Φανταστείτε έναν κόσμο όπου τα σχολικά εστιατόρια ανήκουν σε πολυεθνικές εταιρείες, όπως η Coca Cola ή η McDonalds, έναν κόσμο όπου πακιστανικές εταιρείες συζητούν με ομόλογές τους από την Παραγουάη για τον αριθμό των ημερών άδειας άνευ αποδοχών που εσείς θα δικαιούστε κάθε χρόνο ή για το ημερομίσθιο ή το ωρομίσθιο με το οποίο θα αμείβεστε. Έναν κόσμο στον οποίο ο Ούγο Τσάβες, για να κατορθώσει να γίνει πρόεδρος της Βενεζουέλας, θα έπρεπε να έχει αποδεχθεί ότι θα κυβερνήσει όπως ο Τόνι Μπλερ.
Έναν τέτοιον κόσμο ονειρεύονται στα σαλόνια της πρεσβείας της Αυστραλίας στη Γενεύη, στα οποία συναντώνται οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καμιάς πενηνταριάς άλλων χωρών: ανάμεσά τους οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Νορβηγία, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Ταϊβάν, το Μεξικό, η Κολομβία, η Χιλή, η Τουρκία, το Πακιστάν... Σε αυτά τα κράτη, στα οποία σύντομα θα προστεθούν η Βραζιλία και η Κίνα, αντιστοιχεί το 70% των παγκόσμιων ανταλλαγών υπηρεσιών. Από τον Φεβρουάριο του 2012 διαπραγματεύονται την Πολυμερή Συμφωνία για τις Υπηρεσίες (ΠΣΥ ή ACS στη γαλλική και TISA στην αγγλική)2. Επιθυμούν δε να έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις και να έχει συναφθεί η συμφωνία μέχρι το 2015.
Στις 28 Απριλίου του 2014, την περίοδο που -παράλληλα με την προεκλογική εκστρατεία για τις ευρωπαϊκές εκλογές- αυξανόταν η λαϊκή αντίδραση απέναντι στη Μεγάλη Διατλαντική Αγορά (ΜΔΑ)3, οι εκπρόσωποι αυτών των χωρών συναντήθηκαν για να προωθήσουν αυτό το πρωτοφανούς εμβέλειας σχέδιο. Από την εποχή του παγώματος των εργασιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) δεν είχαμε ξαναδεί παρόμοια πρωτοβουλία. Ο στόχος του δεν είναι άλλος από την αναβίωση ενός εμβληματικού κειμένου εκείνης της εποχής, της Γενικής Συμφωνίας για το Εμπόριο των Υπηρεσιών (ΓΣΕΥ). Όμως, αυτή τη φορά, η πρωτοβουλία επιχειρείται στο περιθώριο του Οργανισμού, η έδρα του οποίου άλλωστε βρίσκεται μερικά βήματα παρακάτω.
Ας κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν. Βρισκόμαστε στο 1994, τη χρονιά που δημιουργήθηκε ο ΠΟΕ. Τρία χρόνια πριν, η Σοβιετική Ένωση είχε καταρρεύσει κι είχε λάβει τέλος η διαίρεση του κόσμου σε δύο αντίπαλα μπλοκ. Οι ευρωπαϊκές δικτατορίες (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία) έχουν πλέον εξαφανιστεί εδώ και περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια. Επίσης, ένας νέος άνεμος πνέει στα ανατολικά. Για τους πολιτικούς ηγέτες υπάρχει μια μονάχα προτεραιότητα: η εξάλειψη όλων των εμποδίων που παρακωλύουν τον ανταγωνισμό. Γι' αυτόν τον λόγο προικίζουν τον ΠΟΕ με πρωτοφανείς εξουσίες. Η συμφωνία του Μαρακές, με την οποία ιδρύθηκε ο οργανισμός, προβλέπει ότι κάθε κράτος "θα εξασφαλίσει ότι οι νόμοι του, οι κανονισμοί του και οι διοικητικές διαδικασίες του θα συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που καθιερώνονται στις συμφωνίες που επισυνάπτονται ως παράρτημα" (άρθρο 16, παράγραφος 4).
Η ΓΣΕΥ συγκαταλέγεται σε αυτά τα παραρτήματα. Αποσκοπεί στη"σταδιακή απελευθέρωση" όλων των υπηρεσιών, μέσα από"διαδοχικές διαπραγματεύσεις, οι οποίες θα πραγματοποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με στόχο τη σταδιακή αύξηση του επιπέδου της απελευθέρωσης" (άρθρο 19-1). Με άλλα λόγια, το ζητούμενο είναι να ανοίξουν όλες οι υπηρεσίες στον ανταγωνισμό, εξαλείφοντας σιγά - σιγά τις τοπικές ή τις εθνικές ιδιαιτερότητες. Με αυτήν τη λογική, η ΓΣΕΥ αναγνωρίζει μονάχα"παρόχους υπηρεσιών", ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς τους (δημόσιος φορέας, ιδιωτική επιχείρηση).
Ο ΠΟΕ καθιερώνει μια ταξινόμηση που περιλαμβάνει δώδεκα τομείς: υπηρεσίες που παρέχονται στις επιχειρήσεις, επικοινωνία (στην οποία περιλαμβάνεται το ταχυδρομείο και ο οπτικοαουστικός τομέας), κατασκευαστικός τομέας και τομέας μελετών, υπηρεσιών συμβούλων και εμπειρογνωμόνων, λιανικό εμπόριο, παιδεία, περιβάλλον, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και ασφάλειες, υγεία και κοινωνικές υπηρεσίες, τουρισμός, υπηρεσίες αναψυχής, αθλητισμού και πολιτισμού, μεταφορές και"λοιπές υπηρεσίες που δεν περιλαμβάνονται στους παραπάνω τομείς". Ακολουθεί η διαίρεση σε 160 υποκατηγορίες: τα δόντια της χτένας έχουν τόσο μικρό διάκενο αναμεταξύ τους, ώστε καμία δραστηριότητα δεν ξεφεύγει από αυτήν την κατάταξη. Η εφαρμογή της ΓΣΕΥ θα σήμαινε το τέλος των δημόσιων υπηρεσιών (στους τομείς της υγείας, της παιδείας, των μεταφορών, της ενέργειας κ.λπ.) όπως τις γνωρίζουμε σήμερα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Η απελευθέρωση οφείλει να γίνει αντιληπτή ως η υποταγή στους κανόνες του ανταγωνισμού, ο οποίος δεν θα πρέπει να παρεμποδίζεται από την παραμικρή κοινωνική, περιβαλλοντική ή υγειονομική προδιαγραφή. Για παράδειγμα, θα πρέπει να καταργηθούν οι διατάξεις του Εργατικού Κώδικα, οι οποίες θα μπορούσαν να βλάψουν την κερδοφορία μιας επένδυσης. Το ίδιο ισχύει και για την αρχή της πρόληψης, η οποία θα θεωρούνταν υπερβολικά αυστηρή για τον καθορισμό ανώτατων ορίων εκπομπών ρύπων σε έναν βιομηχανικό κλάδο...
Η διαδικασία του ΠΟΕ καλεί κάθε κράτος να προτείνει τον κατάλογο των υπηρεσιών που δεσμεύεται να απελευθερώσει τις λεγόμενες"προσφορές" καθώς και τα όρια που προβλέπονται για το άνοιγμα στην αγορά. Ο βαθμός απελευθέρωσης που προτείνεται καθίσταται στο εξής μη αναστρέψιμος. Οι μεταγενέστερες διαπραγματεύσεις μπορούν να αφορούν μονάχα τον ακόμα μεγαλύτερο περιορισμό των ορίων που δηλώθηκαν αρχικά. Αντίστοιχα, με συμμετρικό τρόπο, κάθε κυβέρνηση απευθύνει στις υπόλοιπες αιτήματα απελευθέρωσης που τις αφορούν -αποκαλούμενα"ζήτηση"-, δηλώνοντας την έκταση της διεύρυνσης του ανταγωνισμού που επιθυμεί. Καθώς κυριαρχεί η αγορά, υιοθετείται και η μεθοδολογία της αγοράς: αντιπαραβολή προσφοράς και ζήτησης.
Το 2001, ο ΠΟΕ δρομολόγησε έναν νέο κύκλο διαπραγματεύσεων: το"πρόγραμμα της Ντόχα". Εξήγγειλε δε ένα σφιχτό χρονοδιάγραμμα για τις συζητήσεις στους τομείς των υπηρεσιών: η "ζήτηση" όφειλε να έχει κατατεθεί πριν από τα τέλη του 2002, ενώ οι"προσφορές" το πολύ έναν χρόνο αργότερα.4 Όμως οι μυστικές διαπραγματεύσεις βάλτωσαν. Οι εξοργιστικές απαιτήσεις των προηγμένων καπιταλιστικών χωρών προσέκρουσαν στην αντίθεση των χωρών του Νότου. Οι BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) κατόρθωσαν να συνασπίσουν γύρω από τις θέσεις τους περισσότερα από 90 κράτη.
Παρόλα αυτά, το 2005, κατά τη διάρκεια της διάσκεψης των υπουργών στο Χονγκ Κονγκ, ο ΠΟΕ απέσπασε τη συναίνεση των κρατών για νέα ανοίγματα της αγοράς στο πλαίσιο της ΓΣΕΥ.5 Όμως, σύμφωνα με τον κανόνα που συμφωνήθηκε για το πρόγραμμα της Ντόχα, δεν υπάρχει καμία συμφωνία για ένα επιμέρους ζήτημα ενόσω δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία για τα πάντα. Επιθυμώντας να ξεπεράσουν το μπλοκάρισμα που σημειώθηκε στον πολυμερή χαρακτήρα της συμφωνίας, οι πλευρές συναίνεσαν στο Χονγκ Κονγκ να δρομολογηθούν διαπραγματεύσεις τόσο διμερείς όσο και "πλειονομερείς" (μεταξύ περιοχών ή ομάδων κρατών). Οι τελευταίες παρουσιάζουν το πλεονέκτημα ότι επιτρέπουν σε μεταγενέστερη φάση την επιβολή των αποτελεσμάτων τους σε ολόκληρο τον πλανήτη, τον "πολυμερισμό των αποτελεσμάτων τους (multilateralisation)", σύμφωνα με την αργκό των στελεχών του ΠΟΕ. Πράγματι, το άρθρο 2-3 της ιδρυτικής συμφωνίας του ΠΟΕ προβλέπει τη δυνατότητα της διεύρυνσης μιας διμερούς ή πλειονομερούς (plurilateral) συμφωνίας στους πάντες. Έχει δε ήδη χρησιμοποιηθεί στις περιπτώσεις του εμπορίου των πολιτικών αεροσκαφών, των δημόσιων προμηθειών, του γαλακτοκομικού τομέα και του βόειου κρέατος.
Το πάγωμα της συμφωνίας του 2005 προκάλεσε απογοήτευση και εκνευρισμό στους επιχειρηματικούς κύκλους. Ο αμερικανικός Συνασπισμός της Βιομηχανίας των Υπηρεσιών (CSI) και το Ευρωπαϊκό Φόρουμ των Υπηρεσιών (ESF) έχουν κινητοποιηθεί και πιέζουν τις κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των "δημιουργών του πλούτου". Έχουν δε, δημιουργήσει τον Παγκόσμιο Συνασπισμό των Υπηρεσιών (GSC), στον οποίο εντάσσονται εργοδοτικές οργανώσεις από την Αυστραλία, τον Καναδά, την Καραϊβική, το Χονγκ Κονγκ, την Ιαπωνία, τη Νέα Ζηλανδία, την Ταϊβάν... Σε αυτόν τον κατάλογο περιλαμβάνονται τουλάχιστον έξι φορολογικοί παράδεισοι (Μπαρμπάντος, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Αγία Λουκία...). Συμμετέχει επίσης και η The CityUK, η ένωση των επιχειρήσεων του χρηματοοικονομικού τομέα του λονδρέζικου Σίτυ.
Τον Δεκέμβριο του 2011, στη διάσκεψη των υπουργών που συνεδρίασε στη Γενεύη, έγινε φανερό το μπλοκάρισμα των διαπραγματεύσεων. Από εκείνη τη στιγμή, η GSC, με εξαιρετικά πειστικό τρόπο, έχει κατορθώσει να πείσει πενήντα κυβερνήσεις6 να υποστηρίξουν ένα σχέδιο συμφωνίας για την Πολυμερή Συμφωνία για τις Υπηρεσίες (ΠΣΥ), το οποίο κινείται εκτός του πολυμερούς πλαισίου του ΠΟΕ. Αυτές οι 50 κυβερνήσεις αυτοανακηρύσσονται -με κάθε σοβαρότητα- "πολύ καλοί φίλοι των υπηρεσιών" και, στις 15 Φεβρουαρίου του 2012, αρχίζουν συνομιλίες και διαπραγματεύσεις. Όσο για το Συμβούλιο των Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνει στην Επιτροπή την εντολή για έναρξη των διαπραγματεύσεων μονάχα έναν χρόνο αργότερα, στις 18 Μαρτίου του 2013. Όπως συνέβη και στην περίπτωση της Μεγάλης Διατλαντικής Αγοράς, το κείμενο στο οποίο περιέχονται οι θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν δίνεται στη δημοσιότητα.
Τον Ιούλιο του 2013, οι ευρωβουλευτές αφήνονται να παρασυρθούν από τους "πολύ καλούς φίλους των υπηρεσιών" και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο "εκφράζει τον ενθουσιασμό του για το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων".8 Οι εν λόγω διαπραγματεύσεις διεξάγονται στη Γενεύη, στην πρεσβεία της Αυστραλίας. Τα κείμενα των διαπραγματευτών πρέπει να παραμείνουν μυστικά. Μάλιστα, οι Ηνωμένες Πολιτείες απαιτούν να χαρακτηριστούν οι προτάσεις τους "εμπιστευτικές", "για διάστημα πέντε ετών, το οποίο θα αρχίζει από την έναρξη της ισχύος της ΠΣΥ ή, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, από την ημερομηνία του κλεισίματος των διαπραγματεύσεων".8
Η συμφωνία υιοθετεί τους στόχους και τη μεθοδολογία της που προέβλεπε η μεγαλύτερη αδελφή της, η Γενική Συμφωνία για το Εμπόριο των Υπηρεσιών. Έτσι, στους στόχους περιλαμβάνεται η ιδιωτικοποίηση όλων των τομέων και η παρεμπόδιση οποιασδήποτε μορφής επιστροφής στον δημόσιο χαρακτήρα, κάθε δραστηριότητας η οποία έχει ιδιωτικοποιηθεί ή εμπορευματοποιηθεί. Όσον αφορά δε τη μεθοδολογία, διατηρείται το σύστημα της προσφοράς και της ζήτησης, το οποίο εφαρμόζεται, όχι μόνον στους τομείς και τους υποτομείς των υπηρεσιών, αλλά και στους διάφορους τρόπους της παροχής των υπηρεσιών. Σε όλες τις περιπτώσεις, το ζητούμενο είναι να εξαλειφθούν οι περιορισμοί που απορρέουν από τη νομοθεσία και από τους πάσης φύσεως κανονισμούς.
Η ΠΣΥ ξαναζωντανεύει το άρθρο 17-1 της ΓΣΕΥ, το οποίο επιβάλλει την αρχή της "εθνικής μεταχείρισης": "Όσον αφορά τα μέτρα που επηρεάζουν την παροχή των υπηρεσιών, κάθε μέλος θα επιφυλάσσει στις υπηρεσίες και στους παρόχους υπηρεσιών από οποιαδήποτε άλλο κράτος - μέλος, μια μεταχείριση τουλάχιστον εξίσου ευνοϊκή με εκείνη που ισχύει για τις δικές της παρεμφερείς υπηρεσίες και τους δικούς της παρεμφερείς παρόχους υπηρεσιών". Αυτό σημαίνει ότι, για παράδειγμα, η Γαλλία θα έπρεπε να χρηματοδοτεί ένα ξένο ιδιωτικό πανεπιστήμιο -ή ένα ξένο ιδιωτικό λύκειο- που εγκαθίσταται στη χώρα με τα ποσά που αντιστοιχούν στη χρηματοδότηση που παρέχει στα δικά της δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα, στο πλαίσιο της δωρεάν παιδείας. Δεδομένου ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον από δημοσιονομική άποψη, η μόνη της επιλογή θα ήταν να σταματήσει να χρηματοδοτεί τα γαλλικά δημόσια πανεπιστήμια και λύκεια. Επιπλέον, βάσει του άρθρου 16, η ΠΣΥ θα μπορούσε να απαγορεύσει τα δημόσια μονοπώλια (όπως η εθνική παιδεία) και τους αποκλειστικούς παρόχους υπηρεσιών, ακόμα και σε επίπεδο περιφερειακό ή τοπικό (για παράδειγμα, τις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης).
Για άλλη μια φορά, το ζητούμενο είναι το ξήλωμα του πλέγματος των προδιαγραφών και των κανόνων στους τομείς της ασφάλειας και της υγιεινής στους χώρους εργασίας, καθώς και του νομοθετικού πλαισίου για την προστασία του περιβάλλοντος και των καταναλωτών... Στο στόχαστρο έχουν μπει κυρίως οι υποχρεώσεις για"καθολική παροχή υπηρεσιών", δηλαδή η υποχρέωση του κράτους να παρέχει ορισμένες υπηρεσίες (υγείας, εκπαίδευσης, ταχυδρομείου κ.λπ.) στο σύνολο του πληθυσμού του.
Δύο άλλες ρήτρες, που προέρχονται κι αυτές από τη ΓΣΕΥ, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην απαγόρευση της επιστροφής στον δημόσιο τομέα μιας δραστηριότητας η οποία έχει ιδιωτικοποιηθεί: το status quo και το φαινόμενο της "καστάνιας συγκράτησης" (του μηχανικού συστήματος που καθιστά αδύνατη κάθε αντίστροφη πορεία). Το status quo παγώνει το επίπεδο της απελευθέρωσης της αγοράς που έχει επιτευχθεί και απαγορεύει οποιαδήποτε επιστροφή σε μια παροχή υπηρεσίας που εξασφαλίζεται από δημόσιο φορέα. Με αυτή τη ρύθμιση, η επιστροφή της υδροδότησης σε μια δημοτική επιχείρηση θα μπορούσε να καταστεί αδύνατη.9 Από την πλευρά του, το φαινόμενο της "καστάνιας συγκράτησης" προβλέπει ότι κάθε τροποποίηση του καθεστώτος που διέπει μια δραστηριότητα αποσκοπεί σε "μια ακόμα μεγαλύτερη συμβατότητα με την εν λόγω συμφωνία, και ποτέ το αντίθετο".10 Αυτή η διάταξη θα μπορούσε να εμποδίσει τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να δημιουργήσουν νέες δημόσιες επιχειρήσεις, για παράδειγμα στον τομέα της παραγωγής ενέργειας.11
Ωστόσο, σε πολλούς τομείς, η ΠΣΥ δεν περιορίζεται στην αντιγραφή της ΓΣΕΥ, αλλά εκδηλώνει ακόμα μεγαλύτερες φιλοδοξίες. Για παράδειγμα, με τη ΓΣΕΥ ήταν ακόμα δυνατόν να εξαιρεθούν από την "εθνική αντιμετώπιση" το σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος ή το όλον ή μέρος των κλάδων της υγείας και του πολιτισμού. Όμως, η ΠΣΥ εισάγει τον κανόνα ότι αυτή η αρχή εφαρμόζεται αυτόματα σε όλες τις υπηρεσίες, εκτός κι αν έχουν ρητά εξαιρεθεί και εγγραφεί σε έναν"αρνητικό κατάλογο", ο οποίος βέβαια μπορεί να αναθεωρηθεί.
Το εμπιστευτικό έγγραφο της 14ης Απριλίου, που διέρρευσε μέσω WikiLeaks στις 19 Ιουνίου, αποκαλύπτει την κατάσταση η οποία επικρατεί στις διαπραγματεύσεις για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και ιδιαίτερα εκείνες που παρέχονται από το Ταχυδρομείο, καθώς και τις ασφάλειες. Διαβάζοντάς το, προκύπτει αβίαστα το εξής συμπέρασμα: η κρίση του 2008 δεν μείωσε διόλου την επιθυμία για ακόμα μεγαλύτερη απορρύθμιση αυτού του τομέα. Στα εμπόδια που θα πρέπει να εξαλειφθούν περιλαμβάνονται οι περιορισμοί στο μέγεθος των επιχειρήσεων του χρηματοοικονομικού κλάδου, οι περιορισμοί που έχουν τεθεί στις τραπεζικές δραστηριότητες, η δημιουργία νομοθετικού πλαισίου για τις κινήσεις των κεφαλαίων, τα κρατικά μονοπώλια, η υποχρέωση ανακοίνωσης των χρηματοοικονομικών πράξεων που πραγματοποιούνται σε φορολογικούς παραδείσους και ο έλεγχος των διασυνοριακών κινήσεων των κερδοσκοπικών κεφαλαίων...
Η Διεθνής των Δημόσιων Υπηρεσιών, μια συνδικαλιστική ομοσπονδία η οποία είναι παρούσα σε 54 χώρες, συνοψίζει ως εξής τη διαδικασία που έχει δρομολογηθεί: "Η ΠΣΥ εντάσσεται σε αυτό το νέο ανησυχητικό κύμα εμπορικών και επενδυτικών συμφωνιών που στηρίζονται σε νομικές εξουσίες, διαθέτουν δυνατότητα εξαναγκασμού και θεσμοθετούν τα δικαιώματα των επενδυτών, ενώ, από την άλλη πλευρά, απαγορεύουν την παραμικρή παρέμβαση των κρατών σε πλήθος κατηγοριών τομέων που συνδέονται έμμεσα με το εμπόριο".12
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι ο ΠΟΕ θα αναλάβει να παράσχει το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας για τις υπηρεσίες και θα επιτρέψει την επέκταση αυτής της συμφωνίας πέρα από τα όρια του πρώτου κύκλου που συνεδρίασε στη Γενεύη. Πράγματι, ο προαναφερθείς οργανισμός διευκρινίζει ότι οι πλειονομερείς συμφωνίες αποτελούν τμήμα των δικών του συμφωνιών "για τα μέλη που τις έχουν αποδεχθεί και έχουν αναγκαστικό χαρακτήρα γι' αυτά τα μέλη".
ΠΣΥ, Πολυμερής Συμφωνία για τις Επενδύσεις (ΠΣΕ), Εμπορική Συμφωνία Εναντίον των Απομιμήσεων (ACTA), Μεγάλη Διατλαντική Αγορά, ΓΣΕΥ... Το ένα μετά το άλλο, αυτά τα σχέδια για την επέκταση της ελευθερίας των ανταλλαγών προσπαθούν με κάθε τρόπο να διαλύσουν τις μορφές λαϊκής κυριαρχίας για να διακηρύξουν με όσο τον δυνατόν πιο πανηγυρικό τρόπο την ανωτερότητα των δικαιωμάτων που απολαμβάνουν οι επενδυτές. Η συγκεκριμένη εξέλιξη, που αποτελεί το όνειρο των υπερεθνικών εταιρειών, υλοποιείται σήμερα τόσο από τις κυβερνήσεις οι οποίες ακρωτηριάζουν με τα ίδια τους τα χέρια το πεδίο των αρμοδιοτήτων τους όσο και από υπερεθνικούς θεσμούς (Ευρωπαϊκή Ένωση, ΠΟΕ, ΔΝΤ), οι οποίοι ξεφεύγουν ακόμα κι από τον παραμικρό δημοκρατικό έλεγχο.
* Ο Raoul Marc Jennar είναι ο συγγραφέας -από κοινού με τη Laurence Kalafatides- του"AGCS. Quand les Etats abdiquent face aux multinationalεs", Raisons d'agir, Παρίσι, 2007.
1 (Σ.τ.Μ.) Στη Γαλλία, όπως και σε πολλές χώρες της Ευρώπης όπου το σχολείο τελειώνει στις 4 το απόγευμα ή και αργότερα, οι μαθητές γευματίζουν στο σχολικό εστιατόριο. Η σίτιση επιδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τον δήμο.
2 Trade in Services Agreement, http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/tisa
3 Βλέπε το αφιέρωμα της "Le Monde Diplomatique" στην "Αυγή" της Κυριακής 13-07 και 20-07-2014.
4 "Les declarations de Doha", ΠΟΕ, Γενεύη, 2003.
5 Για μια αναλυτική περιγραφή της συμφωνίας, βλέπε www.jennar.fr
6 Αυστραλία, Καναδάς, Χιλή, Κολομβία, Νότια Κορέα, Κόστα Ρίκα, Ηνωμένες Πολιτείες, Χονγκ Κονγκ, Ισλανδία, Ισραήλ, Ιαπωνία, Λιχτενστάιν, Μεξικό, Νορβηγία, Νέα Ζηλανδία, Πακιστάν, Παναμάς, Παραγουάη, Περού, Ελβετία, Ταϊβάν, Τουρκία, καθώς και τα 28 κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
7 Ψήφισμα Β7-0314/2013, το οποίο υιοθετήθηκε στις 4 Ιουλίου του 2013, με 526 ψήφους υπέρ και 111 κατά, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+MOTION+B7-2013-0314+0+DOC+XML+V0//EL
8 "L'ACS contre les services publics", ειδική έκθεση της Διεθνούς των Δημόσιων Υπηρεσιών (PSI), 28 Απριλίου 2014, http://www.world-psi.org/en/node/6709
9 (Σ.τ.Μ.) Στη Γαλλία, τη δεκαετία του 1990, η υδροδότηση των περισσότερων πόλεων και η επεξεργασία των αστικών λυμάτων παραχωρήθηκε με μακροχρόνιες συμβάσεις σε μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες (Veolia, Suez...), οι οποίες γιγαντώθηκαν και μετατράπηκαν σε σημαντικές πολυεθνικές. Όμως, η τιμή του νερού εκτινάχθηκε σε δυσθεώρητα ύψη, οι εταιρείες αθέτησαν πολλές από τις -πλέον δαπανηρές- υποχρεώσεις που είχαν αναλάβει και δεν πραγματοποίησαν επενδύσεις. Οι μέτοχοί τους πλούτισαν, ενώ έρευσε άφθονο μαύρο χρήμα στις τσέπες αρκετών αιρετών. Γι' αυτόν τον λόγο υπάρχει στη χώρα ένα κίνημα για επιστροφή στις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης. Χαρακτηριστικότερη ήταν η περίπτωση του Παρισιού. Μάλιστα, πολλές φορές, για να ξαναπάρουν την ύδρευση στα χέρια τους, οι δήμοι δεν περιμένουν τη λήξη της σύμβασης και προσφεύγουν στα δικαστήρια επικαλούμενοι τις τεράστιες αθετήσεις υποχρεώσεων των ιδιωτών.
10 ό.π.
11 (Σ.τ.Μ.). Στη Γαλλία, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, υπάρχουν ήδη πολλά παραδείγματα δραστηριοποίησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ιδιαίτερα στον τομέα της παραγωγής βιοαερίου από οργανικά απορρίμματα της γεωργικής παραγωγής της περιοχής ή των πάρκων της πόλης.
12 ό.π.
Επιμέλεια: Βασίλης Παπακριβόπουλος
πηγή: Le Monde Diplomatique - Αυγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου