Συνέντευξη με τον Αιγύπτιο αριστερό αγωνιστή, Yehia Fekry:"Η κατάσταση σήμερα είναι πολύ χειρότερη από ό,τι επί Μουμπάρακ"

Συνέντευξη Πάνος Πέτρου

Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από τον "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά", φ. 370 (26/10).
Σκί­τσο του Latuff-2015

"Τα αιγυπτιακά ΜΜΕ παρουσιάζουν τον Τσίπρα ως έναν από τους μεγάλους υποστηρικτές του καθεστώτος. Ο Σίσι είναι ένας Γιώργος Παπαδόπουλος! Πώς γίνεται η ριζοσπαστική Αριστερά να στηρίζει τον Παπαδόπουλο;".

Ποια είναι η κα­τά­στα­ση των δη­μο­κρα­τι­κών και αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των στην Αί­γυ­πτο επί Σίσι;

Φα­ντά­ζο­μαι ο ελ­λη­νι­κός λαός
θυ­μά­ται τον Γιώρ­γο Πα­πα­δό­που­λο. Λοι­πόν έχου­με έναν «Πα­πα­δό­που­λο» στην Αί­γυ­πτο. Η

κα­τά­στα­ση σή­με­ρα είναι πολύ χει­ρό­τε­ρη από ό,τι ήταν και επί Μου­μπά­ρακ. Ανα­φέ­ρο­μαι στα χρό­νια πριν από την επα­νά­στα­ση. Επί Μου­μπά­ρακ εί­χα­με κά­ποιες δυ­να­τό­τη­τες να ορ­γα­νώ­σου­με μια δια­δή­λω­ση, μια δη­μό­σια συ­νά­ντη­ση ή κά­ποιο συ­νέ­δριο, να εκ­δώ­σου­με μια εφη­με­ρί­δα, να μι­λή­σου­με σε κά­ποια ΜΜΕ. Όλα αυτά δεν μπο­ρού­με να τα κά­νου­με πια. Όποιος επι­χει­ρή­σει να κάνει μια δια­δή­λω­ση θα συλ­λη­φθεί, ή μπο­ρεί και να πυ­ρο­βο­λη­θεί. Έχουν σκο­τώ­σει χι­λιά­δες αν­θρώ­πους. Μόνο στην πλα­τεία Ρά­μπια είχαν σκο­τώ­σει πάνω από 2000. Και μετά τη Ρά­μπια έχου­με συ­νε­χώς δο­λο­φο­νί­ες αν­θρώ­πων στους δρό­μους και πάρα πολ­λές συλ­λή­ψεις. Κά­ποιοι δι­κά­ζο­νταν με την κα­τη­γο­ρία ότι «ίσως σκέ­φτο­νταν να κά­νουν τρο­μο­κρα­τι­κή ενέρ­γεια». Και η από­φα­ση ήταν να κρε­μα­στούν. Επει­δή «ίσως σκέ­φτο­νταν»! Αυτή είναι η κα­τά­στα­ση στην Αί­γυ­πτο. Σή­με­ρα μπο­ρού­με να χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με μόνο τα σό­σιαλ μί­ντια για να μι­λή­σου­με με­τα­ξύ μας, αλλά και με άλ­λους αν­θρώ­πους, να δια­κι­νή­σου­με τις ιδέες μας. Από εκεί προ­σπα­θού­με να στή­σου­με κά­ποιες κα­μπά­νιες, αλλά είναι πολύ δύ­σκο­λο να ορ­γα­νώ­σου­με κάτι άλλο. Πολ­λοί σύ­ντρο­φοί μας είναι στη φυ­λα­κή. Υπάρ­χουν νο­μί­ζω 60 χι­λιά­δες πο­λι­τι­κοί κρα­τού­με­νοι, οι πε­ρισ­σό­τε­ροι Αδελ­φοί Μου­σουλ­μά­νοι, αλλά και πάρα πολ­λοί αρι­στε­ροί, δη­μο­κρά­τες, νε­ο­λαί­οι που στή­ρι­ξαν την επα­νά­στα­ση.



Και η κα­τά­στα­ση της οι­κο­νο­μί­ας;

Είναι χάλια. Θα ξα­να­πώ για τον Γιώρ­γο Πα­πα­δό­που­λο. Δεν ήταν μόνο μια σκλη­ρή δι­κτα­το­ρία, αλλά και μια απο­τυ­χη­μέ­νη δι­κτα­το­ρία. Δεν ήταν σαν τον Πι­νο­τσέτ, που ήταν βά­ναυ­σος αλλά πε­τυ­χη­μέ­νος με όρους «εθνι­κής οι­κο­νο­μί­ας» και «ανά­πτυ­ξης». Ο Πα­πα­δό­που­λος σε αυτό απέ­τυ­χε. Το ίδιο ισχύ­ει και με τον Σίσι.

Ο Σίσι κάνει τα πάντα λάθος. Στην οι­κο­νο­μία επι­κρα­τεί μια κα­τά­στα­ση που όμοιά της δεν έχου­με ξα­να­δεί ποτέ στην Αί­γυ­πτο. Οι τιμές όλων των αγα­θών καλ­πά­ζουν, υπάρ­χουν πάρα πολ­λοί φόροι, η αι­γυ­πτια­κή λίρα κα­τρα­κυ­λά. Έκανε μια συμ­φω­νία με το ΔΝΤ, το οποίο ζή­τη­σε να αφε­θεί η λίρα σε ελεύ­θε­ρη δια­κύ­μαν­ση στις αγο­ρές και να τερ­μα­τι­στούν όλα τα επι­δό­μα­τα. Η κυ­βέρ­νη­ση ακόμα στη­ρί­ζει τμή­μα­τα του πλη­θυ­σμού με επι­δό­μα­τα και υπάρ­χει και κρα­τι­κή στή­ρι­ξη με επι­δο­τή­σεις ει­δι­κά για να κα­λυ­φθεί το κό­στος της ενέρ­γειας, του ηλε­κτρι­σμού, του πε­τρε­λαί­ου. Αυτά πρέ­πει να κο­πούν. Αυτοί είναι οι όροι του ΔΝΤ για να πα­ρα­χω­ρή­σει δά­νειο. Και νο­μί­ζω ότι η τε­ρά­στια κρίση που περ­νά­με σή­με­ρα δεν θα είναι τί­πο­τα μπρο­στά σε αυτό που έρ­χε­ται τους επό­με­νους μήνες.

Για όλα αυτά οι φτω­χοί άν­θρω­ποι είναι πάρα πολύ θυ­μω­μέ­νοι. Αλλά ακόμα και οι μι­κροί επι­χει­ρη­μα­τί­ες είναι θυ­μω­μέ­νοι. Οι στρα­τη­γοί ελέγ­χουν τε­ρά­στιο κομ­μά­τι της οι­κο­νο­μί­ας, είναι πα­ρό­ντες σχε­δόν σε όλους τους με­γά­λους κλά­δους, και μαζί με κά­ποιους με­γά­λους επι­χει­ρη­μα­τί­ες που στη­ρί­ζουν, συ­γκε­ντρώ­νουν στα χέρια τους τα πάντα. Οπότε πολ­λοί μι­κρό­τε­ροι επι­χει­ρη­μα­τί­ες έχουν εξορ­γι­στεί που μέ­νουν απέξω. Επι­πλέ­ον η Αί­γυ­πτος έχει έναν με­γά­λο δη­μό­σιο τομέα που απα­σχο­λεί πε­ρί­που 7 εκα­τομ­μύ­ρια υπαλ­λή­λους και το κα­θε­στώς ανα­κοί­νω­σε ότι χρειά­ζο­νται μόνο 1 εκα­τομ­μύ­ριο υπάλ­λη­λοι. Δη­λα­δή σχε­διά­ζουν να απο­λύ­σουν πε­ρί­που 6 εκα­τομ­μύ­ρια αν­θρώ­πους.

Όλα αυτά του δη­μιουρ­γούν με­γά­λα προ­βλή­μα­τα. Και σε αυτά προ­στί­θε­ται και η στάση της Σα­ου­δι­κής Αρα­βί­ας: στο Συμ­βού­λιο Ασφα­λεί­ας του ΟΗΕ, η Αί­γυ­πτος συ­ντάσ­σε­ται με τη Ρωσία στο Συ­ρια­κό ζή­τη­μα και η Σα­ου­δι­κή Αρα­βία απει­λεί ότι θα δια­κό­ψει τη βο­ή­θεια σε πε­τρέ­λαιο.

Όταν ανέ­λα­βε ο Σίσι, η ισο­τι­μία ήταν 1 δο­λά­ριο προς 7 αι­γυ­πτια­κές λίρες. Τώρα είναι 1 προς 13 και αν την αφή­σουν να δια­κυ­μαν­θεί στην ελεύ­θε­ρη αγορά, μπο­ρεί να φτά­σει και 1 προς 20.

Οπότε μι­λά­με για μια τε­ρά­στια κρίση στην Αί­γυ­πτο. Τα πράγ­μα­τα χει­ρο­τε­ρεύ­ουν, ενώ όλες οι τιμές πάνε προς τα πάνω. Δεν ξέ­ρου­με τι πρό­κει­ται να συμ­βεί, αλλά όλο αυτό μπο­ρεί να εκρα­γεί.

Μάλ­λον έχεις ήδη απα­ντή­σει στην επό­με­νη ερώ­τη­ση, για το αν ο Σίσι χάνει τη λαϊκή στή­ρι­ξη που είχε αρ­χι­κά.

Την έχει χάσει σχε­δόν όλη! Γιατί ήταν εξαρ­χής μια «αρ­νη­τι­κή» μορφή στή­ρι­ξης: είχε υπο­στή­ρι­ξη ενά­ντια στη Μου­σουλ­μα­νι­κή Αδελ­φό­τη­τα. Οι Αδελ­φοί Μου­σουλ­μά­νοι τα έκα­ναν όλα λάθος όσο βρέ­θη­καν στην κυ­βέρ­νη­ση και έχα­σαν όλη τους την αίγλη και τη δη­μο­φι­λία στην Αί­γυ­πτο. Φυ­σι­κά πα­ρα­μέ­νουν η με­γα­λύ­τε­ρη ορ­γά­νω­ση, αλλά έχει συρ­ρι­κνω­θεί πολύ η επιρ­ροή τους. Οπότε η υπο­στή­ρι­ξη στον Σίσι είχε την έν­νοια της απόρ­ρι­ψης της Αδελ­φό­τη­τας, ήθε­λαν κά­ποιον να τη διώ­ξει από την εξου­σία. Τώρα πια δεν υπάρ­χει αυτό και οι άν­θρω­ποι υπο­φέ­ρουν. Έχει φυ­σι­κά τους οπα­δούς του, φα­σί­στες και αντι­δρα­στι­κούς, αλλά κα­νείς άλλος δεν υπο­στη­ρί­ζει τον Σίσι. Αν γί­νο­νταν κα­νο­νι­κές εκλο­γές, θα έπαιρ­νε μη­δε­νι­κά πο­σο­στά.



Το κα­θε­στώς του μπο­ρεί να αντέ­ξει σε διάρ­κεια; Δεν πε­ρι­μέ­νου­με προ­βλέ­ψεις για το αν θα κα­ταρ­ρεύ­σει ή πότε, αλλά είναι ένα ισχυ­ρό κα­θε­στώς ή είναι απο­στα­θε­ρο­ποι­η­μέ­νο;

Ισχυ­ρό κα­θό­λου. Στη­ρί­ζε­ται πλέον απο­κλει­στι­κά στην κα­τα­στο­λή. Φυ­λα­κί­ζει αντι­πά­λους, κλεί­νει τα ΜΜΕ, απα­γο­ρεύ­ει συ­γκε­ντρώ­σεις. Με αυτήν την κα­τα­στο­λή και με το ότι πα­ντού γύρω μας υπάρ­χει η Ασφά­λεια, μπο­ρεί και κυ­βερ­νά ακόμα. Αλλά με αυτά δεν λύνει κα­νέ­να κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα.

Είναι πάρα πολύ δύ­σκο­λο σε αυτές τις συν­θή­κες να ανα­συ­γκρο­τη­θεί ένα πο­λι­τι­κό κί­νη­μα, αλλά υπάρ­χουν κοι­νω­νι­κοί, «οι­κο­νο­μι­κοί» αγώ­νες; Οι πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις είναι σε κρίση, τα νέα συν­δι­κά­τα;

Στην Αί­γυ­πτο δεν εί­χα­με συν­δι­κα­λι­σμό. Εί­χα­με ένα «κρα­τι­κό-κυ­βερ­νη­τι­κό» συν­δι­κά­το, από την εποχή του Νάσερ. Μετά την επα­νά­στα­ση εμ­φα­νί­στη­κε ένα πολύ με­γά­λο κί­νη­μα, που δη­μιουρ­γού­σε ανε­ξάρ­τη­τα συν­δι­κά­τα. Όλα αυτά κα­τα­στρά­φη­καν από την αντε­πα­νά­στα­ση. Αλλά θα υπάρ­ξει ένα ξέ­σπα­σμα από το κοι­νω­νι­κό κί­νη­μα έτσι που πη­γαί­νει η κα­τά­στα­ση. Υπάρ­χουν ήδη κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα και πε­ρι­μέ­νω να με­γα­λώ­σουν. Αλλά υπάρ­χει το ζή­τη­μα του πο­λι­τι­κού κι­νή­μα­τος. Πριν ξε­σπά­σει η επα­νά­στα­ση, υπήρ­χε ένα πο­λι­τι­κό κί­νη­μα με σχε­τι­κό μέ­γε­θος, το χτί­ζα­με επί 10 χρό­νια και αυτό ορ­γά­νω­νε όλες τις αντι­πο­λι­τευ­τι­κές δρά­σεις. Αυτό το κί­νη­μα δια­λύ­θη­κε τον καιρό μετά το ξέ­σπα­σμα της επα­νά­στα­σης. Πρώτα δια­χω­ρί­στη­κε από τις γραμ­μές του η Μου­σουλ­μα­νι­κή Αδελ­φό­τη­τα. Στις μέρες της αντε­πα­νά­στα­σης, προ­έ­κυ­ψε το δεύ­τε­ρο ρήγμα: Από τη μία η φι­λε­λεύ­θε­ρη, δη­μο­κρα­τι­κή, εθνι­κι­στι­κή πτέ­ρυ­γα ‒άν­θρω­ποι σαν τον Μπα­ρα­ντέι και τον Σα­μπά­χι‒ που υπο­στή­ρι­ξε τον στρα­τό και τον Σίσι και από την άλλη η ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά που αρ­νή­θη­κε να στη­ρί­ξει την αντε­πα­νά­στα­ση.

Σή­με­ρα αυτές οι δυ­νά­μεις στρέ­φο­νται ενά­ντια στο κα­θε­στώς, αλλά νο­μί­ζω πως είναι αδύ­να­το να υπάρ­ξει μια πιο στενή συμ­μα­χία ανά­με­σα σε αυτές τις δύο πτέ­ρυ­γες. Υπάρ­χει προ­φα­νώς τε­ρά­στιο ζή­τη­μα εμπι­στο­σύ­νης ανά­με­σα σε μας και αυ­τούς. Μπο­ρού­με να πα­λέ­ψου­με μαζί σε κά­ποιες κα­μπά­νιες και κι­νή­μα­τα, αλλά δεν γί­νε­ται να κά­νου­με κά­ποιου εί­δους συμ­μα­χία με­τα­ξύ μας.

Νο­μί­ζω πως η «δεξιά» πτέ­ρυ­γα της αντι­πο­λί­τευ­σης θα ενι­σχυ­θεί και πάλι. Θα πιέ­σει και ίσως πε­τύ­χει και μια συμ­φω­νία με το στρα­τό για να εκ­διω­χθεί ο Σίσι και να ανα­λά­βει κά­ποιος πο­λι­τι­κός όπως ο Μπα­ρα­ντέι, σαν τον Κα­ρα­μαν­λή μετά τον Πα­πα­δό­που­λο. Και να έχου­με ένα ημι-στρα­τιω­τι­κό, ημι-πο­λι­τι­κό κα­θε­στώς. Όπως και να έχει, νο­μί­ζω πως αυτή η πτέ­ρυ­γα θα αυ­ξή­σει τη δη­μο­φι­λία της και θα με­γα­λώ­σει πάλι. Το πρό­βλη­μα είναι με τη ρι­ζο­σπα­στι­κή πτέ­ρυ­γα, τη ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά, που είναι κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νη. Και είναι δύ­σκο­λο να ανα­συ­γκρο­τη­θεί μετά και τις πι­κρές εμπει­ρί­ες των γε­γο­νό­των ύστε­ρα από την επα­νά­στα­ση και στη Σο­σια­λι­στι­κή Λαϊκή Συμ­μα­χία (σ.σ. ένα με­τω­πι­κό σχήμα της Αρι­στε­ράς το οποίο κα­τέρ­ρευ­σε εν μέσω σκλη­ρών αντε­γκλή­σε­ων πάνω στο ερώ­τη­μα της στή­ρι­ξης ή όχι στο κα­θε­στώς Σίσι). Γι’ αυ­τούς τους λό­γους η ρι­ζο­σπα­στι­κή πτέ­ρυ­γα δεν είναι σε θέση, του­λά­χι­στον τώρα, να συ­γκρο­τή­σει έναν νέο συ­να­σπι­σμό. Δου­λεύ­ου­με προς αυτό και ελ­πί­ζω να γίνει κά­πο­τε, αλλά δεν φαί­νε­ται εφι­κτό αυτήν την πε­ρί­ο­δο να ανα­συ­γκρο­τη­θού­με και να παί­ξου­με κε­ντρι­κό ρόλο ‒ίσως καιρό μετά, αλλά δυ­στυ­χώς όχι τώρα. Βέ­βαια θα συ­νερ­γα­στού­με σε κα­μπά­νιες, ίσως μπο­ρέ­σου­με να πιέ­σου­με τη «δεξιά πτέ­ρυ­γα» και ελ­πί­ζου­με στους αγώ­νες. Αλλά δεν έχω τη δυ­να­τό­τη­τα να προ­βλέ­ψω τι μπο­ρεί να συμ­βεί, τις δικές μου σκέ­ψεις λέω.

Τέλος, έχεις κάτι να πεις για την ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση;

Τα αι­γυ­πτια­κά ΜΜΕ πα­ρου­σιά­ζουν τον Τσί­πρα ως έναν από τους με­γά­λους υπο­στη­ρι­κτές του κα­θε­στώ­τος. Και χρη­σι­μο­ποιούν τις φω­το­γρα­φί­ες με τις αγκα­λιές και τις συ­να­ντή­σεις ως ση­μα­ντι­κό κομ­μά­τι της προ­πα­γάν­δας τους. Και τους το είπα όταν τους συ­νά­ντη­σα στο συ­νέ­δριό τους: Πώς; Είστε κυ­βέρ­νη­ση και υπάρ­χουν δια­κρα­τι­κές συμ­φω­νί­ες και σας απα­σχο­λεί η γε­ω­πο­λι­τι­κή, εντά­ξει. Αλλά γιατί τους στη­ρί­ζε­τε τόσο; Γιατί κά­νε­τε τόσο φι­λι­κές συ­να­ντή­σεις και έχετε τόσο έν­θερ­μους δε­σμούς μαζί τους; Γιατί να είστε από τους με­γα­λύ­τε­ρους υπο­στη­ρι­κτές μιας σκλη­ρής δι­κτα­το­ρί­ας; Είναι ένας Γιώρ­γος Πα­πα­δό­που­λος! Πώς γί­νε­ται η ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά να στη­ρί­ζει τον Πα­πα­δό­που­λο;