«Νέο Επίπεδο»: Η διαδρομή –και η προσφορά– ενός περιοδικού

Νίκος Καζαντζάκης - Μιχάλης Κατσαρός, χαρακτικά διά χειρός Γιάννη Στεφανάκι

«Νέο Επίπεδο»: Η διαδρομή –και η προσφορά– ενός περιοδικού
Ηταν το 1978, όταν ο Γιάννης Στεφανάκις, υπό εξέλιξη πολυσχιδής καλλιτέχνης: ζωγράφος, χαράκτης, σκηνοθέτης, σκηνογράφος, ποιητής, συν στοιχειοθέτης-τυπογράφος, συνάντησε τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό. Και καθώς κουβέντιαζαν, κάνει στον Κατσαρό την πρόταση: «Βγάζουμε μια εφημερίδα για την ποίηση;»
Ο Κατσαρός δέχτηκε, και δυο χρόνια αργότερα προέκυψε το «Επίπεδο». Και, καθώς δεν είχε τακτική
περίοδο έκδοσης, ένα χρόνο αργότερα βγήκε το δεύτερο τεύχος.

Εκεί σταματάει η συνεργασία με τον Κατσαρό, με τον Στεφανάκι, έχοντας συμπληρώσει τις σπουδές του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, και παράλληλα με τις άλλες δραστηριότητές του, να προχωράει το 1989 στην έκδοση του «Νέου Επιπέδου», ως περιοδικού λόγου και εικαστικών. Η δεύτερη αυτή περίοδος κράτησε ώς το 2009 με 38 τεύχη. Παράλληλα το 2003 εκδίδει το περιοδικό «Τεχνοπαίγνιον», ως έκδοση του «Νέου Επιπέδου», με 5 τεύχη.

Επειδή η διεξοδική αυτή αναφορά ενδέχεται να είναι πληκτική, σπεύδω να προσθέσω ότι το εν λόγω περιοδικό εξακολουθεί να υπάρχει, διανύοντας την τέταρτη περίοδό του, με ποιήματα, πεζά, μελέτες, κριτικές, ειδήσεις, αφιερώματα σε πρόσωπα της τέχνης, με πλούσια εικονογράφηση. Πράγμα που δηλώνει, αντίθετα σε όποια ενάντια ρεύματα, την εμμονή κάποιων ανθρώπων στην υπεράσπιση αξιών.
Καζαντζάκης και Ρόμβος

Συμβαίνει να έχω στην κατοχή μου αρκετά τεύχη του «Νέου Επιπέδου» και εκτιμώ την ποιότητα και το μεράκι του δημιουργού του. Ανάμεσα σ’ αυτά ένα εκτενές αφιέρωμα το 1998 στον Νίκο Καζαντζάκη, με αποκαλυπτική συνέντευξη της Ελένης Καζαντζάκη για την προσωπική της ζωή με τον συγγραφέα, και κείμενα Γιώργου Ανεμογιάννη, Αλέξη Ζήρα, Αντας Κατσίκη-Γκιβάλου, Νένας Κοκκινάκη, Κάρολου Μητσάκη, Μανόλη Πρατικάκη, Πάτροκλου Σταύρου, του δικού μας Γιώργου Σταματόπουλου κ.ά.

Επειδή ο χώρος δεν επιτρέπει να επεκταθώ, θα σταθώ στο τελευταίο τεύχος (Ιούνιος 2017), που προσφέρεται δωρεάν σε «απαιτητικούς αναγνώστες», μέσω επιλεγμένων βιβλιοπωλείων. Συμπαραστάτης-συνδιευθυντής, την περίοδο αυτή, του Στεφανάκι ο εκ Λαμίας ποιητής Κώστας Ριζάκης και σταθερή από το 1989 συνεργάτρια η ζωγράφος Μαργαρίτα Βασιλάκου. Θα καλύψω το υπόλοιπο της στήλης αναφερόμενος σε τρία από τα κείμενα αυτού του τεύχους:

■ «Μέρες και νύχτες εξέγερσης - Ενα ταξίδι ενηλικίωσης» του ποιητή Τέου Ρόμβου. Με μνήμες από τον γαλλικό Μάη του 1968, όπου, εκτός των άλλων, συμμετέχει ως κομπάρσος σε μια ταινία εποχής για τον αναρχικό Μπονό και την παρέα του, «μια ομάδα ελευθεριακών που έδρασαν το 1911, αναστατώνοντας τη Γαλλία και που μέσα σ’ ένα χρόνο έγιναν πασίγνωστοι για τις θεαματικές αιματηρές ληστείες τους (απαλλοτριώσεις στο αναρχικό γλωσσάρι)».

Μεταξύ των Ελλήνων κομπάρσων και ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος, για τον οποίο ο Ρόμβος γράφει ότι τον ξανασυνάντησε κάνα χρόνο μετά στην Αθήνα της χούντας: «Κυκλοφορούσε με ψεύτικα χαρτιά παριστάνοντας το Γάλλο τουρίστα, με γαλλικό αυτοκίνητο που είχε διαφορετικές πινακίδες μπρος - πίσω.

Κανείς δεν το είχε προσέξει. Γελάσαμε πολύ εκείνη την ημέρα. Μου φάνηκε ότι κι εκείνος είχε συγκρατήσει κάτι πολύτιμο από τη συμμετοχή μας στην ταινία του ελευθεριακού και ιλεγκαλιστή Μπονό. Κι όταν, μετά από χρόνια, στη μεταπολίτευση, στη διάρκεια του ελληνικού Μάη, επέστρεψα στην Αθήνα κι άνοιξα το βιβλιοπωλείο Οκταπους στα Εξάρχεια, συνέχισα να γράφω στους τοίχους: ΕΞΑΡΧΕΙΑ ΚΙ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΕΙΝΑΙ ΤΩΝ ΝΕΩΝ Η ΡΟΠΗ αδιαφορώντας για τους κομπλεξικούς που κάποτε προσθέτανε κι ένα ΝΤ στη λέξη ΡΟΠΗ…»
Ασιμος και Γώγου

■ «Διαρκής απόπειρα ελευθερίας “Βίος χωρίς πολιτεία”: Προσαγωγή της τέχνης του Νικόλα Ασιμου» της Χριστίνας Καραντώνη: «Ουδείς δύναται μετά βεβαιότητος να αποφανθεί σε ποιο βαθμό η τελική απόφαση για αναχώρηση από τούτον τον κόσμο ελήφθη και εκτελέστηκε εν πλήρη συν-ειδήσει και συνεπώς εάν η τελευταία πράξη του δράματος αποτελεί κατάφαση ελευθερίας ή όχι.

Τα σημειώματα που –εκτός άλλων– ο Ασιμος άφησε πίσω του δείχνουν, πάντως, πως δεν επρόκειτο για μια σπασμωδική, αβασάνιστη κίνηση, αλλά για την καλά σκηνοθετημένη «λύση» της τραγωδίας, με στόχο την κάθαρση: «Σας ευχαριστώ όλους για τη βοήθεια. Ετσι όπως τα ’χω κάνει δεν το αξίζω. Βοηθήστε καλύτερα αντίς για μένα την κόρη μου. Είναι πιο δίκαιο. Εγώ είμαι κακός μπελάς»…

■ «Κατερίνα Γώγου: Αναρχη στίξη (σχόλιο για τρία ποιήματα)» της Αγγελικής Γεωργοτά: «Γράφει λοιπόν [η Γώγου] όπως μιλάει και αισθάνεται, χωρίς να θέτει τον εαυτό της σε καλούπια. Θεατρικοί μονόλογοι μοιάζουν να είναι πολλά από τα ποιήματά της, εξομολογήσεις μιας ανόθευτης ψυχής που δεν κρατά τα προσχήματα. Ο λόγος της ρέει σαν τη λάβα, πύρινος, καίει κάθε ψέμα, την υποκρισία, τις δοτές συνειδήσεις»…

Περισσότερα στο διαδίκτυο.
Στο πλαίσιο

«Ολοι στην έκτακτη γενική συνέλευση του ΕΔΟΕΑΠ» (του οργανισμού ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και επικουρικής σύνταξης των δημοσιογράφων – ένας από τους πιο εύρωστους, πριν προκύψει η θύελλα της κρίσης), η έκκληση, συν πεντάωρη στάση εργασίας, ώστε να διευκολυνθούν οι εργαζόμενοι. Τελικά δεν συγκεντρώθηκε το 10% των μελών που απαιτείται και η συνέλευση ματαιώθηκε. Ολοφάνερη η απουσία νέων – λες και δεν τους αφορά. Αξιοι της τύχης μας, καθώς βοηθάμε εργοδοσία και κυβέρνηση.

Πάει και ο Κώστας Μουρσελάς, εξαιρετικός συγγραφέας και άνθρωπος κοντά στον συνάνθρωπο («από εκεί ξεκινούν τα πάντα», είχε πει). Με αγωνιστικές περγαμηνές (στον καιρό της κραταιάς Δεξιάς και της χούντας), διακριτικός σε όλα.

«Δεν ήταν η Εθνική Μπάσκετ Ρωσίας, αλλά η Εθνική Σοβιετικής Ενωσης, με όλα τα κράτη που την συγκροτούσαν, που νικήθηκε από τη δική μας το 1987», διορθώνει ο Νίκος Γερακάρης (το σχετικό σημείωμα του περασμένου Σαββάτου), εξπέρ σ’ αυτά, καθότι χρόνια (και) στο αθλητικό ρεπορτάζ.

Μια και περί αβλεψιών (δικών μου πάντα): Σιδέρης και όχι Τσακίρης ήταν το επίθετο του δραπέτη των Βούρλων, που αναφέρεται στον πρόλογο του βιβλίου «Οι μεγάλες αποδράσεις», που μοίρασε η εφημερίδα μας (ο Τσακίρης ήταν κι αυτός εκ των δραπετών). Και, αν από την τελευταία παράγραφο της τελευταίας σελίδας έφευγαν οι τρεις πρώτες λέξεις και η επόμενη άρχιζε με κεφαλαίο, θα ήταν πιο ακριβές.

ΚΑΙ… «Η δίκη εξελισσόταν μέσα μα η δικαιοσύνη ήταν απ’ έξω» - απ’ το «Μακρύ ζεϊμπέκικο για το Νίκο», του Διονύση Σαββόπουλου (Οι καταστηματάρχες της οδού Ερμού, πάντως, απ’ ό,τι ξέρω, δεν συμμετείχαν στη δικαστική απόφαση).

Για «απαιτητικούς αναγνώστες» | Η Εφημερίδα των Συντακτών