Σάκο και Βαντσέτι

Οι δύο ιταλοί αναρχικοί, που καταδικάστηκαν σε θάνατο χωρίς να υπάρχουν ενοχοποιητικά στοιχεία, είδαν τη ζωή σαν ένα όνειρο για έναν καλύτερο κόσμο. Σαν έναν αγώνα στο πλάι όλων των καταπιεσμένων που ζούσαν στο πετσί τους την άγρια εκμετάλλευση. Σαν σήμερα, στις 23 Αυγούστου του 1927 οι δύο αναρχικοί αγωνιστές πέθαναν στην ηλεκτρική καρέκλα. “Θα μπορούσα να είχα πεθάνει, ασήμαντος, άγνωστος, μια αποτυχία. Τώρα δεν είμαστε αποτυχημένοι. Αυτή είναι η καριέρα μας και αυτός ο θρίαμβός μας. Ποτέ στη ζωή μας δεν φανταστήκαμε ότι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει τόση δουλειά υπέρ της ανεκτικότητας, της δικαιοσύνης, της ανθρώπινης αλληλοκατανόησης, όπως τελικά κάνουμε τώρα κατά λάθος. Ό,τι είπαμε, ό,τι ζήσαμε, ό,τι πονέσαμε – τίποτα! Η αφαίρεση των ζωών μας, των ζωών ενός καλού παπουτσή και ενός φτωχού ιχθυοπώλη – τα πάντα! Η τελευταία στιγμή μας ανήκει, αυτή η θανάσιμη αγωνία είναι ο θρίαμβός μας”.

Ηταν τα λόγια του Bartolomeo Vanzetti αμέσως μετά την ανακοίνωση της θανατικής καταδίκης του τρομερού “ντουέτου” των Ιταλών αναρχικών Σάκο και Βαντσέτι που κατηγορήθηκαν (στις 15 Απριλίου 1920) για την δολοφονία του φίλου τους Σαλτσέντο που είχε σπρωχθεί από αστυνομικούς της αστυνομίας της Μασσαχουσέτης από το 14ο όροφο στο κενό. Το περίεργο ήταν ότι ακριβώς εκείνες τις μέρες είχαν διοργανώσει διαμαρτυρία για την δολοφονία αυτή πράγμα που εξόργισε τις αρχές που αποφάσισαν να τους ξεφορτωθούν.

“Παρόλο που ο Σάκο μπορεί να μην έχει διαπράξει το έγκλημα, είναι παρόλα αυτά ένοχος γιατί είναι εχθρός των υπαρκτών θεσμών”. Αυτά ήταν και τα λόγια του προέδρου του δικαστηρίου Θάγιερ στις 14 Ιούλη του 1921. Και ήταν βεβαια και η μόνη αλήθεια που είπε. Γιατί αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος της καταδίκης των Σάκο και Βαντσέτι. Ο ασταμάτητος κι αδιαπραγμάτευτος αγώνας τους ενάντια στο σύστημα που μετά από ένα δολοφονικό 1ο Παγκόσμιο πόλεμο, εκείνη τη στιγμή οδηγούσε αργά τους λαούς του κόσμου στη μεγάλη κρίση του '29 κι από εκεί στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι Σάκο και Βαντσέτι ήταν κομμάτι του μεγάλου μεταναστευτικού κύματος του τελους του 19ου- αρχών του 20 αιώνα, που μέσα σε ελάχιστα χρόνια γέμισε την Αμερική με εκατομμύρια απελπισμένους, που αναζητούσαν τη Γη της Επαγγελίας. Ηταν μέσα σε εκείνους που είδαν τον εαυτό τους όχι σαν μελοντικούς πλούσιους στη Γη της ευκαιρίας, αλλά σαν ανθρώπους που παλευαν πλάι και μαζί με όλους τους εργάτες που γνώριζαν την άγρια εκμετάλλευση, για το μεγάλο όνειρο της κοινωνικής απελευθέρωσης. Για το όνειρο ενός κόσμου καλύτερου, χωρίς δεσμά και χωρίς καταπίεση κάθε είδους.

Είδαν την Αμερική να μεγαλώνει, να γίνεται η μεγάλη λαμπερή Βιομηχανική δύναμη που ξέρουμε, αλλά μαζί είδαν τους εργάτες να οργανώνονται, να δημιουργούν τους “Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου”(IWW), να παλεύουν, να διεκδικουν τη ζωή τους και στάθηκαν πλάι τους με κάθε τρόπο.

Συμμετείχαν με κάθε τρόπο στις μεγάλες απεργίες και διαμαρτυρίες, σε όλους τους αγώνες της εποχής εκέινης, ενώ αρνήθηκαν να στρατευθούν στον 1ο Παγκόσμιο, φεύγοντας στο Μεξικό. Έτσι, μπήκαν σιγά σιγά στο μάτι του Αμερικάνικου Καπιταλισμού που αποφάσισε να τους ξεφορτωθεί.

Κι όταν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ο φόβος του κομμουνισμού εξαπλώθηκε σαν αρρώστια στην Αμερική, έπεσαν θύματα ενός μεγάλου κύματος διώξεων και τρομοκρατίας που λειτουργούσε σαν άμυνα στην κόκκινη απειλή. Ηταν μια εποχή που οι ιδέες του κομμουνισμού και του σοσιαλισμού ασκούσαν και στην Αμερική μεγάλη γοητεία. Σοσιαλιστές βουλευτές εκλέγονταν, το ΙWW και το ΚΚ οργάνωναν μεγάλες κινητοποιήσεις με αποκορύφωμα τις γιορτές για την Οκτωβριανή Επανάσταση (1919) που στάθηκαν και η αφορμή για το κύμα διώξεων που εξαπολύθηκε.

Η σύλληψη των Σάκο και Βαντσέτι πυροδότησε τρομερές λαϊκές αντιδράσεις. Όταν, όμως, στις 20 Σεπτέμβρη του 1920 ιταλοί αναρχικοί, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της καθεστηκυίας τάξης, έβαλαν βόμβα στη Wall Street με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 40 άτομα, το ποτήρι για το σύστημα ξεχείλισε. Έπρεπε να τελειώνουν με τους 2 αναρχικούς. Έτσι, στις 14 Ιούλη του 1921, καταδικάστηκαν σε θάνατο χωρίς ενοχοποιητικά στοιχεία ούτε για τη δολοφονία ούτε για τη ληστεία που τους φόρτωσαν, απλά και μόνο επειδή οπλοφορούσαν, όπως όλοι άλλωστε εκείνη την εποχή. Αμέσως ένα μεγάλο κύμα εκδηλώσεων υποστήριξης ξέσπασε. Ένα τεράστιο κίνημα εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο που περιλάμβανε κομμουνιστές, σοσιαλιστές, αναρχικούς, προοδευτικούς όλων των αποχρώσεων και βέβαια μεγάλες προσωπικότητες (ο Αϊνσταϊν, ο Μπερναρντ Σο, ο Ανατολ Φρανς κ.α.), αλλά και απλούς ανθρώπους που συγκινούνταν από το δράμα που παιζόταν. Το κίνημα αυτό κράτησε 7 χρόνια. Στις 23 Αυγούστου του 1927 οι 2 αναρχικοί αγωνιστές πέθαναν στην ηλεκτρική καρεκλα μέσα σε παγκόσμιο σοκ, ενώ μεγάλες διαδηλώσεις ξέσπασαν με κορυφαία αυτήν όπου 100000 κόσμου περπατούν χέρι - χέρι στην κηδεία των 2 αγωνιστών.

Δεκαετίες μετά το 1977, η Αμερική ομολογεί το έγκλημά της όταν η Πολιτεία της Μασσαχουσέτης αναγνωρίζει την αθωότητα των Σακο και Βαντσέτι. Οι δύο Ιταλοί αναρχικοί έζησαν λίγο, πέθαναν φωνάζοντας “Viva l’anarchia!” κι έμειναν στην ιστορία σαν κομμάτι της παγκόσμιας μνήμης που δεν ξεχνάει αυτούς που είδαν τους εαυτούς τους σαν ανθρώπους πλάι σε ανθρώπους, σαν εργάτες πλάι σε εργάτες που παλεύουν. Αυτούς τους τρελούς που τη ζωή την είδαν μόνο σαν όνειρο για κάτι καλύτερο, μόνο σαν όραμα, και μόνο σαν αγώνα.



Πηγή: alterthess