώρες, χωρίς να επιτραπεί στους κοινωνικούς φορείς (και είναι πολλοί) να εκθέσουν τις απόψεις τους. Από τους βουλευτές που δήλωσαν την πρόθεσή τους να μιλήσουν, υπήρξε χρόνος για τους μισούς και αυτοί για λίγα λεπτά. Υποθέτω ότι θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες τουλάχιστον γι’ αυτό. Οι υπόλοιποι θα κρατήσουν τις απόψεις τους για τον εαυτό τους και τους γνωστούς τους …
Η πλέον εξευτελιστική στιγμή της διαδικασίας ήταν όταν, περίπου τέσσερις ώρες πριν οι Επιτροπές «ολοκληρώσουν» το έργο τους, κατατέθηκαν δύο τροπολογίες προς συζήτηση. Η κάθε μία από τις οποίες είχε μέγεθος ανεξάρτητου νομοσχεδίου και αφορούσαν ζωτικότατα θέματα, όπως το ασφαλιστικό. Πότε να τις διαβάσει κανείς και τι ακριβώς να καταλάβει από τα δύσκολα και πολύπλοκα που ανέφεραν; Ακόμη και οι βουλευτές που ήταν αποφασισμένοι να ψηφίσουν «Ναι» με οποιοδήποτε κόστος, συνειδητοποίησαν ότι τα πράγματα έπαιρναν τραγική τροπή για τη δημοκρατική διαδικασία.
Μετά την «ολοκλήρωση» του έργου των Επιτροπών και τη θετική τους απόφαση για το νομοσχέδιο, ακολούθησε η συνεδρίαση των Προέδρων όλων των Επιτροπών για να αποφασιστεί η διαδικασία της συζήτησης στην Ολομέλεια. Όταν οι πρόεδροι ολοκλήρωσαν τις διαβουλεύσεις τους και συμφωνήθηκε η διαδικασία, ήμασταν πλέον στις μικρές ώρες της 14ης Αυγούστου. Η Ολομέλεια άρχισε τις εργασίες της μέσα στη βαθιά νύχτα έχοντας λάβει την απόφαση να μιλήσουν μόνο οι εισηγητές των κομμάτων, οι αρχηγοί των κομμάτων και ένας μικρός αριθμός από τους εμπλεκόμενους υπουργούς. Πρώτη φορά στα πρόσφατα χρονικά συζητήθηκε ένα τόσο σημαντικό νομοσχέδιο και δεν επιτράπηκε σε κανένα βουλευτή να μιλήσει. Οι «Πατέρες του Έθνους» - εκτός από άγρυπνοι και ταλαιπωρημένοι – ήταν και σιωπηλοί και άφωνοι μέχρι να ρίξουν την ψήφο τους.
Η «συζήτηση» στην Ολομέλεια ολοκληρώθηκε το πρωί της 14ης με την ομιλία του Πρωθυπουργού και ακολούθησε η ψηφοφορία. Το νομοσχέδιο, όπως είναι γνωστό, πέρασε με μεγάλη πλειοψηφία, σχεδόν το 80% των βουλευτών. Ο λόγος είναι επίσης γνωστός και διατρανώθηκε επανειλημμένως από όλα τα κόμματα που είπαν το «Ναι»: η διάσωση της πατρίδας. Η συμφωνία υποτίθεται ότι είναι πολύ κακή, αλλά το «Ναι» είναι μονόδρομος για την Ελλάδα. Τι είδους λογική είναι αυτή και πως μπορεί να είναι για το καλό της πατρίδας, ίσως καταφέρουν κάποτε να μας το εξηγήσουν οι υποστηρικτές του «Ναι».
Η ίδια λογική καθόρισε και τον εξευτελισμό της δημοκρατικής διαδικασίας. Η συμφωνία έπρεπε να επικυρωθεί μέχρι το πρωί της 14ης ώστε να μπορέσει ο Υπουργός Οικονομικών να συμμετάσχει στο Γιούρογκρουπ το απόγευμα της ίδιας μέρας και να μπορέσουν επίσης τα κοινοβούλια της Φινλανδίας και της Γερμανίας να δώσουν τη δικιά τους επικύρωση τις επόμενες μέρες. Δεν χωρούσε καμία καθυστέρηση, ούτε μπορούσαν να τηρηθούν οι τακτικές διαδικασίες της Ελληνικής Δημοκρατίας, γιατί θα είχαν διαταραχθεί οι διαδικασίες των δανειστών και μπορεί να μην υπήρχε μακροχρόνια δανειακή σύμβαση, αλλά ίσως μια συμφωνία-γέφυρα και μετά ξανά διαπραγματεύσεις. Και τότε, βέβαια, θα καταστρεφόταν η πατρίς. Καλύτερα να παρακαμφθούν και να εξευτελιστούν οι δημοκρατικές διαδικασίες για τις οποίες ο ελληνικός λαός αγωνίστηκε και μάτωσε για δύο αιώνες.
Η δραματική απομείωση της εθνικής κυριαρχίας συμβαδίζει πλήρως με τον εξευτελισμό της δημοκρατίας που επέφερε η νέα συμφωνία. Είναι αδιανόητο ότι μια κυβέρνηση της Αριστεράς πρωτοστάτησε σε αυτήν την εξέλιξη, πόσο μάλλον ο ισχυρισμός ότι η κυβέρνηση μπορεί να διαχειριστεί τη νέα αυτή κατάσταση προς όφελος του λαού.
Μετά τις εξελίξεις αυτές αναδύεται με επιτακτικό τρόπο η εθνική και κοινωνική ανάγκη, το «Όχι» στο δημοψήφισμα και στο Κοινοβούλιο να βρουν πολιτική έκφραση.
Αναρτήθηκε από Costas Lapavitsas στις 3:04 π.μ.
Αποστολή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείουBlogThis!Μοιραστείτε το στο TwitterΜοιραστείτε το στο FacebookΚοινοποίηση στο Pinterest
Κυριακή, 9 Αυγούστου 2015
Η πολυπόθητη αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού
Η μνημονιακή παράταξη - που πρόσφατα πανηγυρίζει γιατί ετοιμάζεται να συμπεριλάβει και τον Σύριζα - έχει ξοδέψει τόνους μελάνης για να μας πείσει ότι τα μνημόνια και η λιτότητα δεν είναι το πρόβλημα της χώρας μας. Στην πραγματικότητα, μας λένε, η Ελλάδα πάσχει επειδή δεν εφάρμοσε μεταρρυθμίσεις, πολλές από τις οποίες περιλαμβάνονται στα μνημόνια. Το ίδιο βαρύγδουπο επιχείρημα συχνά απευθύνεται και κατά όσων κάνουν κριτική στο ευρώ. Δεν φταίει το κοινό νόμισμα για την κατάσταση της οικονομίας και την κοινωνίας μας. Φταίμε εμείς που δεν κάνουμε μεταρρυθμίσεις.
Όταν όμως πρέπει οι μνημονιακοί να μας πουν συγκεκριμένα τι εννοούν με μεταρρυθμίσεις, τα πράγματα γίνονται μάλλον ακατανότητα για τον πολύ κόσμο. Φαίνεται ότι οι μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η Ελλάδα είναι η μείωση των μισθών και των συντάξεων, η διάλυση του συντεταγμένου πλαισίου των εργασιακών σχέσεων, η απορρύθμιση των αγορών και οι ιδιωτικοποιήσεις. Η ανάπτυξη θα έρθει με τη μείωση των μισθών κάτω από τα 500 ευρώ και την απελευθέρωση των ταξί και των φαρμακείων ... 'Η με το κύμα ξένων επενδύσεων που θα ξεσπάσει μόλις το "κακό κράτος" συρρικνωθεί ... Πώς να μην απαξιώνει ο πολύς κόσμος ακόμη και την έννοια των μεταρρυθμίσεων όταν χρησιμοποιούνται τέτοια φαιδρά επιχειρήματα;
Η Ελλάδα φυσικά χρειάζεται δομικές μεταρρυθμίσεις ώστε να περάσει σε διαδικασία ταχύρρυθμης ανάπτυξης με αύξηση των εισοδημάτων και κοινωνική δικαιοσύνη. Μόνο που οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις δεν είναι αυτές που προτείνει το ΔΝΤ και θα επιβάλλει το νέο μνημόνιο. Οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται είναι αυτές που θα προσδιορίσουν μια νέα σχέση του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα στη χώρα μας, αποκόπτοντας τον ομφάλιο λώρο ανάμεσα στο μεγάλο κεφάλαιο και στις δημόσιες προμήθειες και τα δημόσια έργα, αναδιαρθρώνοντας συνολικά το χρηματοπιστωτικό σύστημα με εθνικοποίηση και δημόσια λειτουργία και εκσυγχρονίζοντας τους μηχανισμούς του κράτους για να έχουν ανταποδοτικότητα και να μπορούν να δώσουν κατεύθυνση στην οικονομία. Τα παραδείγματα υπάρχουν και βρίσκονται στην Ασία και όχι στα παρωχημένα μοντέλα του ΔΝΤ που συστηματικά αποτυγχάνουν παγκοσμίως.
Οι μήνες της διακυβέρνησης του Σύριζα δεν έφεραν πολλές επιτυχίες και ήδη μας οδηγούν σε νέο μνημόνιο. Μία από τις λίγες ενθαρρυντικές εξελίξεις το διάστημα αυτό, που μπορεί να ρίξει φως στο θέμα των σωστών δομικών μεταρρυθμίσεων για την ανάπτυξη, συνέβη στο χώρο της κλωστοϋφαντουργίας. Υπάρχουν μαθήματα για όλους εδώ και καλό θα είναι η προσπάθεια να στηριχτεί και να μελετηθεί γενικότερα.
Παραθέτω ένα σχετικό άρθρο που συνέγραψα με τον Γ. Μουσουλίδη, τελευταίο Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΝΚΛΩ.
Αναδημοσίευση από την Καθημερινή, 9 Αυγούστου 2015
Τους τελευταίους μήνες έχει πάρει σάρκα και οστά μια σημαντική προσπάθεια για την αναβίωση της κλωστοϋφαντουργίας στην Ημαθία και τη Θράκη. Δεν υπάρχει φυσικά καμία εγγύηση επιτυχίας, αλλά τα χαρακτηριστικά της είναι εντυπωσιακά και μας δίνουν μια μικρή γεύση του τι μπορεί πραγματικά να σημαίνει η αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού στη χώρα μας. Αν η προσπάθεια πετύχει, θα υπάρξει ίσως ένα μοντέλο και για άλλες δραστηριότητες που σήμερα βρίσκονται σε αδράνεια, ή ανυπαρξία.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Ελλάδα ακολούθησε λάθος δρόμο ανάπτυξης, υπερτονίζοντας τον τομέα των υπηρεσιών και συρρικνώνοντας τον πρωτογενή και τον δευτερογενή τομέα. Το αποτέλεσμα ήταν να εξασθενίσει τη θέση της στον διεθνή καταμερισμό εργασίας και να παρουσιάζει μεγάλα ελλείματα στο εμπορικό ισοζύγιο. Το μοντέλο ανάπτυξης φαλκίδευε συστηματικά των ανταγωνισμό και δημιούργησε έναν κρατικοδίαιτο ιδιωτικό τομέα. Τέλος, ο ιδιωτικός χρηματοπιστωτικός τομέας απέτυχε πλήρως και μέσω της διόγκωσης του δανεισμού το 1998-2007 συνέβαλλε αποφασιστικά στην αποδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού.
Με το ξέσπασμα της κρίσης, η τραπεζική απομόχλευση σε συνδυασμό με τη λιτότητα και την εσωτερική υποτίμηση οδήγησαν τον παραγωγικό τομέα σε κατάρρευση. Η υποχώρηση της βιομηχανικής παραγωγής μετά το 2008 έφτασε το 35%. Η κρίση ανέδειξε όλα τα δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και επιβεβαίωσε ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με ριζική αναθεώρηση της δομής της, καθώς και των χρηματοοικονομικών εργαλείων υποστήριξής της.
Οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να ξαναμπεί σε τροχιά ανάπτυξης η ελληνική οικονομία δεν έχουν σχέση με το λεγόμενο «αναπτυξιακό» κομμάτι των μνημονίων. Οι ιδέες του ΔΝΤ για απορρύθμιση των αγορών, συρρίκνωση του κράτους, μείωση του μισθολογικού κόστους και τα παρόμοια είναι τελείως παρωχημένες. Οι χώρες με τη στιβαρότερη ανάπτυξη τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες βρίσκονται στην Ασία και στηρίχτηκαν στον ενεργό ρόλο του κράτους, κυρίως για δημόσιες επενδύσεις, με σταθερά αυξανόμενους μισθούς και ισχυρή δημόσια παρουσία στην οικονομία. Δεν δίστασαν να παρέμβουν ενεργά στην λειτουργία των αγορών και αντιμετωπίζουν το ΔΝΤ σχεδόν με αποστροφή.
Η αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού στην Ελλάδα πρέπει να βασιστεί σε μια νέα σχέση δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, με απεξάρτηση των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων από το δημόσιο ταμείο και με παράλληλη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταποδοτικότητας του δημοσίου τομέα. Η αναδιάρθρωση, που θα στοχεύει στην τόνωση του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα, είναι ανέφικτη χωρίς ολική μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα, με δημόσια ιδιοκτησία και διοίκηση. Αυτές είναι οι δομικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η χώρα κι εδώ ακριβώς έγκειται το ενδιαφέρον της προσπάθειας στην κλωστοϋφαντουργία.
Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία (ΕΝΚΛΩ) κατέρρευσε μετά το χρηματιστηριακό όργιο 1999-2000 και τη σωρεία λαθών που ακολούθησαν. Μια εταιρεία που συμπύκνωνε 140 χρόνια εμπειρίας στη βιομηχανική κλωστοϋφαντουργία στη Νάουσα και γενικότερα στην Ελλάδα, με ισχυρότατη παρουσία στις διεθνείς αγορές, άριστο εργατικό δυναμικό, υψηλή τεχνολογία και εξαιρετική ποιότητα προϊόντος, βρέθηκε να βουλιάζει κάτω από χρέη 350 εκ. Τα χρέη οφείλονται πρωτίστως στις τράπεζες, αλλά και στο δημόσιο ως ασφαλιστικές και φορολογικές οφειλές, όπως και στους εργαζόμενους ως δεδουλευμένα.
Η πρόταση αναβίωσης – που προήλθε από το διοικητικό προσωπικό της εταιρείας σε στενή συνεργασία με τους εργαζόμενους – χρησιμοποιεί τον πτωχευτικό κώδικα, επιδιώκοντας να μετατρέψει τα χρέη σε μετοχικό κεφάλαιο. Θα προκύψει ένα μετοχικό σχήμα όπου την κύρια ιδιοκτησία θα έχουν το δημόσιο, οι εργαζόμενοι, οι τράπεζες και σε ένα βαθμό οι παλιοί μέτοχοι. Δεδομένου ότι η αξία της εταιρείας σε μορφή σκραπ δεν είναι πάνω από 16 εκ ευρώ, όλοι μπορούν να βγουν δυνάμει κερδισμένοι.
Το επιχειρηματικό σχέδιο είναι άριστο. Θα γίνει επανεκκίνηση δύο εργοστασίων στη Ροδόπη και Μαρώνεια (νήμα κόμπακτ το οποίο θα εξάγεται) και ενός στη Στενήμαχο της Νάουσας (νήμα μόδας και ρούχο με ετικέτα). Προβλέπεται καθετοποίηση της παραγωγής που χρόνια τώρα είναι το ζητούμενο στην κλωστοϋφαντουργία: το βαμβάκι της Μακεδονίας θα εξάγεται ως ρούχο υψηλής ποιότητας στις ΗΠΑ. Οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις και τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία θα δοθούν σε δημόσιο και τράπεζες έναντι του μέρους των απαιτήσεών τους προς την ΕΝΚΛΩ. Θα χρειαστεί επίσης ένας δανεισμός 5-6 εκατ. ευρώ, για τη συντήρηση του εξοπλισμού και κεφάλαιο κίνησης. Οι εργαζόμενοι θα είναι περίπου 350 τον πρώτο χρόνο με προοπτική ταχείας αύξησης. Οι μισθοί τους, σημειωτέον, θα ξεκινούν από το θρυλικό πια 751.
Πρόκειται για φιλόδοξη και έξυπνη προσπάθεια αξιοποίησης του υπάρχοντος εξοπλισμού αλλά και της τεχνογνωσίας που ενσωματώνεται στους απολυμένους κλωστοϋφαντουργούς. Και τα δύο θα πάνε χαμένα σε λίγα χρόνια. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του εγχειρήματος όμως είναι η μορφή της διακυβέρνησης, η οποία για την ώρα δεν έχει λάβει τελική μορφή. Δεν πρόκειται για αυτοδιαχειριστική εταιρεία, ούτε φυσικά για ΔΕΚΟ. Τον πρώτο λόγο θα έχει το δημόσιο και οι εργαζόμενοι, διασφαλίζοντας τον κοινωνικό χαρακτήρα του εγχειρήματος, αλλά θα υπάρξει και διακριτή παρουσία ιδιωτών, με προοπτική περαιτέρω συμμετοχής. Αν η εταιρεία σταθεί στα πόδια της, θα έχει τη δυνατότητα να βρει το δικό της δρόμο, χωρίς να πέσει στην παγίδα είτε της αποτυχημένης ιδιωτικής πρωτοβουλίας, είτε του κρατισμού.
Η αναβίωση της ΕΝΚΛΩ έχει φυσικά τεράστια σημασία για τις τοπικές κοινωνίες. Μπορεί όμως να γίνει και μοντέλο για άλλες παραγωγικές δραστηριότητες, ιδίως στο θέμα της μετατροπής χρεών σε κεφάλαιο και στη σχέση δημόσιου και ιδιωτικού. Το πλέον εντυπωσιακό στοιχείο της είναι ότι προήλθε «από τα κάτω», δηλαδή αυτόνομα και από ανθρώπους που γνωρίζουν και αγαπούν τον κλάδο. Δεν είναι προϊόν θεωρητικής ανάλυσης. Τέτοιες ακριβώς προσπάθειες σφράγισαν την τεράστια επιτυχία της Ασίας. Ας ελπίσουμε ότι το πείραμα της ΕΝΚΛΩ θα πετύχει και θα συμβάλλει στην αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας μας.
Αναρτήθηκε από Costas Lapavitsas στις 5:22 π.μ.
Αποστολή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείουBlogThis!Μοιραστείτε το στο TwitterΜοιραστείτε το στο FacebookΚοινοποίηση στο Pinterest
Παρασκευή, 31 Ιουλίου 2015
Όχι άλλο αδιέξοδο για τον Σύριζα
Το πρόβλημα του Σύριζα σήμερα δεν είναι ούτε ορισμένοι βουλευτές του που αποφεύγουν τις σκληρές αποφάσεις και θέλουν να εμφανίζονται ως πιο αριστεροί από άλλους, ούτε η ύπαρξη ξεχωριστού κόμματος μέσα στο κόμμα. Δεν είναι δηλαδή ζήτημα ούτε ηθικής, ούτε οργάνωσης.
Το πρόβλημα είναι ότι η πολιτική στρατηγική με την οποία ο Σύριζα κέρδισε τις εκλογές και για ένα εξάμηνο διεξήγαγε τις διαπραγματεύσεις έχει καταρρεύσει ολοκληρωτικά. Το κόμμα χρειάζεται επειγόντως μια νέα στρατηγική, με την οποία θα μπορέσει να πάει τη χώρα μπροστά. Αυτό που κάνει τα πράγματα απείρως δυσκολότερα είναι ότι την ίδια στιγμή η οικονομία και η κοινωνία αποδιοργανώνονται ταχύτατα.
Η μέχρι τώρα στρατηγική του Σύριζα ήταν ξεκάθαρη. Πρώτον, διαμορφώνουμε μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ριζοσπαστικής αλλαγής της χώρας με κύριους άξονες την παραγωγική ανασυγκρότηση και την αναδιανομή εισοδήματος και πλούτου. Δεύτερον, διαμορφώνουμε βραχυπρόθεσμο πρόγραμμα άρσης της λιτότητας και ανακούφισης της κοινωνίας. Τρίτον, διαπραγματευόμαστε σκληρά με τους «εταίρους» την αποδοχή της πολιτικής μας και την απαραίτητη ελάφρυνση του χρέους, παραμένοντας όμως στο πλαίσιο της Ευρωζώνης και συμβάλλοντας στην προοδευτική της αλλαγή.
Η στρατηγική αυτή θριάμβευσε εκλογικά, μεταμορφώνοντας τον Σύριζα από ένα μικρό κόμμα της Αριστεράς στον κύριο πολιτικό φορέα της χώρας. Δυστυχώς απέτυχε παταγωδώς στη διακυβέρνηση και μας οδηγεί σε τρίτο μνημόνιο. Ο λόγος είναι απλός: η Ευρωζώνη είναι ένας σκληρός μηχανισμός που δεν συμβιβάζεται ούτε με το βραχυπρόθεσμο, ούτε με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα του Σύριζα. Οι χώρες που θέλουν το ευρώ θα πρέπει να αποδεχθούν το πρόγραμμα της ΟΝΕ, δηλαδή λιτότητα, νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση αγορών, ιδιωτικοποιήσεις, περιορισμό του δημοσίου, κλπ. Δεν υπάρχει περιθώριο για ριζοσπαστικές αλλαγές εντός της Ευρωζώνης. Η συζήτηση αυτή έκλεισε οριστικά.
Η νέα στρατηγική του Σύριζα θα πρέπει να ξεκινήσει από αυτή τη διαπίστωση και από το συμπέρασμα που αβίαστα προκύπτει. Αφού το βραχυπρόθεσμο και το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα του Σύριζα – που είναι πολύ επιθυμητά από την ελληνική κοινωνία – δεν μπορούν να εφαρμοστούν εντός της ΟΝΕ, η πορεία από εδώ κι εμπρός θα πρέπει να περιλαμβάνει σύγκρουση με την ΟΝΕ, φτάνοντας μέχρι τη δημιουργία νέου εθνικού νομίσματος. Αυτή είναι η πραγματική νέα επιλογή την οποία θα πρέπει να επεξεργασθεί το κόμμα.
Η άλλη επιλογή λέει ότι αποδεχόμαστε το τρίτο μνημόνιο, αλλά το βλέπουμε ως μια κίνηση τακτικής υποχώρησης. Στοχεύουμε στο να απαλύνουμε τις χειρότερες επιπτώσεις του και κερδίζουμε χρόνο για να εφαρμόσουμε ένα άλλο πρόγραμμα μακροπρόθεσμα. Η επιλογή αυτή αντιπροσωπεύει ένα πλήρες αδιέξοδο. Στην ουσία είναι η αποτυχημένη παλιά στρατηγική με τη διαφορά ότι έχει πλέον ανοιχτά αναγορεύσει την παραμονή στην ΟΝΕ σε υπέρτατο στόχο. Αν ο Σύριζα τελικά πάρει αυτή την πορεία, το αποτέλεσμα θα είναι η πλήρης αποτυχία σε επίπεδο διακυβέρνησης, καθώς και ολοκληρωτική του μετάλλαξη σε μνημονιακό κόμμα. Οι λόγοι είναι απλοί.
Μέσα στο πλαίσιο του νέου μνημονίου είναι αδύνατον να βρεθούν «αντίρροπα» ή «ισοδύναμα» μέτρα που θα απαλύνουν τις τραγικές επιπτώσεις του. Δεν υπάρχουν «άλλες» πηγές φορολογικών εσόδων, οι οποίες να επιτρέψουν την είσπραξη των 3,8 δις ευρώ ετησίως που απαιτεί η συμφωνία. Αναπόφευκτα θα αυξηθεί ο ΦΠΑ στα είδη λαϊκής κατανάλωσης και θα ανεβεί η φορολογία για τους μικρομεσαίους και τους αγρότες.
Η φροντίδα για τους φτωχούς και αδύναμους που θα προσφέρει πιο γενναιόδωρα ο Σύριζα, μέσα στο πλαίσιο της συμφωνίας θα συνιστά απλώς διαχείριση της μόνιμης και δομικής φτώχειας. Η Αριστερά δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποδεχθεί έναν τέτοιο ρόλο. Η πραγματική θεραπεία της φτώχειας στην Ελλάδα απαραίτητα θα ξεκινήσει από την απόρριψη των μνημονίων.
Η προοπτική να παταχθεί η φοροδιαφυγή, η διαφθορά και η διαπλοκή, λειτουργώντας ως αντίβαρο στην υπογραφή του νέου μνημονίου, είναι αμελητέα. Η συμφωνία θα φέρει φορολογική καταιγίδα σε μια κοινωνία που είναι στα όρια της φοροδοτικής της ικανότητας. Ήδη τα φορολογικά έσοδα του 2015 έχουν καταρρεύσει και τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα το επόμενο διάστημα. Στο περιβάλλον αυτό το πιθανότερο είναι ότι θα διογκωθεί και άλλο και η φοροαποφυγή και η φοροδιαφυγή. Οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι οι μεγάλοι βαρόνοι της διαπλοκής, οι ειδικοί της μη πληρωμής φόρων. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτοί είναι και οι μόνοι που πραγματικά πανηγυρίζουν για το νέο μνημόνιο.
Πάνω απ’ όλα όμως, το τρίτο μνημόνιο έχει ελάχιστες πιθανότητες να επιτύχει ακόμη και με τους δικούς του όρους. Η ελληνική οικονομία είναι πλέον σε οριακό σημείο. Η εμπορική πίστη έχει καταρρεύσει, η τραπεζική πίστωση είναι ανύπαρκτη, οι εμπορικές συναλλαγές έχουν παγώσει, ή απαιτούν μετρητά, και η παραγωγή λιμνάζει. Στο βαθιά υφεσιακό αυτό περιβάλλον το νέο μνημόνιο θα επιφέρει και άλλη μείωση της ζήτησης! Πρόκειται για τον απόλυτο οικονομικό παραλογισμό, τον οποίο επιβάλλουν στη χώρα οι δανειστές και προσφέρεται να διαχειριστεί ο Σύριζα.
Ιδωμένη με ψύχραιμο μάτι, η εικόνα της Ελλάδας τη στιγμή αυτή δείχνει μια χώρα που, με πρωτοβουλία των «εταίρων» της, βρίσκεται ουσιαστικά σε προχωρημένη διαδικασία αποχώρησης από την ΟΝΕ. Το πολιτικό της σύστημα όμως αρνείται να δεχθεί την πραγματικότητα και προσπαθεί απεγνωσμένα να την κρατήσει μέσα στη νομισματική ένωση, όποιο κι αν είναι το κόστος για την κοινωνία. Το αποτέλεσμα είναι ότι σταδιακά δημιουργούνται συνθήκες κοινωνικής ασφυξίας και απειλείται κατάρρευση. Ο Σύριζα, υιοθετώντας την αδιέξοδη στρατηγική της παραμονής στην ΟΝΕ μέσω μνημονίων, κινδυνεύει να γίνει ο ίδιος αντικείμενο της λαϊκής οργής.
Η μόνη ρεαλιστική στρατηγική για το Σύριζα και τη χώρα είναι η υλοποίηση δομικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες προϋποθέτουν την έξοδο από την ΟΝΕ. Η επαναφορά του εθνικού νομίσματος είναι απολύτως εφικτή και θα ανοίξει το δρόμο για την απαραίτητη κοινωνική και εθνική αλλαγή. Το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ τεχνικό. Χρειάζεται πολιτικό θάρρος και αποφασιστικότητα που μόνο η Αριστερά μπορεί να προσφέρει. Η ευθύνη της απέναντι στην κοινωνία και το έθνος είναι τεράστια.
από Costas Lapavitsas
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου