Το ιδιωτικό χρέος, η «σεισάχθεια» και η Αριστερά

Πάνος Κοσμάς
Τα κράτη χρεοκοπούν αλλά δεν… καταργούνται. Επιβιώνουν και ύστερα από τη χρεοκοπία, είτε καθηλωμένα στο ανάκλιντρο της «αιμοδοσίας», ώστε να αποπληρώνεται το κρατικό χρέος με μέχρις εσχάτων απομύζηση της εργαζόμενης πλειοψηφίας, είτε αθετώντας το κρατικό χρέος με επιλογές ρήξης και σύγκρουσης με το σύστημα της καπιταλιστικής τοκογλυφίας. Οι επιχειρήσεις, αντίθετα, όταν χρεοκοπούν, καταργούνται - εκτός αν αναλάβει το κράτος ή οι τράπεζες να τις διατηρούν στη ζωή ακόμη και χρεοκοπημένες, οπότε την παράταση της ζωής τους «πληρώνει» από το υστέρημά της -μέσω των φόρων και της περικοπής των κοινωνικών δαπανών- η εργαζόμενη πλειοψηφία. Αλλά και τις επιχειρηματικές χρεοκοπίες, πάλι η εργαζόμενη πλειοψηφία τις πληρώνει – με πολλούς τρόπους.


Όσο για την ίδια την ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία, αυτή δεν απαλ­λάσ­σε­ται των χρεών της προς το κρά­τος και τις τρά­πε­ζες ούτε στην «άλλη ζωή» - πλη­ρώ­νει εφ’ όρου ζωής με κάθε εί­δους δια­θέ­σι­μο ει­σό­δη­μα και πε­ριου­σία: με το μισθό, τη σύ­ντα­ξη, το σπίτι (που κατά κα­νό­να απέ­κτη­σε με δά­νειο). Έχο­ντας δα­νει­στεί, έχει υπο­θη­κεύ­σει ει­σο­δή­μα­τα του πα­ρελ­θό­ντος που έχουν γίνει πε­ριου­σια­κά στοι­χεία, αλλά και του μέλ­λο­ντος, μι­σθούς ή συ­ντά­ξεις που ανα­μέ­νε­ται να λάβει. Εκτός από την πάγια εκ­με­τάλ­λευ­ση από τον ερ­γο­δό­τη, θα τον στύ­βουν εφ’ όρου ζωής και το κρά­τος και οι τρά­πε­ζες.



Η Ελ­λά­δα, «πρό­τυ­πο» κρα­τι­κής χρε­ο­κο­πί­ας και ιμπε­ρια­λι­στι­κού «διε­θνούς οι­κο­νο­μι­κού ελέγ­χου» στον ανα­πτυγ­μέ­νο κα­πι­τα­λι­στι­κό κόσμο, είναι επί­σης «πρό­τυ­πο» για το πώς κάθε εί­δους χρε­ο­κο­πία, κρα­τι­κή ή ιδιω­τι­κή, την πλη­ρώ­νει -κυ­ριο­λε­κτι­κά και με­τα­φο­ρι­κά- η ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία. Για το πώς η ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία «πλη­ρώ­νει» για το κρα­τι­κό χρέος, μας λέει πολύ εύ­γλωτ­τα η ακραία και κλι­μα­κού­με­νη λι­τό­τη­τα των μνη­μο­νί­ων, από­λυ­τα συ­ναρ­τη­μέ­νη με τις αλ­λε­πάλ­λη­λες ανα­κε­φα­λαιώ­σεις των τρα­πε­ζών. Σε αυτό το άρθρο, θα μας απα­σχο­λή­σει το πώς η ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία πλη­ρώ­νει επί­σης το «λο­γα­ρια­σμό» των ιδιω­τι­κών κα­πι­τα­λι­στι­κών χρεών.



Α. Ιδιω­τι­κό χρέος: ποιος χρω­στά, ποιος πλη­ρώ­νει και γιατί;



Τι είναι το ιδιω­τι­κό χρέος; Ποιος χρω­στά, σε ποιον και γιατί;

Το ιδιω­τι­κό χρέος αφορά 4 κα­τη­γο­ρί­ες χρεών ιδιω­τών: α) Προς το Δη­μό­σιο, β) Προς τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία, γ) προς τις τρά­πε­ζες, δ) ιδιω­τών προς ιδιώ­τες. Τα αντί­στοι­χα ποσά είναι:



Ιδιω­τι­κό χρέος στην Ελ­λά­δα

(σε δισ. ευρώ)



Προς το Δη­μό­σιο: 88

Προς τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία: 27

Προς τις τρά­πε­ζες: 110

Με­τα­ξύ ιδιω­τών: 10,6



Ποιοι χρω­στούν στο Δη­μό­σιο και γιατί;

Χρω­στούν αφε­νός οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες, τα αφε­ντι­κά (με­γά­λα, με­σαία και μικρά) της πα­ρα­γω­γής, αυτοί που -δεν πρέ­πει να το ξε­χνά­με- ζουν από τη δου­λειά των άλλων. Χρω­στούν γιατί δεν έχουν πλη­ρώ­σει τους φό­ρους τους, μαζί με τα νό­μι­μα πρό­στι­μα και προ­σαυ­ξή­σεις. Χρω­στούν εκ συ­στή­μα­τος, αφού έχουν την πο­λυ­τέ­λεια να πε­ρι­μέ­νουν νέες ευ­νοϊ­κές ρυθ­μί­σεις, αφού προ­στα­τεύ­ο­νται από το ορ­γα­νω­μέ­νο και κε­ντρι­κά κα­θο­δη­γού­με­νο σύ­στη­μα προ­στα­σί­ας της φο­ρο­δια­φυ­γής (ει­δι­κά όσοι έχουν «πλά­τες» στο σύ­στη­μα της φο­ρο­δια­φυ­γής και φο­ρο­κλο­πής), αφού κά­νουν χρήση του χρο­νο­βό­ρου συ­στή­μα­τος των έν­δι­κων μέσων, που χρειά­ζο­νται πολλά χρό­νια για να τε­λε­σι­δι­κή­σουν.

Χρω­στούν όμως και τα νοι­κο­κυ­ριά. Όμως, η κα­τη­γο­ρία «Νοι­κο­κυ­ριά» είναι ενιαία κα­τη­γο­ρία μόνο στα­τι­στι­κά, αφού στο εσω­τε­ρι­κό της η τα­ξι­κή δια­φο­ρο­ποί­η­ση είναι έντο­νη: δεν έχουν δα­νει­στεί μόνο τα ερ­γα­τι­κά και λαϊκά νοι­κο­κυ­ριά, αλλά και τα με­σαία και ανώ­τε­ρα αστι­κά στρώ­μα­τα. Έχουν επί­σης δα­νει­στεί ως άτομα οι ίδιοι οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες. Και δεν χρειά­ζε­ται καν να ρω­τή­σου­με ποιες κα­τη­γο­ρί­ες νοι­κο­κυ­ριών έχουν τη δυ­να­τό­τη­τα να τύ­χουν δια­φό­ρων ειδών προ­στα­σί­ας και «διευ­κο­λύν­σε­ων» όσον αφορά τις υπο­χρε­ώ­σεις απο­πλη­ρω­μής των δα­νεί­ων τους…

Η λαϊκή θυ­μο­σο­φία το απο­δί­δει πολύ εύ­στο­χα: Άμα χρω­στάς πολλά, άμα κλέ­βεις το Δη­μό­σιο εκ συ­στή­μα­τος, έχεις ασυ­λία. Άμα χρω­στάς λίγα, θα σε κυ­νη­γή­σουν μέχρι τέ­λους. Κι αυτοί που χρω­στούν λίγα είναι η με­γά­λη πλειο­νό­τη­τα. Οι λίγοι χρω­στούν πάρα πολλά ενώ οι πολύ πε­ρισ­σό­τε­ροι χρω­στούν λίγα (ο κα­θέ­νας).

ΟΙ αριθ­μοί λένε ότι τα χρέη προς το Δη­μό­σιο, από 33,55 δισ. ευρώ το 2009, εκτο­ξεύ­τη­καν σε 90,5 δισ. ευρώ τον Ιού­λιο του 2016.

Ποιοι χρω­στούν στα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία και γιατί;

Στα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία χρω­στούν κατά κύριο λόγο οι ερ­γο­δό­τες και δευ­τε­ρευό­ντως οι ελεύ­θε­ροι επαγ­γελ­μα­τί­ες. Οι συ­νο­λι­κές οφει­λές ανέρ­χο­νται σε 27,2 δισ. ευρώ, από τα οποία οι ελεύ­θε­ροι επαγ­γελ­μα­τί­ες χρω­στούν 10,2 δισ. ευρώ (προς τον ΟΑΕΕ) και οι ερ­γο­δό­τες 17 δισ. ευρώ (προς το ΙΚΑ).

Και εδώ, δυο κό­σμοι δια­φο­ρε­τι­κοί: Από τη μια, αυτοί που για να στη­ρί­ξουν, δια­σώ­σουν ή και αυ­ξή­σουν την κερ­δο­φο­ρία τους, «φε­σώ­νουν» τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Από την άλλοι, η πλειο­νό­τη­τα των ελεύ­θε­ρων επαγ­γελ­μα­τιών, που πρέ­πει να κα­τα­βάλ­λουν υπέ­ρο­γκες ασφα­λι­στι­κές ει­σφο­ρές ενώ τα ει­σο­δή­μα­τα είναι πε­νι­χρά και διαρ­κώς μειού­με­να.

Ποιοι χρω­στούν στις τρά­πε­ζες και γιατί;

Το μη εξυ­πη­ρε­τού­με­νο χρέος προς τις τρά­πε­ζες («κόκ­κι­να» δά­νεια) ανέρ­χε­ται σε 110 δισ. ευρώ. Από αυτά, το 80% (περί τα 85 δισ. ευρώ) αφορά επι­χει­ρη­μα­τι­κά δά­νεια και μόνο το 20% κα­τα­να­λω­τι­κά και στε­γα­στι­κά δά­νεια νοι­κο­κυ­ριών. Δε­δο­μέ­νου ότι και τα δά­νεια των νοι­κο­κυ­ριών αφο­ρούν πολύ δια­φο­ρε­τι­κές ει­σο­δη­μα­τι­κές κα­τη­γο­ρί­ες, άρα και κοι­νω­νι­κά στρώ­μα­τα, το συ­μπέ­ρα­σμα είναι πως το με­γά­λο πο­σο­στό των τρα­πε­ζι­κών «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων (με πρό­χει­ρους υπο­λο­γι­σμούς, σε πο­σο­στό πάνω από 80%, αφορά δά­νεια της αστι­κής τάξης, των με­γά­λων, με­σαί­ων και μι­κρών αφε­ντι­κών.

Το πο­σο­στό των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων εκτο­ξεύ­τη­κε επί­σης στα χρό­νια της κρί­σης.

Ποιοι δεν πλη­ρώ­νουν τα χρέη προς τις τρά­πε­ζες και γιατί; Κι εδώ, εμ­φα­νί­ζο­νται μπρο­στά μας δυο κό­σμοι δια­φο­ρε­τι­κοί: Από τη μια, ο κό­σμος των αφε­ντι­κών με τις διά­φο­ρες υπο­κα­τη­γο­ρί­ες και δια­στρω­μα­τώ­σεις του: Οι με­γά­λοι που παίρ­νουν δα­νει­κά και αγύ­ρι­στα με τρα­πε­ζι­κές και πο­λι­τι­κές «πλά­τες», αυτοί που αντι­με­τω­πί­ζουν τις πιέ­σεις της κρί­σης «φε­σώ­νο­ντας» τους πά­ντες (Δη­μό­σιο, ερ­γα­ζό­με­νους, τρά­πε­ζες, ασφα­λι­στι­κά τα­μεία), αυτοί που χρε­ο­κο­πούν ή που επι­λέ­γουν συ­νει­δη­τά τη χρε­ο­κο­πία σαν τρόπο για να δια­γρά­ψουν υπο­χρε­ώ­σεις, αυτοί που δα­νεί­ζο­νται ως ιδιώ­τες και όχι ως επι­χει­ρη­μα­τί­ες εξα­σφα­λί­ζο­ντας χα­μη­λά επι­τό­κια και «ευ­κο­λί­ες πλη­ρω­μής». Από την άλλη, οι ερ­γα­ζό­με­νοι και τα φτωχά λαϊκά νοι­κο­κυ­ριά, αυτοί που δα­νεί­στη­καν για να κα­τα­να­λώ­σουν (στε­γα­στι­κά, κα­τα­να­λω­τι­κά), επει­δή το ει­σό­δη­μά τους δεν επαρ­κού­σε για να κα­λύ­ψουν τις κα­τα­να­λω­τι­κές τους ανά­γκες.

Τι είναι τα χρέη με­τα­ξύ ιδιω­τών;

Τα χρέη αυτά αφο­ρούν μορ­φές πί­στω­σης με­τα­ξύ ιδιω­τών (συ­ναλ­λαγ­μα­τι­κές και επι­τα­γές) που υπο­κα­θι­στούν τον τρα­πε­ζι­κό δα­νει­σμό όταν αυτός δεν είναι προ­σι­τός ή είναι ακρι­βός (υψηλά επι­τό­κια). Στα χρό­νια της κρί­σης, αυ­ξή­θη­κε ση­μα­ντι­κά λόγω του ση­μα­ντι­κού πε­ριο­ρι­σμού του τρα­πε­ζι­κού δα­νει­σμού και των πιέ­σε­ων ρευ­στό­τη­τας που αντι­με­τώ­πι­σαν κυ­ρί­ως οι επι­χει­ρή­σεις. Αυτή η μορφή χρεών πολύ λίγο αφορά τα λαϊκά νοι­κο­κυ­ριά.



α1. Ποιος πλη­ρώ­νει τα χρέη των τρα­πε­ζών;



Συχνά τα πα­ρα­δείγ­μα­τα και τα στοι­χεία αξί­ζουν όσο πολ­λές ανα­λύ­σεις.

Το «πε­τρά­δι» της κα­πι­τα­λι­στι­κής επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τας είναι οι τρά­πε­ζες. Σε αντί­θε­ση με έναν δια­δε­δο­μέ­νο κα­πι­τα­λι­στι­κό μύθο, οι ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες άρ­χι­σαν να χρε­ο­κο­πούν πριν από το ελ­λη­νι­κό Δη­μό­σιο: το πρώτο «πα­κέ­το» διά­σω­σής τους υπήρ­ξε το 2008, δύο χρό­νια πριν την κρα­τι­κή χρε­ο­κο­πία του 2010, επί πρω­θυ­πουρ­γί­ας Κώστα Κα­ρα­μαν­λή και υπουρ­γί­ας Γιώρ­γου Αλο­γο­σκού­φη. Το ύψος του ήταν 28 δισ. ευρώ - 5 δισ. ευρώ σε ρευ­στό και 23 δισ. ευρώ σε εγ­γυ­ή­σεις. Ακο­λού­θη­σαν μέχρι την πρό­σφα­τη, τρίτη ανα­κε­φα­λαί­ω­ση, πολλά πε­ρισ­σό­τε­ρα, σχε­δόν 250 δισ. ευρώ συ­νο­λι­κά, σε ρευ­στό και εγ­γυ­ή­σεις του Δη­μο­σί­ου, από τα οποία πε­ρί­που 50 δισ. σε ρευ­στό. Πώς πλη­ρώ­θη­κε αυτός ο λο­γα­ρια­σμός; Με τρία συ­να­πτά μνη­μό­νια, δη­λα­δή με δε­κά­δες δισ. ευρώ πε­ρι­κο­πών σε μι­σθούς, συ­ντά­ξεις, δα­πά­νες για το κοι­νω­νι­κό κρά­τος, αλλά και δε­κά­δες δισ. ευρώ νέους φό­ρους με τους οποί­ους επι­βα­ρύν­θη­κε συ­ντρι­πτι­κά η ερ­γα­ζό­με­νη κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία. Έχει πλέον επαρ­κώς τεκ­μη­ριω­θεί και υπάρ­χουν προς τούτο δη­λώ­σεις και πα­ρα­δο­χές από τα πιο υπεύ­θυ­να χείλη1 για το γε­γο­νός ότι η Ελ­λά­δα υπή­χθη στα μνη­μό­νια για να σω­θούν οι ευ­ρω­παϊ­κές τρά­πε­ζες που είχαν με­γά­λα «ανοίγ­μα­τα» στα ελ­λη­νι­κά ομό­λο­γα και τις ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες.



α2. Ποιος πλη­ρώ­νει τα χρέη των κα­να­λιών;



Ας πάμε τώρα στα Μέσα Μα­ζι­κής Ενη­μέ­ρω­σης (ΜΜΕ). Το «πε­τρά­δι» των ΜΜΕ είναι τα κα­νά­λια. Τα έως τώρα λει­τουρ­γού­ντα κα­νά­λια είναι ο ορι­σμός της χρε­ο­κο­πί­ας: ο τζί­ρος πέ­φτει διαρ­κώς (επει­δή πέ­φτουν τα έσοδα από δια­φή­μι­ση), οι χρή­σεις είναι ζη­μιο­γό­νες (έχουν κάθε χρόνο ζη­μιές), τα χρέη ως πο­σο­στό επί του τζί­ρου είναι πολύ με­γα­λύ­τε­ρα απ’ ό,τι το ελ­λη­νι­κό κρα­τι­κό χρέος ως πο­σο­στό του ΑΕΠ – είναι δη­λα­δή πολύ πιο χρε­ο­κο­πη­μέ­νες απ’ ό,τι το ελ­λη­νι­κό κρά­τος. Και όλα αυτά χωρίς να έχουν πλη­ρώ­σει μέχρι σή­με­ρα, για πάνω από 20 χρό­νια, ούτε ευρώ για τις δη­μό­σιες συ­χνό­τη­τες.

Πώς κρα­τιού­νταν στη ζωή τα χρε­ο­κο­πη­μέ­να κα­νά­λια; Με τρα­πε­ζι­κά «θα­λασ­σο­δά­νεια» χωρίς εγ­γυ­ή­σεις. Η Τη­λέ­τυ­πος (Mega Chanel) χρω­στού­σε ήδη το 2012 στις τρά­πε­ζες 123,5 εκατ. ευρώ. Ο ΑΝΤ 170 εκατ. ευρώ. Ο Alpha και το Star από 58 εκατ. ευρώ. Προ­χω­ρώ­ντας στις -επί­σης χρε­ο­κο­πη­μέ­νες- εκ­δο­τι­κές εται­ρεί­ες, τα χρέη ήταν: 164 δισ. ευρώ ο όμι­λος «Πή­γα­σος» (Μπό­μπο­λας) και 134 δισ. ευρώ ο ΔΟΛ (ψυ­χά­ρης).

Ποιος πλη­ρώ­νει και αυτό το «λο­γα­ρια­σμό»; Ξανά η ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία, με τρεις τρό­πους: Πρώτο, με την πίεση που ασκούν οι τρά­πε­ζες στο ει­σό­δη­μα και τα πε­ριου­σια­κά στοι­χεία των ερ­γα­ζο­μέ­νων δα­νειο­λη­πτών: όσο αυ­ξά­νο­νται τα θα­λασ­σο­δά­νεια των επι­χει­ρη­μα­τιών, τόσο με­γα­λώ­νει η πίεση και επε­κτεί­νε­ται η απαλ­λο­τρί­ω­ση κι­νη­τής και ακί­νη­της πε­ριου­σί­ας των ερ­γα­ζο­μέ­νων για να μειω­θούν τα ανοίγ­μα­τα των τρα­πε­ζών. Δεύ­τε­ρο, μέσω των μνη­μο­νί­ων: τα ανοίγ­μα­τα των τρα­πε­ζών εξαι­τί­ας των επι­χει­ρη­μα­τι­κών «φε­σιών», δη­λα­δή του κερ­δο­σκο­πι­κού «πάρτι» της αστι­κής τάξης, γί­νο­νται νέος δα­νει­σμός για την ανα­κε­φα­λαί­ω­ση των τρα­πε­ζών, άρα νέα μνη­μο­νια­κά μέτρα (πε­ρι­κο­πές και φο­ρο­ε­πι­βα­ρύν­σεις) για την ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία. Τρίτο, ως ερ­γα­ζό­με­νοι στα ίδια τα κα­νά­λια, στο χώρο του Τύπου γε­νι­κό­τε­ρα: κα­θυ­στε­ρή­σεις στις πλη­ρω­μές, απο­λύ­σεις και εκτό­ξευ­ση της ανερ­γί­ας, γε­νί­κευ­ση της επι­σφά­λειας και των συν­θη­κών «γα­λέ­ρας», «φέσια» στα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία, και τώρα, κα­τάρ­γη­ση του μο­να­δι­κού πόρου των τα­μεί­ων, του αγ­γε­λιό­ση­μου.2



α3. Ποιος πλη­ρώ­νει τα χρέη των λοι­πών επι­χει­ρή­σε­ων;



Ο Μα­ρι­νό­που­λος είναι ένα καλό πα­ρά­δειγ­μα για το τι συμ­βαί­νει με τα χρέη των λοι­πών επι­χει­ρη­μα­τιών. Ο Μα­ρι­νό­που­λος χρε­ο­κό­πη­σε. Γιατί έπεσε η κα­τα­νά­λω­ση στον τομέα των σού­περ μάρ­κετ, γιατί έπεσε ο τζί­ρος και τα κέρδη του μέχρι που έγινε ζη­μιο­γό­νος, γιατί ενώ όλα αυτά έπε­φταν εξα­κο­λου­θού­σε να δα­νεί­ζε­ται, γιατί ένα μέρος από τα δα­νεια­κά πήγε σαν προ­σω­πι­κό «μέ­ρι­σμα» σε λο­γα­ρια­σμούς και off shore στο εξω­τε­ρι­κό. Τυ­πι­κό στόρυ κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­σκο­πί­ας. Στην «ανά­γκη», φου­ντά­ρεις την ίδια σου την επι­χεί­ρη­ση αλλά έχο­ντας βάλει στην άκρη ένα σε­βα­στό ποσόν, «φε­σώ­νεις» τους πά­ντες και ανα­γε­νά­σαι σαν επι­χει­ρη­μα­τί­ας χωρίς βάρη και υπο­χρε­ώ­σεις, σαν «λευκή πε­ρι­στε­ρά» με το «μέ­ρι­σμα» που έβα­λες στην άκρη… Άλ­λω­στε, οι διαρ­κείς προ­σαρ­μο­γές του πτω­χευ­τι­κού δι­καί­ου των επι­χει­ρή­σε­ων έχουν νο­μι­μο­ποι­ή­σει σε προ­κλη­τι­κό βαθμό την πρα­κτι­κή των κα­πι­τα­λι­στών να ξε­φορ­τώ­νο­νται τις επι­χει­ρή­σεις τους «φε­σώ­νο­ντας» τους πά­ντες κά­νο­ντάς την μια πολύ εύ­κο­λη, απλή και χωρίς ιδιαί­τε­ρο κό­στος δια­δι­κα­σία.3

Σε ποιους χρω­στού­σε ο Μα­ρι­νό­που­λος; Στις τρά­πε­ζες 500 εκατ. ευρώ, εκ των οποί­ων τα 216 την πε­ρί­ο­δο 2012-2015, όταν έβαι­νε προς χρε­ο­κο­πία και δεν κα­τέ­θε­τε ισο­λο­γι­σμούς! Στους προ­μη­θευ­τές 722 εκατ. ευρώ. Τα ρε­πορ­τάζ δεν μι­λούν για το ύψος των οφει­λών προς τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία ούτε για το ύψος των οφει­λών προς τους ερ­γα­ζό­με­νους.

Τε­λι­κά η επι­χεί­ρη­ση σώ­θη­κε χάρη σε ένα «deal» με τον Σκλα­βε­νί­τη. Πώς σώ­θη­κε; Με νέο τρα­πε­ζι­κό δα­νει­σμό (προς τον Σκλα­βε­νί­τη…) και με «κού­ρε­μα» των απαι­τή­σε­ων των προ­μη­θευ­τών κατά 40-60% κατά πε­ρί­πτω­ση. Εν­νο­εί­ται ότι με το νέο δά­νειο (προς τον Σκλα­βε­νί­τη) οι απαι­τή­σεις των τρα­πε­ζών δεν «κου­ρεύ­τη­καν» ούτε στο ελά­χι­στο.

Οι θέ­σεις ερ­γα­σί­ας θα δια­σω­θούν προ­σω­ρι­νά, μέχρι να μά­θου­με τα σχέ­δια «εξυ­γί­αν­σης» που συ­νο­δεύ­ουν πάντα τις εξα­γο­ρές-συγ­χω­νεύ­σεις. Ανα­λαμ­βά­νο­ντας βάρη μαζί με ευ­και­ρί­ες, ο Σκλα­βε­νί­της θα γίνει τώρα πιο «ευ­έ­λι­κτος» στα ζη­τή­μα­τα των αμοι­βών και των ερ­γα­σια­κών δι­καιω­μά­των. Όσο για τον τρα­πε­ζι­κό δα­νει­σμό, θα συ­νε­χί­σει να εξυ­πη­ρε­τεί­ται χάρη στο νέο δά­νειο, μέχρι να μη μπο­ρεί ούτε η νέα εται­ρεία… Τότε, έχου­με ήδη πει σε ποιους θα πάει ο λο­γα­ρια­σμός…

Ο Μα­ρι­νό­που­λος είναι ένα τυ­πι­κό δείγ­μα του τι συμ­βαί­νει σε όλη την έκτα­ση του ιδιω­τι­κού επι­χει­ρη­μα­τι­κού τομέα. Όχι μόνο στους με­γά­λους και «επώ­νυ­μους» «ολι­γάρ­χες»,4 αλλά και τις 500 με­γα­λύ­τε­ρες επι­χει­ρή­σεις, για πα­ρά­δειγ­μα, που με βάση τα στοι­χεία της ICAP αυ­ξά­νουν θε­α­μα­τι­κά τα κέρδη τους από το 2013 και ύστε­ρα. Το να πά­ρεις ένα δά­νειο με πο­λι­τι­κές ή τρα­πε­ζι­κές (ή και συν­δυα­σμό των δύο) «πλά­τες», χωρίς εγ­γυ­ή­σεις και έλεγ­χο βιω­σι­μό­τη­τας, ύστε­ρα να βγά­λεις ένα μέρος του έξω, να πο­ρευ­τείς λη­στεύ­ο­ντας ερ­γα­ζό­με­νους, τα­μεία και προ­μη­θευ­τές, κά­ποια στιγ­μή να «φου­ντά­ρεις» την επι­χεί­ρη­ση «φε­σώ­νο­ντας» όλους αυ­τούς, και στο τέλος ο λο­γα­ρια­σμός των «φε­σιών» να πάει, μέσω προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού, μνη­μο­νί­ων και τρα­πε­ζών, στην ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία, είναι το τυ­πι­κό success story της άρ­χου­σας τάξης.



α4. Και οι μι­κρο­με­σαί­οι;



Αυτό που συμ­βαί­νει στις κα­πι­τα­λι­στι­κές «κο­ρυ­φές» δια­κλα­δώ­νε­ται μέχρι κάτω και σαν πρα­κτι­κή δα­νει­σμού: δεν έπαιρ­ναν (παίρ­νουν) δά­νεια μόνο όσοι έχουν «με­γά­λες γνω­ρι­μί­ες» που στη συ­νέ­χεια ξε­χνά­νε να τα ξε­πλη­ρώ­σουν, αλλά και οι με­σαί­οι και αρ­κε­τοί μι­κροί. Διότι από αυτά τα δά­νεια δεν βγά­ζουν «μέ­ρι­σμα» μόνο οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες που δα­νεί­ζο­νται, αλλά και τα «δια­με­σο­λα­βού­ντα» πο­λι­τι­κά και τρα­πε­ζι­κά στε­λέ­χη - με­γά­λα, αλλά και με­σαία και μικρά.

Όταν σκάει το «κα­νό­νι», η «κα­ρα­μπό­λα» φτά­νει επί­σης από την κο­ρυ­φή μέχρι κάτω. Στους προ­μη­θευ­τές του Μα­ρι­νό­που­λου, για πα­ρά­δειγ­μα, πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται και με­γά­λες ελ­λη­νι­κές ή ξένες πο­λυ­ε­θνι­κές (γά­λα­κτος, τρο­φί­μων κ.λπ.), που τα ανοίγ­μα­τά τους στον Μα­ρι­νό­που­λο κυ­μαί­νο­νται με­τα­ξύ 8 και 15 εκατ. ευρώ. Όμως, οι λοι­ποί προ­μη­θευ­τές του Μα­ρι­νό­που­λου δεν είναι μι­κρο­μά­γα­ζα της γει­το­νιάς, είναι αυτό που λέμε μι­κρο­με­σαί­ες επι­χει­ρή­σεις. Οι πε­ρισ­σό­τε­ρες ή και όλες οι με­γά­λες προ­μη­θεύ­τριες εται­ρεί­ες της Μα­ρι­νό­που­λος, είτε με­γά­λες πο­λυ­ε­θνι­κές είτε εγ­χώ­ριες βιο­μη­χα­νί­ες γά­λα­κτος και τρο­φί­μων, μπο­ρούν να αντε­πε­ξέλ­θουν, πα­ρό­τι τα δικά τους ανοίγ­μα­τα είναι πο­σο­τι­κά πολύ με­γά­λα, καθώς κι­νού­νται με­τα­ξύ 8 - 15 εκατ. ευρώ. Με­γά­λα ποσά, αλλά δια­χει­ρί­σι­μα για τέ­τοιου εί­δους εται­ρεί­ες. Στους προ­μη­θευ­τές όμως πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται και με­ρι­κές εκα­το­ντά­δες μι­κρο­με­σαί­οι προ­μη­θευ­τές που είναι εξαρ­τη­μέ­νοι από τη Μα­ρι­νό­που­λος σε πο­σο­στά 30-80% του τζί­ρου τους και η επι­βί­ω­σή τους εξαρ­τά­ται από­λυ­τα από το «ράφι». Σε μια χρε­ο­κο­πία, όσοι απ’ αυ­τούς δεν πα­ρα­συρ­θούν στην άβυσ­σο, θα επι­βιώ­σουν με έναν τρόπο: «φε­σώ­νο­ντας» με τη σειρά τους τους ερ­γα­ζό­με­νους, τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία, την εφο­ρία. Όχι μόνο οι με­γά­λοι αλλά και οι μι­κροί, και μά­λι­στα αυτοί ακόμη πιο ωμά γιατί είναι πιο έκ­θε­τοι στη λε­η­λα­σία από τους με­γά­λους και έχουν μι­κρό­τε­ρα πε­ρι­θώ­ρια «γα­λα­ντο­μί­ας» στη μάχη της επι­βί­ω­σης, στο τέλος επι­βιώ­νουν φορ­τώ­νο­ντας τα βάρη, με άμεσο ή πολ­λούς έμ­με­σους τρό­πους, στην ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία.



Β. Σει­σά­χθεια για ποιον και γιατί;



Η έν­νοια της σει­σά­χθειας είναι δά­νειο από τη με­γά­λη άρση δα­νεια­κών βαρών που έγινε επί Σό­λω­να στην αρ­χαία Αθήνα. Ασφα­λώς δεν αξί­ζει καν τον κόπο να ανα­ζη­τή­σου­με ανα­λο­γί­ες με εκεί­νη τη μα­κρι­νή σει­σά­χθεια - η Ελ­λά­δα, και ο κό­σμος, των αρχών του 21ου αιώνα ου­δε­μία σχέση έχουν με την αρ­χαία Αθήνα! Ας κρα­τή­σου­με το πε­ριε­χό­με­νο της έν­νοιας: άρση βαρών ιδιω­τι­κού χρέ­ους. Ποιοι πρέ­πει να ευ­νοη­θούν από μια τέ­τοια άρση βαρών; Με ποια κρι­τή­ρια πρέ­πει να γίνει; Από τι εξαρ­τά­ται και κα­θο­ρί­ζε­ται το εύρος της;



β1. Δη­μό­σιο χρέος, ιδιω­τι­κό χρέος, τρά­πε­ζες



Δεν θα έχου­με τον μπού­σου­λα για να απα­ντή­σου­με σε τέ­τοια ερω­τή­μα­τα αν δεν εξε­τά­σου­με τη σχέση δη­μό­σιου χρέ­ους, ιδιω­τι­κού χρέ­ους και τρα­πε­ζών.

Θα ξε­κι­νή­σου­με κα­τευ­θεί­αν με το συ­μπέ­ρα­σμα: τόσο το δη­μό­σιο όσο και το ιδιω­τι­κό χρέος δεν είναι παρά μορ­φές της κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­σκο­πί­ας πάνω στον πα­ρα­γό­με­νο πλού­το που μοιά­ζουν εξαι­ρε­τι­κά με­τα­ξύ τους για να μην πούμε ότι ταυ­τί­ζο­νται! Η ου­σια­στι­κή δια­φο­ρά τους είναι ποιον ισο­λο­γι­σμό βα­ρύ­νουν τα χρέη: το δη­μό­σιο χρέος βα­ρύ­νει τον ισο­λο­γι­σμό του κρά­τους, δη­λα­δή τον προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό, ενώ το ιδιω­τι­κό βα­ρύ­νει τον ισο­λο­γι­σμό των τρα­πε­ζών, των λοι­πών επι­χει­ρή­σε­ων και των νοι­κο­κυ­ριών.

Πώς πα­ρά­γε­ται το δη­μό­σιο χρέος;6 Από τη συσ­σώ­ρευ­ση των ετή­σιων ελ­λειμ­μά­των του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού, που κα­λύ­πτο­νται με δα­νει­σμό. Και πώς πα­ρά­γο­νται τα ελ­λείμ­μα­τα του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού; Εδώ απο­κα­λύ­πτε­ται η τα­ξι­κή φύση του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού και των ελ­λειμ­μά­των. Τόσο το ύψος των δη­μό­σιων δα­πα­νών και των δη­μό­σιων ελ­λειμ­μά­των όσο και η δια­φο­ρά τους, έχουν τα­ξι­κό πρό­ση­μο. Η Ελ­λά­δα με ένα μέσο ύψος δα­πα­νών πε­ρί­που στο μέσο ύψος δα­πα­νών των χω­ρών-με­λών της Ευ­ρω­ζώ­νης, είχε μέσο ύψος δη­μό­σιων εσό­δων πε­ρί­που 5 εκα­το­στιαί­ες μο­νά­δες χα­μη­λό­τε­ρα από τον ευ­ρω­παϊ­κό μέσο όρο. Όλα αυτά, στην πρώτη δε­κα­ε­τία του ευρώ πριν την κρίση, με ρυθ­μούς ανά­πτυ­ξης πε­ρί­που 2 εκα­το­στιαί­ες μο­νά­δες πάνω από τον ευ­ρω­παϊ­κό μέσο όρο. Έτσι «ξέ­φυ­γε» το δη­μό­σιο χρέος πάνω από το 100% του ΑΕΠ. Γιατί το ελ­λη­νι­κό Δη­μό­σιο μά­ζευε από τους φό­ρους πολύ λι­γό­τε­ρα απ’ ό,τι στις άλλες χώ­ρες-μέ­λη και μά­λι­στα σχε­δόν με δι­πλά­σιους ρυθ­μούς ανά­πτυ­ξης απ’ αυτές; Διότι απλού­στα­τα είχε στη­θεί ένα απί­στευ­το «πάρτι» κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­σκο­πί­ας πάνω στις δη­μό­σιες δα­πά­νες, όχι μόνο με τη συ­νε­χή μεί­ω­ση των φο­ρο­λο­γι­κών βαρών στις επι­χει­ρή­σεις (φόροι σε κέρδη, με­ρί­σμα­τα κ.λπ.) και με τα πά­μπολ­λα φο­ρο­λο­γι­κά «κί­νη­τρα» και φο­ρο­α­παλ­λα­γές, αλλά και ένα τε­ρα­τώ­δες και κρα­τι­κά προ­στα­τευ­μέ­νο σύ­στη­μα φο­ρο­δια­φυ­γής, φο­ρο­κλο­πής και ει­σφο­ρο­δια­φυ­γής των επι­χει­ρή­σε­ων - όχι μόνο των με­γά­λων αλλά εξί­σου και των με­σαί­ων και των μι­κρών. Το ίδιο εξορ­γι­στι­κό «πάρτι» κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­σκο­πί­ας είχε στη­θεί και στις δη­μό­σιες δα­πά­νες: με τις υπερ­κο­στο­λο­γή­σεις στα δη­μό­σια έργα και στις κρα­τι­κές προ­μή­θειες, με τις επι­δο­τή­σεις και τα «κί­νη­τρα» των λε­γό­με­νων «ανα­πτυ­ξια­κών» νόμων, με την εκτε­τα­μέ­νη πο­λι­τι­κο-επι­χει­ρη­μα­τι­κή δια­πλο­κή και δια­φθο­ρά για να λει­τουρ­γούν όλα αυτά.

Εν ολί­γοις, το δη­μό­σιο χρέ­ο­ς5 δεν είναι ένα πο­λύ­πλο­κο και δυ­σε­ξή­γη­το οι­κο­νο­μι­κό φαι­νό­με­νο, αλλά απο­τέ­λε­σμα της κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­σκο­πί­ας πάνω στις δη­μό­σιες δα­πά­νες και τα δη­μό­σια έσοδα και της τα­ξι­κής λει­τουρ­γί­ας του κρα­τι­κού προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού. Είναι, κατά κά­ποιο τρόπο, τα «φέσια» των κα­πι­τα­λι­στών που εγ­γρά­φο­νται και βα­ρύ­νουν τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό.

Για τα υπό­λοι­πα ήδη χρεών μι­λή­σα­με ήδη: εκ­φρά­ζον τας «φω­το­γρα­φι­κά» την τα­ξι­κή φύση της κοι­νω­νί­ας, δεν είναι παρά α) μορ­φές κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­σκο­πί­ας (π.χ. πάνω στα απο­θε­μα­τι­κά των ασφα­λι­στι­κών τα­μεί­ων ή στις κα­τα­θέ­σεις - αφού τα δά­νεια δί­νο­νται με «αντί­κρι­σμα» τις κα­τα­θέ­σεις) είτε β) μορ­φές δευ­τε­ρο­γε­νούς και τρι­το­γε­νούς λε­η­λα­σί­ας του ερ­γα­τι­κού μι­σθού (παίρ­νω τις κα­τα­θέ­σεις σου φτηνά, σου δα­νεί­ζω τις δικές σου κα­τα­θέ­σεις ακρι­βά, και όταν έρθει η ώρα που με τη λι­τό­τη­τα και την ανερ­γία δεν μπο­ρείς να εξυ­πη­ρε­τή­σεις το δά­νειό σου, σου απαλ­λο­τριώ­νω και ένα μέρος από τα πα­ρελ­θό­ντα ει­σο­δή­μα­τα που έχει γίνει ακί­νη­τη πε­ριου­σία, ενώ δε­σμεύω και τα μελ­λο­ντι­κά σου ει­σο­δή­μα­τα για μια ζωή…).



β2. «Τι έχου­με να μοι­ρά­σου­με»;



Τα χρέη, λοι­πόν, μπο­ρεί να είναι δια­φό­ρων τύπων και κα­τη­γο­ριών, ανά­λο­γα με το ποιος χρω­στά­ει αλλά και ποιον ισο­λο­γι­σμό βα­ρύ­νει το χρέος. Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση όμως, είναι τα­ξι­κά όχι μόνο όσον αφορά τον τρόπο πα­ρα­γω­γής τους, αλλά και όσον αφορά το ποιος τα πλη­ρώ­νει. Και η με­γά­λη αλή­θεια είναι ότι όχι μόνο τα χρέη της ερ­γα­ζό­με­νης πλειο­ψη­φί­ας αλλά και τα χρέη που είναι απο­τέ­λε­σμα των δια­φό­ρων μορ­φών κερ­δο­σκο­πί­ας της άρ­χου­σας τάξης, στο τέλος «πλη­ρώ­νο­νται» από το ει­σό­δη­μα και τα πε­ριου­σια­κά στοι­χεία της ερ­γα­ζό­με­νης πλειο­ψη­φί­ας.

Αυτό συμ­βαί­νει όχι μόνο γιατί στην κα­πι­τα­λι­στι­κή κοι­νω­νία η άρ­χου­σα αστι­κή τάξη έχει την εξου­σία και άρα τη δύ­να­μη να στέλ­νει κάθε απλή­ρω­το «λο­γα­ρια­σμό» στις υπο­τε­λείς ερ­γα­ζό­με­νες τά­ξεις, αλλά και γιατί στην κα­πι­τα­λι­στι­κή κοι­νω­νία δεν υπάρ­χει τί­πο­τε άλλο για να μοι­ρα­στεί παρά ο πα­ρα­γό­με­νος πλού­τος, το προ­ϊ­όν της κα­πι­τα­λι­στι­κά ορ­γα­νω­μέ­νης κοι­νω­νι­κής πα­ρα­γω­γής. Δεν υπάρ­χει άλλος «μη­χα­νι­σμός» που να πα­ρά­γει αξία (και η φύση σαν πα­ρα­γω­γός αξιών είναι πλέον κα­πι­τα­λι­στι­κά ελεγ­χό­με­νη), δη­λα­δή κάτι που να μπο­ρεί να «μοι­ρα­στεί» μέσα από τον τα­ξι­κό αντα­γω­νι­σμό.

Αυτή η αλή­θεια ισχύ­ει εξί­σου «υπό κα­νο­νι­κές συν­θή­κες» αλλά και υπό συν­θή­κες κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης. Οι διά­φο­ρες κορ­φές κερ­δο­σκο­πί­ας της άρ­χου­σας τάξης που παίρ­νει τη μορφή πάσης μορ­φής δα­νεί­ων και οφει­λών, με­τα­τρέ­πο­νται με πά­μπολ­λους τρό­πους σε απαι­τή­σεις του κε­φα­λαί­ου απέ­να­ντι στην ερ­γα­σία. Το γε­γο­νός αυτό δεν μπο­ρεί να το αλ­λά­ξει τί­πο­τε - ούτε η αλ­λα­γή νο­μί­σμα­τος,6 όπως θα δούμε πα­ρα­κά­τω. Αυτό που αλ­λά­ζει είναι ο βαθ­μός που οι απαι­τή­σεις του κε­φα­λαί­ου απέ­να­ντι στην ερ­γα­σία ικα­νο­ποιού­νται. Και ο μόνος τρό­πος που αυτό αλ­λά­ζει είναι η τα­ξι­κή πάλη, δη­λα­δή οι αγώ­νες της ερ­γα­ζό­με­νης πλειο­ψη­φί­ας.



β3. Η κα­θε­στω­τι­κή σει­σά­χθεια στα χρέη των κα­πι­τα­λι­στών!



Ακρι­βώς επει­δή έτσι έχουν τα πράγ­μα­τα, οι κυ­βερ­νή­σεις της ελ­λη­νι­κής άρ­χου­σας τάξης στα χρό­νια της κρί­σης και της τρα­πε­ζι­κής και κρα­τι­κής χρε­ο­κο­πί­ας, δια­χει­ρί­στη­καν τα πράγ­μα­τα με στα­θε­ρή την πυ­ξί­δα τα­ξι­κού προ­σα­να­το­λι­σμού: με σει­σά­χθεια στα βάρη της αστι­κής τάξης και με­τα­φο­ρά τους στις πλά­τες της ερ­γα­ζό­με­νης πλειο­ψη­φί­ας. Η μεί­ω­ση μι­σθών και συ­ντά­ξε­ων, η διά­λυ­ση του κοι­νω­νι­κού κρά­τους και του συ­στή­μα­τος ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των και εγ­γυ­ή­σε­ων, δεν είναι παρά μια γι­γά­ντια επι­χεί­ρη­ση σει­σά­χθειας υπέρ της ελ­λη­νι­κής αστι­κής τάξης και κατά των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Βε­βαί­ως, πήραν και εξα­κο­λου­θούν να παίρ­νουν και οι διε­θνείς ιμπε­ρια­λι­στές το δικό τους «μέ­ρι­σμα»: τα λύτρα της το­κο­γλυ­φί­ας (το­κο­χρε­ο­λύ­σια) και επι­χει­ρή­σεις που πέ­ρα­σαν σε χέρια ξένων ομί­λων (οι ελ­λη­νι­κοί όμι­λοι συμ­με­τεί­χαν επί­σης σ’ αυτό το φα­γο­πό­τι, σε σύ­μπρα­ξη με τους ξέ­νους ή ανε­ξάρ­τη­τα). Όμως ήταν η ελ­λη­νι­κή αστι­κή τάξη που ευ­νο­ή­θη­κε με με­γά­λη σει­σά­χθεια βαρών. Τμήμα αυτής της σει­σά­χθειας ήταν αφε­νός η δια­τή­ρη­ση και ενί­σχυ­ση του συ­στή­μα­τος της κρα­τι­κά προ­στα­τευό­με­νης φο­ρο­δια­φυ­γής, ει­σφο­ρο­δια­φυ­γής και φο­ρο­κλο­πής για τις επι­χει­ρή­σεις, και αφε­τέ­ρου, η δια­τή­ρη­ση και μά­λι­στα η ενί­σχυ­ση του συ­στή­μα­τος δα­νειο­δο­τή­σε­ων της άρ­χου­σας τάξης μέσω του τρα­πε­ζι­κού συ­στή­μα­τος.

Ιδιαί­τε­ρο τμήμα αυτής της γε­νι­κής σει­σά­χθειας σε όφε­λος της αστι­κής τάξης μέσω των μνη­μο­νί­ων, ήταν η σει­σά­χθεια των χρεών των τρα­πε­ζών - η «στή­ρι­ξη» από την εποχή του Αλο­γο­σκού­φη και οι τρεις δια­δο­χι­κές ανα­κε­φα­λαιώ­σεις στη συ­νέ­χεια δεν είναι παρά μια με­γά­λη σει­σά­χθεια χρεών των τρα­πε­ζών.



β4. «Κόκ­κι­να» δά­νεια και μνη­μο­νια­κή σει­σά­χθεια υπέρ των επι­χει­ρή­σε­ων



Ύστε­ρα από αυτές τις μορ­φές σει­σά­χθειας υπέρ των κα­πι­τα­λι­στών, έρ­χε­ται τώρα και η σει­σά­χθεια προς τις επι­χει­ρή­σεις. Η δια­δι­κα­σία θα γίνει μέσα από τη δια­χεί­ρι­ση των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων. Η με­γά­λη προ­ε­τοι­μα­σία έγινε μέσα από την τε­λευ­ταία, τρίτη, ανα­κε­φα­λαί­ω­ση των τρα­πε­ζών. Τι το και­νούρ­γιο έφερε αυτή στο συ­γκε­κρι­μέ­νο θέμα; Ότι οι τρά­πε­ζες μπο­ρούν -και μά­λι­στα υπο­χρε­ού­νται- να μειώ­σουν την έκ­θε­ση στα «κόκ­κι­να» δά­νεια κατά 40% σε 4 χρό­νια, ως το τέλος του 2019. Όλοι οι τρό­ποι που θα γίνει αυτό, πε­ρι­λαμ­βά­νουν «κού­ρε­μα», δη­λα­δή σει­σά­χθεια, επι­χει­ρη­μα­τι­κών δα­νεί­ων! Δεν χρειά­ζε­ται να χο­λο­σκά­ει η Αρι­στε­ρά για τη σει­σά­χθεια στα επι­χει­ρη­μα­τι­κά «κόκ­κι­να» δά­νεια, η ίδια η αστι­κή τάξη θα φρο­ντί­σει τους δι­κούς της αν­θρώ­πους! Το «κού­ρε­μα» αυτό θα είναι «γεν­ναίο» και θα γίνει με δύο τρό­πους:

Πρώτο, με την πώ­λη­ση τέ­τοιων δα­νεί­ων στα distress funds ένα­ντι μι­κρού πο­σο­στού της ονο­μα­στι­κής τους αξίας – τα πο­σο­στά που απο­κα­λύ­πτουν τα ρε­πορ­τάζ κυ­μαί­νο­νται από 15 (!) έως 25-30% της αξίας τους. Με­σο­σταθ­μι­κά, θα είναι κάπου ανά­με­σα, περί το 20%. Στη συ­νέ­χεια, το distress fund θα δια­πραγ­μα­τευ­τεί με τους επι­χει­ρη­μα­τί­ες, έχο­ντας τη δυ­να­τό­τη­τα να τους προ­σφέ­ρει ένα γεν­ναίο «κού­ρε­μα» μέχρι και 60% - οπότε θα τους μεί­νει και ένα κέρ­δος 20% (σύμ­φω­να με αυ­τούς τους χο­ντρι­κούς υπο­λο­γι­σμούς). Μέσα από αυτή τη δια­δι­κα­σία, για ένα δά­νειο 100.000 ευρώ για πα­ρά­δειγ­μα, η τρά­πε­ζα θα ει­σπρά­ξει 20.000 ευρώ και το distress fund 20.000 ευρώ, ενώ ο επι­χει­ρη­μα­τί­ας θα δια­γρά­ψει οφει­λές 60.000 ευρώ. Μπο­ρού­με να αλ­λά­ξου­με τους υπο­λο­γι­σμούς και τα πο­σο­στά, αλλά η ουσία πα­ρα­μέ­νει: σει­σά­χθεια για τους επι­χει­ρη­μα­τί­ες, συν η απα­ραί­τη­τη το­κο­γλυ­φι­κή κερ­δο­σκο­πία.

Δεύ­τε­ρο, με τη δια­δι­κα­σία του εξω­δι­κα­στι­κού συμ­βι­βα­σμού. Ο Μη­τσο­τά­κης στη ΔΕΘ έριξε το σύν­θη­μα: οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες πρέ­πει να ελα­φρυν­θούν από τα βάρη των δα­νεί­ων, να έχουν «μια δεύ­τε­ρη ευ­και­ρία». Θα γίνει λοι­πόν ό,τι ακρι­βώς και πα­ρα­πά­νω, αλλά χωρίς τη συμ­με­το­χή του distress fund στη «μοι­ρα­σιά». Ήδη η κυ­βέρ­νη­ση και οι δα­νει­στές συμ­φώ­νη­σαν στη δια­δι­κα­σία αυτή, και σε λίγες μέρες ανα­μέ­νε­ται να έρθει στη Βουλή εφαρ­μο­στι­κός-«σκού­πα» με τη δια­δι­κα­σία του κα­τε­πεί­γο­ντος, που θα πε­ρι­8λαμ­βά­νει και την εν λόγω ρύθ­μι­ση, ώστε να κλεί­σουν όλες οι λε­γό­με­νες «θε­σμι­κές αλ­λα­γές» για τη δια­χεί­ρι­ση των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων πριν της 29/9 που συ­νε­δριά­ζει το EWG. «Κε­ρα­σά­κι» στην «τούρ­τα» της ρύθ­μι­σης, μια νέα τρο­πο­ποί­η­ση του πτω­χευ­τι­κού κώ­δι­κα των επι­χει­ρή­σε­ων, ώστε να «απλο­ποι­η­θεί» πε­ραι­τέ­ρω και να διευ­κο­λύ­νε­ται η γρή­γο­ρη διεκ­πε­ραί­ω­ση του «κου­ρέ­μα­τος»!



Τι συμ­βαί­νει εδώ; Ό,τι συμ­βαί­νει γε­νι­κώς στα χρό­νια των μνη­μο­νί­ων: μια μοι­ρα­σιά ωφε­λη­μά­των με­τα­ξύ της ελ­λη­νι­κής αστι­κής τάξης και των δα­νει­στών (ξένων το­κο­γλύ­φων και ιμπε­ρια­λι­στών). Η μεν, θα φρο­ντί­σει τους «δι­κούς της αν­θρώ­πους» μέσω της δια­δι­κα­σί­ας του εξω­δι­κα­στι­κού συμ­βι­βα­σμού. Οι δε, θα βά­λουν στο χέρι τις διοι­κή­σεις των τρα­πε­ζών και θα εξα­σφα­λί­σουν και ένα «μέ­ρι­σμα» για τα distress funds. Και στη δεύ­τε­ρη αυτή πε­ρί­πτω­ση, θα ωφε­λη­θούν ταυ­τό­χρο­να και οι Έλ­λη­νες επι­χει­ρη­μα­τί­ες με το σχε­τι­κό «κού­ρε­μα». Όσο για τα distress funds, μάλ­λον δεν θα λεί­ψουν ούτε εκεί τα ελ­λη­νι­κά συμ­φέ­ρο­ντα…



Όλα αυτά θα κα­τα­στούν εφι­κτά με τις νο­μο­θε­τι­κές αλ­λα­γές που προ­ω­θού­νται στη νο­μο­θε­σία τόσο των ανα­διαρ­θρώ­σε­ων και της δια­χεί­ρι­σης των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων όσο και του πτω­χευ­τι­κού δι­καί­ου. «Όλα σε ένα», νό­μι­μα και… νοι­κο­κυ­ρε­μέ­να.



Ιδού πώς, σύμ­φω­να με τα ρε­πορ­τάζ, πο­σο­τι­κο­ποιεί­ται αυτή η δια­δι­κα­σία σει­σά­χθειας στα επι­χει­ρη­μα­τι­κά δά­νεια: μια συ­νο­λι­κή μεί­ω­ση κατά 40 δισ. ευρώ των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων θα προ­έλ­θει από τις εξής υπο­κα­τη­γο­ρί­ες:



• Περί τα 15 δισ. ευρώ από ρυθ­μί­σεις και απο­πλη­ρω­μές δα­νεί­ων.

• Περί τα 10 - 12 δισ. ευρώ από «κού­ρε­μα» και δια­γρα­φές δα­νεί­ων.

• Πε­ρί­που 8 δισ. ευρώ από πω­λή­σεις δα­νεί­ων σε funds.

• Πε­ρί­που 5 δισ. ευρώ από πλει­στη­ρια­σμούς ακι­νή­των.



Όπως εί­πα­με ήδη, στην τρίτη υπο­κα­τη­γο­ρία είναι κρυμ­μέ­νο ένα ακόμη, σε­βα­στό πο­σο­στό «κου­ρέ­μα­τος».

Όσο για την τέ­ταρ­τη κα­τη­γο­ρία, εδώ κα­τα­τάσ­σο­νται αυτοί για τους οποί­ους ούτε η ελ­λη­νι­κή αστι­κή τάξη ούτε οι δα­νει­στές επι­φυ­λάσ­σουν σει­σά­χθεια: στην κα­πι­τα­λι­στι­κή τα­ξι­κή κοι­νω­νία η σει­σά­χθεια για τους μεν ση­μαί­νει πλει­στη­ρια­σμούς για τους δε! Τόσο απλά…

Βε­βαί­ως, η δια­δι­κα­σία της μνη­μο­νια­κής σει­σά­χθειας στα χρέη των επι­χει­ρή­σε­ων θα έχει και θύ­μα­τα στον ίδιο τον «κόσμο των επι­χει­ρή­σε­ων». Μέσα στην κρίση και μά­λι­στα μέσα στη δο­μι­κή κα­πι­τα­λι­στι­κή κρίση, σε συν­θή­κες τρα­πε­ζι­κής και κρα­τι­κής χρε­ο­κο­πί­ας, η αστι­κή τάξη δεν κα­νι­βα­λί­ζει μόνο το μισθό, την πε­ριου­σία και τα δι­καιώ­μα­τα της ερ­γα­ζό­με­νης πλειο­ψη­φί­ας, αλλά κα­νι­βα­λί­ζει και ένα τμήμα των «δικών της αν­θρώ­πων», τα πιο αδύ­να­μα κε­φά­λαια. Η εκ­κα­θά­ρι­ση αυτή μέσα στους ίδιους της τους κόλ­πους, είναι μια συ­νει­δη­τή δια­δι­κα­σία που έχει στόχο την απο­κα­τά­στα­ση του επι­πέ­δου πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας και αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας των επι­χει­ρή­σε­ων που θα επι­βιώ­σουν, αλλά και τη συ­γκέ­ντρω­ση και συ­γκε­ντρο­ποί­η­ση του κε­φα­λαί­ου. Η αστι­κή τάξη απο­τε­λεί­ται από αυ­τούς που επι­βιώ­νουν στον κα­πι­τα­λι­στι­κό αντα­γω­νι­σμό - οι οποί­οι βέ­βαια δεν αι­σθά­νο­νται κα­νε­νός εί­δους αλ­λη­λεγ­γύη με τους χα­μέ­νους, αντί­θε­τα χαί­ρο­νται για την κα­τα­στρο­φή τους.



Γ. Συ­μπέ­ρα­σμα: σει­σά­χθεια για τους ερ­γα­ζό­με­νους- μνη­μό­νιο στους πλού­σιους



Ύστε­ρα από όλα αυτά, πι­στεύ­ου­με ότι είναι από­λυ­τα κα­θα­ρό πως όλες οι κα­τη­γο­ρί­ες χρεών (κρα­τι­κό, ιδιω­τι­κό) έχουν δύο κοι­νούς πα­ρο­νο­μα­στές: Πρώτο, είναι μορ­φές κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­σκο­πί­ας, δεύ­τε­ρο, στο βαθμό που δεν είναι το πρώτο, είναι μη­χα­νι­σμοί λε­η­λα­σί­ας του ει­σο­δή­μα­τος, της πε­ριου­σί­ας και των δι­καιω­μά­των των ερ­γα­ζό­με­νων τά­ξε­ων. Την κρίση του συ­στή­μα­τός τους, οι κα­πι­τα­λι­στές την κά­νουν ευ­και­ρία, με­τα­τρέ­πο­ντας τα πο­λυ­ποί­κι­λα «φέσια» των ίδιων σε απαι­τή­σεις απέ­να­ντι στο κοι­νω­νι­κό προ­ϊ­όν και άρα απέ­να­ντι στην ερ­γα­σία. Στο πλαί­σιο αυτό, όλοι οι δια­θέ­σι­μοι μη­χα­νι­σμοί του συ­στή­μα­τος (η διε­θνής δια­χεί­ρι­ση της χρε­ο­κο­πί­ας μέσω των μνη­μο­νί­ων, η δια­χεί­ρι­ση της τρα­πε­ζι­κής χρε­ο­κο­πί­ας, η δια­χεί­ρι­ση των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων, η δια­χεί­ρι­ση της κρί­σης των απο­θε­μα­τι­κών των τα­μεί­ων) οδη­γούν σε ένα μόνο δρόμο: σει­σά­χθεια για την αστι­κή τάξη - μνη­μό­νια για την ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία. Σε μια κοι­νω­νία τα­ξι­κή και μά­λι­στα κα­πι­τα­λι­στι­κά υπε­ρώ­ρι­μη, όπου η μι­σθω­τή ερ­γα­σία ξε­περ­νά­ει το 60% του ενερ­γού πλη­θυ­σμού και μαζί με τους αυ­το­α­πα­σχο­λού­με­νους και τους μι­κρο­μα­γα­ζά­το­ρες που δεν ζουν από τη δου­λειά των άλλων ξε­περ­νά­ει το 80%, το ζή­τη­μα είναι ποιος πλη­ρώ­νει το «λο­γα­ρια­σμό».

Ποιος πλη­ρώ­νει το «λο­γα­ρια­σμό» του ιδιω­τι­κού χρέ­ους της άρ­χου­σας τάξης το εί­πα­με ήδη. Ποιος όμως θα έπρε­πε να τον πλη­ρώ­σει; Μι­λώ­ντας λοι­πόν από τη σκο­πιά της Αρι­στε­ράς για «σει­σά­χθεια», το γε­νι­κό κρι­τή­ριο δεν μπο­ρεί να είναι άλλο απ’ αυτό: η αστι­κή τάξη θα πρέ­πει να πλη­ρώ­σει τα χρέη της στο ακέ­ραιο, ακόμη και αν αυτό ση­μαί­νει την απαλ­λο­τρί­ω­ση των πε­ριου­σια­κών της στοι­χεί­ων (κερ­δών και συσ­σω­ρευ­μέ­νης πε­ριου­σί­ας). Καμία «σει­σά­χθεια» γι’ αυ­τούς που ζουν από τη δου­λειά των άλλων (με­γά­λη, μικρή και με­σαία αστι­κή τάξη) και που είναι γρα­νά­ζια του μη­χα­νι­σμού που λε­η­λα­τεί την ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία. Πλή­ρης σει­σά­χθεια για τα φτωχά λαϊκά νοι­κο­κυ­ριά (ανέρ­γους, φτω­χούς ερ­γα­ζό­με­νους, μι­κρο­μα­γα­ζά­το­ρες και αυ­το­α­πα­σχο­λού­με­νους στα όρια της επι­βί­ω­σης). Δια­γρα­φή μέ­ρους των χρεών, κα­τάρ­γη­ση προ­στί­μων και προ­σαυ­ξή­σε­ων και ρύθ­μι­ση του υπο­λοί­που για όλους τους ερ­γα­ζό­με­νους και τα φτωχά λαϊκά νοι­κο­κυ­ριά. Κα­τάρ­γη­ση προ­στί­μων και προ­σαυ­ξή­σε­ων και ρύθ­μι­ση της απο­πλη­ρω­μής χρεών για τα μι­κρο­με­σαία νοι­κο­κυ­ριά με ει­σο­δη­μα­τι­κά και πε­ριου­σια­κά κρι­τή­ρια. Και αντί­θε­τα, απαί­τη­ση στο ακέ­ραιο των οφει­λών της αστι­κής τάξης7 προς τις τρά­πε­ζες, το κρά­τος και τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία.

Στη μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή σει­σά­χθεια για την αστι­κή τάξη - μνη­μό­νιο για την ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία, η Αρι­στε­ρά πρέ­πει να απα­ντή­σει: σει­σά­χθεια για την ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία - μνη­μό­νιο για την αστι­κή τάξη.





Ση­μειώ­σεις:



1. Στε­λέ­χη του ΔΝΤ αλλά και της ευ­ρω­παϊ­κής γρα­φειο­κρα­τί­ας, έχουν δη­μό­σια πα­ρα­δε­χτεί ότι το πρώτο και το δεύ­τε­ρο μνη­μό­νιο είχαν στόχο όχι τη «σω­τη­ρία» του ελ­λη­νι­κού δη­μο­σί­ου, αλλά τη σω­τη­ρία των γερ­μα­νι­κών, γαλ­λι­κών, ιτα­λι­κών κ.λπ. τρα­πε­ζών. Για τη σχέση με­τα­ξύ χρε­ο­κο­πί­ας ελ­λη­νι­κών τρα­πε­ζών και ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου, βλέπε σχε­τι­κές ανα­φο­ρές στο πό­ρι­σμα της Επι­τρο­πής Αλή­θειας για το ελ­λη­νι­κό χρέος.

2. Οι ερ­γο­δό­τες στο χώρο του Τύπου απο­τε­λούν ένα από τα πιο εξορ­γι­στι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα προ­κλη­τι­κού «κου­ρέ­μα­τος» υπο­χρε­ώ­σε­ων: Ποτέ δεν πλή­ρω­σαν ερ­γο­δο­τι­κές ει­σφο­ρές. Αντ’ αυτών, οι πόροι των τα­μεί­ων των ερ­γα­ζο­μέ­νων προ­έρ­χο­νταν πάντα από τις ει­σφο­ρές των ερ­γα­ζο­μέ­νων και από το αγ­γε­λιό­ση­μο, φόρο στις δια­φη­μί­σεις, που κι αυτόν συχνά τον κα­τα­κρα­τού­σαν οι ερ­γο­δό­τες και δεν τον απέ­δι­δαν στα τα­μεία. Τώρα, κα­ταρ­γεί­ται το αγ­γε­λιό­ση­μο χωρίς να αντι­κα­τα­στα­θεί από κά­ποιον άλλο πόρο - ένα θα­νά­σι­μο πλήγ­μα στα τα­μεία των ερ­γα­ζο­μέ­νων στο χώρο του Τύπου.

3. Με ρύθ­μι­ση επί ημε­ρών της «αρι­στε­ρής» κυ­βέρ­νη­σης, άλ­λα­ξε η πα­λαιό­τε­ρη ρύθ­μι­ση ότι σε πε­ρί­πτω­ση χρε­ο­κο­πί­ας επι­χεί­ρη­σης οι απαι­τή­σεις των ερ­γα­ζο­μέ­νων και στη συ­νέ­χεια των τα­μεί­ων τους προη­γού­νται των απαι­τή­σε­ων άλλων πι­στω­τών. Πλέον το δι­καί­ω­μα πρώ­της προ­τε­ραιό­τη­τας δό­θη­κε στις τρά­πε­ζες! Οι ερ­γα­ζό­με­νοι έχουν το «δι­καί­ω­μα» αυτού που «φε­σώ­νε­ται» κατ’ από­λυ­το τρόπο σε μια εται­ρι­κή χρε­ο­κο­πία.

4. Αντι­γρά­φου­με έναν πο­λυ­δη­μο­σιευ­μέ­νο κα­τά­λο­γο με τα χρέη κο­ρυ­φαί­ων «ολι­γαρ­χών»: AXON HOLDINGS (Θωμάς Λια­κου­νά­κος): 447.200.000 ευρώ το 2012. Μόνο η θυ­γα­τρι­κή του EUROMEDICA, χρω­στά­ει 372.700.000 ευρώ. Όμι­λος Μυ­τι­λη­ναί­ου: 861 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, τα 172.500 εκατ. ευρώ χρω­στά­ει η εται­ρεία του ομί­λου Korinthos Power, στην οποία συμ­με­τέ­χει κατά 35% και ο όμι­λος Βαρ­δι­νο­γιάν­νη. INTRACOM (Σω­κρά­της Κόκ­κα­λης): 315.700.000 ευρώ. MOTOROIL (Βαρ­δι­νο­γιάν­νης): 1.200.000 ευρώ. Ολυ­μπια­κή Τε­χνι­κή (Στέγ­γος): 22.900.000 ευρώ. J&P ΑΒΑΞ (Ιω­άν­νου - Πα­ρα­σκευα­ΐ­δης): 268.900.000 ευρώ. MARFININVESTMENT GROUP (Βγε­νό­που­λος): 2 δισ. ευρώ. Βιο­χάλ­κο (Στα­σι­νό­που­λος): 1,1 δισ. ευρώ. Τιτάν (Κα­νελ­λό­που­λος): 1 δισ. ευρώ. FORTHNET (τη­λε­πι­κοι­νω­νια­κός όμι­λος που έχει και το συν­δρο­μη­τι­κό κα­νά­λι NOVA): 331.000.000 ευρώ.MINOAN LINES (πρώην Μι­νω­ι­κές του Πα­ντε­λή Σφη­νιά): 270.000.000 ευρώ.

5. Επει­δή «οι λέ­ξεις είναι σφαί­ρες» και η επι­λο­γή των όρων μόνο τυ­χαία δεν είναι, ο όρος «δη­μό­σιο χρέος» έχει συ­νει­δη­τά επι­λε­γεί από το σύ­στη­μα ακρι­βώς για να κρύ­ψει την τα­ξι­κή προ­έ­λευ­ση του χρέ­ους και να πεί­σει ότι είναι μια οφει­λή για την οποία ευ­θυ­νό­μα­στε όλοι - μια ει­δι­κή εκ­δο­χή του «μαζί τα φά­γα­με». Όπως ακρι­βώς έχει επι­λε­γεί η έν­νοια «απο­κρα­τι­κο­ποι­ή­σεις» («απε­λευ­θέ­ρω­ση» επι­χει­ρή­σε­ων από τα «δεσμά» του κρά­τους) και ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις (ξε­πού­λη­μα στους ιδιώ­τες δη­μό­σιας πε­ριου­σί­ας). Όσον αφορά το χρέος, πιο σωστό είναι να χρη­σι­μο­ποιού­με τον όρο κρα­τι­κό χρέος.

6. Είναι ευ­ρύ­τα­τα δια­δε­δο­μέ­νη μια «μπα­κά­λι­κη» αντί­λη­ψη για το νό­μι­σμα, που ου­σια­στι­κά ισο­δυ­να­μεί με την αυ­τα­πά­τη ότι το νό­μι­σμα πα­ρά­γει αξία. Σύμ­φω­να με αυτή, έχο­ντας επα­να­φέ­ρει το εθνι­κό νό­μι­σμα και ανα­κτή­σει το εκ­δο­τι­κό δι­καί­ω­μα μέσα από το δη­μό­σιο έλεγ­χο της Τρά­πε­ζας της Ελ­λά­δος, μπο­ρού­με να κό­βου­με νό­μι­σμα, να δα­νεί­ζου­με τις τρά­πε­ζες κι αυτές με τη σειρά τους τις επι­χει­ρή­σεις ενώ ταυ­τό­χρο­να θα υπάρ­ξει «σα­ρω­τι­κή σει­σά­χθεια» σε όλο το εύρος των ιδιω­τι­κών χρεών, πε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης και «γεν­ναί­ας ρύθ­μι­σης» για τις επι­χει­ρή­σεις. Πέρα από οτι­δή­πο­τε άλλο, ένας τέ­τοιος «λο­γα­ρια­σμός» απλού­στα­τα δεν βγαί­νει: σα­ρω­τι­κή σει­σά­χθεια που θα φτά­σει μέχρι και τις επι­χει­ρή­σεις με ταυ­τό­χρο­νη γεν­ναία πα­ρο­χή δα­νεί­ων από τις τρά­πε­ζες ση­μαί­νει ότι οι τρα­πε­ζι­κοί ισο­λο­γι­σμοί θα κα­ταρ­ρεύ­σουν, μαζί και με την αξιο­πι­στία των τρα­πε­ζών, τις κα­τα­θέ­σεις κ.λπ. Αν αυτή η τε­ρά­στια «τρύπα» κα­λυ­φθεί από «όγκους» νο­μί­σμα­τος, ο πλη­θω­ρι­σμός θα εκτι­να­χτεί στα ύψη, οπότε ο λο­γα­ρια­σμός μιας τέ­τοιας σει­σά­χθειας θα πάει πάλι στην ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία. Το ξα­να­λέ­με: δεν υπάρ­χει τί­πο­τε άλλο για να μοι­ρα­στεί εκτός από τον πα­ρα­γό­με­νο κοι­νω­νι­κό πλού­το. Είτε αυτός θα μοι­ρά­ζε­ται σε όφε­λος του κε­φα­λαί­ου είτε σε όφε­λος της ερ­γα­σί­ας – win win δεν υπάρ­χει!

7. Θα αδια­φο­ρή­σει δη­λα­δή η Αρι­στε­ρά για την τύχη χι­λιά­δων επι­χει­ρή­σε­ων, ιδιαί­τε­ρα μι­κρο­με­σαί­ων, σε μια με­τα­βα­τι­κή πε­ρί­ο­δο; τί­θε­ται το ερώ­τη­μα από χώ­ρους της Αρι­στε­ράς που επεν­δύ­ουν σε ένα σχέ­διο «ανά­πτυ­ξης χωρίς λι­τό­τη­τα» με κε­ντρι­κό το ρόλο του εθνι­κού νο­μί­σμα­τος. Είναι άλλο πράγ­μα τι εί­δους δια­χεί­ρι­ση, συμ­βι­βα­σμούς κ.λπ. θα ανα­γκα­στεί να κάνει μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς, ερ­γα­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση κ.λπ. ύστε­ρα από μια με­γά­λη πο­λι­τι­κή ανα­τρο­πή, σε σχέση με τις ιδιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις που θα λει­τουρ­γούν για ένα με­τα­βα­τι­κό διά­στη­μα, και άλλο πράγ­μα μια πο­λι­τι­κή υπό­σχε­ση για «σα­ρω­τι­κή σει­σά­χθεια» που απαλ­λάσ­σο­ντας τις επι­χει­ρή­σεις από δα­νεια­κά βάρη θα τις κάνει πιο πα­ρα­γω­γι­κές! Το πρώτο είναι κάτι που κα­νείς δεν το γνω­ρί­ζει από τώρα, και δεν υπάρ­χει κα­νέ­νας λόγος για να εξαγ­γέλ­λε­ται – εκτός αν ανα­ζη­τού­με συμ­μα­χί­ες με τμή­μα­τα της αστι­κής τάξης για την ανα­τρο­πή ή πο­ντά­ρου­με στις… ψή­φους της. Το δεύ­τε­ρο, είναι μια επα­νέκ­δο­ση της αυ­τα­πά­της περί εθνι­κής -και φι­λο­λαϊ­κής- κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης μόλις η οι­κο­νο­μία απαλ­λα­γεί από το άχθος των χρεών.

Rproject | Resist | Reclaim | Revolt