Σύνοδος Μπρατισλάβας: «Βαρομετρικό χαμηλό» για ΕΕ και… Τσίπρα

Πάνος Κοσμάς 

«Ήρθε το οριστικό τέλος της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης;» μοιρολογεί το Protagon σε άρθρο κορυφαίου συνεργάτη του. Το μοιρολόι είναι ενδεικτικό, αν και παντελώς άστοχο: στο γενετικό υλικό της ΕΕ και της Ευρωζώνης αυτό που έχει υμνηθεί σαν «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» απλούστατα δεν υπάρχει - ο ωμός εκβιασμός στην Κύπρο το 2013 και στην Ελλάδα το 2015 διέλυσε με τρόπο πειστικό τις σχετικές ψευδαισθήσεις. Αφήνοντας το Protagon στο… μοιρολόι του, ας πάρουμε πολύ στα σοβαρά τους Financial Times, όπου βλέπουμε συστηματική αρθρογραφία για τις αγορές που «ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν τον πόνο», αλλά και για τον Ευρωπαίο κεντρικό τραπεζίτη Μάριο Ντράγκι που «προσπαθεί να διασώσει το κύρος του».

Σε αυτό το πλαί­σιο «υπό­κω­φων συ­να­γερ­μών» και δη­μό­σια εκ­φρα­σμέ­νων φόβων για το «χει­ρό­τε­ρο», η ση­με­ρι­νή Σύ­νο­δος των «27» της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης στην Μπρα­τι­σλά­βα, συ­νέρ­χε­ται για να δια­χει­ρι­στεί αδιέ­ξο­δα και τρι­βές σε ένα κλίμα γε­νι­κού «βαλ­τώ­μα­τος».


Οι­κο­νο­μι­κή «απαι­σιο­δο­ξία»…


Η ΕΚΤ ανα­θε­ώ­ρη­σε ήδη τις εκτι­μή­σεις της για την ευ­ρω­παϊ­κή ανά­πτυ­ξη το 2017 και το 2018. Η ανα­θε­ώ­ρη­ση ήταν ελά­χι­στη (από 1,7% σε 1,6%), αλλά δε­δο­μέ­νου ότι οι προ­βλέ­ψεις που αφο­ρούν χρο­νι­κά δια­στή­μα­τα με­γα­λύ­τε­ρα του… τρι­μή­νου πέ­φτουν πάντα έξω, ση­μα­σία έχει το κλίμα επί­ση­μης απαι­σιο­δο­ξί­ας που ανα­δί­δει αυτή η ανα­θε­ώ­ρη­ση. Ενώ όμως η «πραγ­μα­τι­κή οι­κο­νο­μία» έχει βαλ­τώ­σει, γε­γο­νός που δίνει σε πολ­λούς σχο­λια­στές το δι­καί­ω­μα να μι­λούν για «ια­πω­νο­ποί­η­ση» (μα­κρο­χρό­νια κα­θή­λω­ση σε σχε­δόν μη­δε­νι­κούς ρυθ­μούς ανά­πτυ­ξης), οι αγο­ρές είναι… στα ντου­ζέ­νια τους. Τε­ρά­στια νο­μα­δι­κά κε­φά­λαια (κέρδη, αλλά και η ρευ­στό­τη­τα που έχουν «εξα­πο­λύ­σει» οι κε­ντρι­κές τρά­πε­ζες), που δεν επεν­δύ­ε­ται στην κα­θαυ­τό πα­ρα­γω­γή προ­ϊ­ό­ντων και υπη­ρε­σιών, επεν­δύ­ε­ται (γιατί κάπου πρέ­πει να επεν­δυ­θεί) στον τζόγο των κάθε λογής χρη­μα­τι­στη­ρί­ων με­το­χών, προ­ϊ­ό­ντων και πα­ρα­γώ­γων. Το απο­τέ­λε­σμα είναι πρω­το­φα­νείς στην ιστο­ρία του κα­πι­τα­λι­σμού «φού­σκες» που στοι­χειώ­νουν όλες τις ανα­λύ­σεις και κά­νουν πολ­λούς να μι­λούν για νέο «Αρ­μα­γεδ­δώ­να» που πλη­σιά­ζει…

Από αυτή την άποψη, ίσως η πιο ου­σια­στι­κή εί­δη­ση του κα­λο­και­ριού για την ΕΕ ήταν ότι στην κα­λο­και­ρι­νή ανά­λυ­ση ρί­σκου για τις ευ­ρω­παϊ­κές τρά­πε­ζες, το υψη­λό­τε­ρο ρίσκο εμ­φα­νί­ζει η με­γα­λύ­τε­ρη ιτα­λι­κή τρά­πε­ζα UniCredit SpA με 61,51%, ακο­λου­θεί το γερ­μα­νι­κό με­γα­θή­ριο Deutsche Bank με 52,99% ενώ στην πέμ­πτη θέση βρί­σκε­ται η επί­σης γερ­μα­νι­κή Commerzbank με 35,68%.

Όταν η Lehman Brothers χρε­ο­κό­πη­σε με μό­χλευ­ση 1:32, η Deutsche Bank είναι τρίτη στη σχε­τι­κή ευ­ρω­παϊ­κή λίστα με μό­χλευ­ση 1:105,29, η δε Commerzbank είναι πέμ­πτη με μό­χλευ­ση 1:70.


… και πο­λι­τι­κό σά­πι­σμα

Ωστό­σο, η κρίση έχει πε­ρά­σει προ πολ­λού στο θε­σμι­κό και πο­λι­τι­κό εποι­κο­δό­μη­μα. Οι ηγέ­τες της ΕΕ και της Ευ­ρω­ζώ­νης, βα­δί­ζο­ντας σε ένα με­σο­διά­στη­μα που ορί­ζε­ται από το Brexit και τις γερ­μα­νι­κές εκλο­γές, «φο­βού­νται και τον ίσκιο τους». Όλοι πλέον πι­στεύ­ουν ότι ένας νέος οι­κο­νο­μι­κός «Αρ­μα­γεδ­δώ­νας» μπο­ρεί βέ­βαια να προ­κύ­ψει από μια οι­κο­νο­μι­κή «θρυαλ­λί­δα», μπο­ρεί όμως κάλ­λι­στα να προ­κύ­ψει και από μια πο­λι­τι­κή «θρυαλ­λί­δα». Του λόγου το αλη­θές απο­δει­κνύ­ει η στρα­τη­γι­κού χα­ρα­κτή­ρα και έρ­που­σα αστά­θεια στην οποία μπήκε η ιμπε­ρια­λι­στι­κή «Ευ­ρώ­πη» ύστε­ρα από το Brexit.

Όμως, το πιο εντυ­πω­σια­κό στοι­χείο είναι η έντα­ση της πο­λι­τι­κής αστά­θειας στην ίδια τη Γερ­μα­νία. Η πρό­σφα­τη συ­ντρι­πτι­κή εκλο­γι­κή ήττα της Μέρ­κελ στις εκλο­γές του κρα­τι­δί­ου Με­κλεμ­βούρ­γου - Πο­με­ρα­νί­ας και η θε­α­μα­τι­κή «έφο­δος» του ανοι­χτά ρα­τσι­στι­κού-ακρο­δε­ξιού AfD, σε συν­δυα­σμό με την ρα­γδαία πτώση της δη­μο­τι­κό­τη­τάς της, οδη­γούν τη γερ­μα­νι­κή ηγε­σία σε κενό πρω­το­βου­λιών και απο­φά­σε­ων για τα ευ­ρω­παϊ­κά θέ­μα­τα. Ο φόβος νέων πο­λι­τι­κών «ατυ­χη­μά­των» οδη­γεί στην αντί­λη­ψη «τί­πο­τε δεν πρέ­πει να συμ­βεί» μέχρι τις γερ­μα­νι­κές εκλο­γές το Σε­πτέμ­βριο του 2017.

Όμως, κρί­σι­μες απο­φά­σεις δεν μπο­ρούν να πε­ρι­μέ­νουν έναν ολό­κλη­ρο χρόνο, ιδιαί­τε­ρα για όσους «ζο­ρί­ζο­νται» να κλεί­σουν «εδώ και τώρα» κά­ποια μέ­τω­πα. Όπως η Ιτα­λία για πα­ρά­δειγ­μα, που έχει τε­ρά­στιο πρό­βλη­μα με τις τρά­πε­ζές της, αλλά και οι άλλες χώρες του Νότου.

Η αδυ­να­μία του Γερ­μα­νού «ηγε­μό­να» σε συν­δυα­σμό με τις πιέ­σεις που δέ­χο­νται οι χώρες του Νότου, την οι­κο­νο­μι­κή κα­χε­ξία και την ορια­κή πλέον δυ­να­τό­τη­τα της ΕΚΤ να δίνει εμ­βα­λω­μα­τι­κές λύ­σεις απο­τρέ­πο­ντας το «με­γά­λο κακό», δη­μιουρ­γούν έντο­νη κι­νη­τι­κό­τη­τα. Η σύ­νο­δος των χωρών του Νότου στην Αθήνα και η εμ­φα­νής διά­στα­ση ανά­με­σα στις ει­ρω­νεί­ες του Σόι­μπλε και τις δη­λώ­σεις Γιουν­κέρ για θε­τι­κό γε­γο­νός, το γε­γο­νός ότι η Μάλτα, ανα­λαμ­βά­νο­ντας την εξά­μη­νη προ­ε­δρία, κή­ρυ­ξε το «τέλος της λι­τό­τη­τας», το πο­λι­τι­κό «μασάζ» του προ­έ­δρου του Συμ­βου­λί­ου Ντό­ναλντ Τουσκ που έχει πάρει σβάρ­να τις ευ­ρω­παϊ­κές πρω­τεύ­ου­σες και το άγχος της ίδιας της Μέρ­κελ να λειά­νει τις οξεί­ες γω­νί­ες μέσα από δι­με­ρείς συ­να­ντή­σεις, δεί­χνουν ότι το «να μη συμ­βεί τί­πο­τε» μέχρι το Σε­πτέμ­βριο του 2017 είναι μια με­τα­φυ­σι­κή προσ­δο­κία.

Το απο­τέ­λε­σμα είναι ένα κράμα πο­λι­τι­κού σα­πί­σμα­τος, αδιέ­ξο­δης κι­νη­τι­κό­τη­τας και «πολ­λών τα­χυ­τή­των».


Η Σύ­νο­δος και η «πο­λι­τι­στι­κή αντε­πα­νά­στα­ση»



Για να «μη συμ­βεί τί­πο­τε», όπως θέλει η γερ­μα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση, στη Σύ­νο­δο της Μπρα­τσι­λά­βας πρέ­πει «κάτι να συμ­βεί». Στη βάση αυτής της λο­γι­κής, η γερ­μα­νι­κή ηγε­σία απο­φά­σι­σε να εξου­δε­τε­ρώ­σει τις διερ­γα­σί­ες που ζη­τούν είτε κά­ποιου εί­δους «χα­λά­ρω­ση» είτε «εμ­βά­θυν­ση της ενο­ποί­η­σης» με αντί­βα­ρο τις χώρες του Βί­σε­γκραντ, δη­λα­δή το μέ­τω­πο των 4 χωρών του πρώην Ανα­το­λι­κού μπλοκ (Τσε­χία, Ουγ­γα­ρία, Πο­λω­νία και Σλο­βα­κία). Όπως ανα­κοί­νω­σε ο Ούγ­γρος πρω­θυ­πουρ­γός Βί­κτορ Όρ­μπαν, οι «4» θα κα­τα­θέ­σουν κοινή πρό­τα­ση στη Σύ­νο­δο με άξονα τρεις κε­ντρι­κές ιδέες: πρώτο, τη με­τα­τό­πι­ση των πο­λι­τι­κών για τους πρό­σφυ­γες σε πιο… ρα­τσι­στι­κή κα­τεύ­θυν­ση, δεύ­τε­ρο, τον επα­να­πα­τρι­σμό δι­καιο­δο­σιών στα εθνι­κά κοι­νο­βού­λια και τρίτο, την τρο­πο­ποί­η­ση της πο­λι­τι­κής της Ε.Ε. για τη Ρωσία σε πιο επι­θε­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση.

Φυ­σι­κά, η Μέρ­κελ δεν επι­θυ­μεί να λη­φθούν τέ­τοιες απο­φά­σεις -οι οποί­ες εξάλ­λου απο­κλί­νουν από τα συμ­φέ­ρο­ντα του γερ­μα­νι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού- αλλά αξιο­ποιεί αυτή την πρό­τα­ση για να αντι­σταθ­μί­σει τις πιέ­σεις της Γαλ­λί­ας, του ευ­ρω­παϊ­κού Νότου και των Βρυ­ξελ­λών, ώστε να προ­κύ­ψει η κοινή συ­νι­στα­μέ­νη «δεν θα συμ­βεί τί­πο­τε»… Για να δοθεί μια καλή δι­καιο­λο­γία στον Γάλλο πρό­ε­δρο Φραν­σουά Ολάντ, ο άξο­νας της Συ­νό­δου θα με­τα­τε­θεί στα θέ­μα­τα «ασφά­λειας», όπου η γαλ­λι­κή «αντι­τρο­μο­κρα­τι­κή» οίηση θα συ­να­ντη­θεί με τους ακρο­δε­ξιούς του Βί­σε­γκραντ και τη γερ­μα­νι­κή συ­γκα­τά­βα­ση.

Για να έχου­με μια καλή ιδέα, τι ση­μαί­νει η ενί­σχυ­ση του «ει­δι­κού ρόλου» των χωρών του Βί­σε­γκραντ, όπου κυ­ριαρ­χεί μια σύν­θε­ση ακραί­ου νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού, ρα­τσι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς, σκο­τα­δι­στι­κής θρη­σκο­λη­ψί­ας και κρα­τι­κού αυ­ταρ­χι­σμού, θα πα­ρα­θέ­σου­με τα λόγια από άρθρο του Λε­ο­νίντ Μπερ­ζίν­σκι που δη­μο­σί­ευ­σε το Bloomberg, με τίτλο «Η εθνι­κι­στι­κή Ανα­το­λι­κή Ευ­ρώ­πη θα μπο­ρού­σε να αλ­λά­ξει την Ε.Ε.»:

«Δύο άν­δρες με εξου­σία, ο Ούγ­γρος πρω­θυ­πουρ­γός Victor Orban και ο Jaroslaw Kaczynski, ο ηγέ­της του κυ­βερ­νώ­ντος κόμ­μα­τος της Πο­λω­νί­ας, δεν κρύ­βουν το σχέ­διό τους να δη­μιουρ­γή­σουν έναν άξονα για την Ανα­το­λή, ο οποί­ος θα ξε­κι­νή­σει μια "πο­λι­τι­στι­κή αντε­πα­νά­στα­ση" στην ΕΕ.»…

Επει­δή στη ζωή δεν υπάρ­χουν κενά, η δε πραγ­μα­τι­κό­τη­τα δεν μπαί­νει σε πα­ρέν­θε­ση, το γερ­μα­νι­κό «να μη συμ­βεί τί­πο­τε», ση­μαί­νει ότι θα συμ­βούν πολλά στην κα­τεύ­θυν­ση αυτής της εθνι­κι­στι­κής, ρα­τσι­στι­κής και θρη­σκό­λη­πτης, αυ­ταρ­χι­κής και πο­λε­μο­κά­πη­λης «πο­λι­τι­στι­κής αντε­πα­νά­στα­σης»!



«Σκλη­ρή αγάπη» για τον Αλέξη Τσί­πρα



Είναι αμ­φί­βο­λο αν όλα αυτά πα­ρά­γουν οτι­δή­πο­τε ου­σια­στι­κό, πέρα από μια ορια­κή «χα­λά­ρω­ση», όπως για πα­ρά­δειγ­μα η ανα­στο­λή των προ­στί­μων σε Ισπα­νία - Πορ­το­γα­λία για την πα­ρα­βί­α­ση των ορίων του ελ­λείμ­μα­τος, χωρίς όμως να αλ­λά­ξουν οι ονο­μα­στι­κοί στό­χοι των προ­γραμ­μά­των λι­τό­τη­τας για το έλ­λειμ­μα. Οι Ρέν­τσι, Σουλτς, Γκά­μπριελ κ.λπ., με λίγα λόγια η ευ­ρω­παϊ­κή σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρη σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία, ση­κώ­νει τη ση­μαία της αντί­θε­σης στην «επι­θε­τι­κή λι­τό­τη­τα», διεκ­δι­κώ­ντας προ­φα­νώς μια λι­γό­τε­ρο «επι­θε­τι­κή» λι­τό­τη­τα. Τη φρα­σε­ο­λο­γία υιο­θέ­τη­σε και ο Αλέ­ξης Τσί­πρας, ο οποί­ος βγήκε σαν «λαγός» και άλλων «δυ­σα­ρε­στη­μέ­νων» - οι οποί­οι όμως κρά­τη­σαν για τον εαυτό τους την πο­λυ­τέ­λεια να μην εκτε­θούν παίρ­νο­ντας οι ίδιοι την πρω­το­βου­λία…

Ωστό­σο, για τον Αλέξη Τσί­πρα όλα αυτά δεν ση­μαί­νουν τί­πο­τε. Αν το δόγμα «να μη συμ­βεί τί­πο­τε» ση­μαί­νει για κά­ποιες χώρες μια ορια­κή «χα­λά­ρω­ση» ούτε καν των ρυθ­μών της επι­θε­τι­κής λι­τό­τη­τας αλλά απλώς των χρο­νο­δια­γραμ­μά­των για την επί­τευ­ξη των στό­χων, για την Ελ­λά­δα με­τα­φρά­ζε­ται ως εξής: δεν πρέ­πει να υπάρ­ξει καμία τρο­πο­ποί­η­ση των συμ­φω­νη­θέ­ντων. Διότι και η πα­ρα­μι­κρή τρο­πο­ποί­η­ση των συμ­φω­νη­θέ­ντων και υπο­γε­γραμ­μέ­νων στο τρίτο μνη­μό­νιο μπο­ρεί να δη­μιουρ­γή­σει «αχρεί­α­στες πε­ρι­πλο­κές». Εξάλ­λου, αν ακόμη και η Ελ­λά­δα «πάρει θάρ­ρος», τότε το μή­νυ­μα είναι «τους ζυ­γούς λύ­σα­τε». Οι μέ­ντο­ρες του Αλέξη Τσί­πρα, Ο Ολάντ, ο Ρέν­τσι και ο Σουλτς, τον πιέ­ζουν να μπει στους Σο­σια­λι­στές και του συ­νι­στούν να μην πάρει… στα σο­βα­ρά τα περί αντί­θε­σης στην «επι­θε­τι­κή λι­τό­τη­τα». Οι ίδιοι δεν αι­σθά­νο­νται κα­θό­λου «ανα­τρο­πείς», όσο για τον Αλέξη Τσί­πρα τον χρειά­ζο­νται σαν «λαγό» και όχι σαν ανα­τρο­πέα. Όλη αυτή η υπό­θε­ση δεν ήταν παρά ένα μέρος της δια­δι­κα­σί­ας «στρα­το­λό­γη­σης» του Αλέξη Τσί­πρα και του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στη Σο­σια­λι­στι­κή Διε­θνή των κ. Ολάντ, Ρέν­τσι και Σουλτς. Θα προη­γη­θεί ένα ακόμη κρί­σι­μο βήμα: η «επί­ση­μη» σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κο­ποί­η­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στο συ­νέ­δριό του τον Οκτώ­βριο.

Κατά τα άλλα, «είναι η εφαρ­μο­γή, ηλί­θιε!»…

Rproject | Resist | Reclaim | Revolt