Ο Έντουαρντ Άλμπι, που θεωρείτο ένας από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς της εποχής του, έλαβε τρεις φορές το βραβείο Πούλιτζερ.
Το διάσημο έργο του «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» (1962) είχε επιλεγεί για το περίφημο βραβείο το 1963 αλλά δεν το κέρδισε.
Το έργο, παίχτηκε επί 15 συναπτούς μήνες στο Μπρόντγουεϊ και χάρισε στην Ελίζαμπεθ Τέιλορ το βραβείο Όσκαρ στην κινηματογραφική εκδοχή του.
Ο Έντουαρντ Άλμπι έλαβε το βραβείο Πούλιτζερ για το «Ευαίσθητη ισορροπία» (1967), «Με θέα τη θάλασσα» (1975) και «Τρεις ψηλές γυναίκες» (1994).
Ξεκίνησε τη θεατρική σταδιοδρομία του σε ηλικία 30 ετών με την «Ιστορία του ζωολογικού κήπου» (1958)
Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας, ένας από τους σημαντικότερους της γενιάς του. Θεωρείται ένας από τους ανανεωτές του αμερικανικού θεάτρου, καθώς στο έργο του συνδυάζει το παραδοσιακό αμερικάνικο θέατρο και την πρωτοπορία, το ρεαλιστικό με το σουρεαλιστικό. Το αριστούργημά του «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» (1962), τον έκανε γνωστό σ’ όλο τον κόσμο.
Ο Έντουαρντ Άλμπι γεννήθηκε κάπου στην πολιτεία της Βιρτζίνια στις 12 Μαρτίου 1928 και λίγες ημέρες μετά τη γέννησή του υιοθετήθηκε από τον πάμπλουτο επιχειρηματία Ριντ Άλμπι (1885-1961), ιδιοκτήτη αλυσίδας θεάτρων.
Μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη και ζυμώθηκε από μικρός στο θέατρο. Από τα πρώτα εφηβικά του χρόνια συγκρούστηκε με τη θετή οικογένειά του. Ο πατέρας του τον προόριζε για «επιχειρηματικό κακούργο», όπως έλεγε, αλλά αυτός ήθελε να γίνει συγγραφέας.
Ύστερα από την περιπλάνησή του σε αρκετά σχολεία, τα οποία συνήθως εγκατέλειπε με αποβολή, ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το 1946. Ούτε όμως και το κολεγιακό κλίμα τον σήκωνε κι εγκατέλειψε τις σπουδές του, παράλληλα με την πατρική οικία. Εγκαταστάθηκε στη συνοικία Γκρίνουιτς Βίλατζ της Νέας Υόρκης, τόπο κατοικίας πολλών καλλιτεχνών και χώρο καλλιτεχνικών ζυμώσεων της αμερικανικής πρωτοπορίας.
Έκανε διάφορες δουλειές του ποδαριού για το προς ζην, ενώ παράλληλα επιχειρούσε τα πρώτα συγγραφικά του βήματα. Αρχικά, οι προσπάθειές του εστιάστηκαν στην ποίηση και στο πεζό, μέχρις ότου ο Θόρντον Ουάιλντερ τον ενθάρρυνε να γράψει θέατρο. Τα πρώτα του θεατρικά έργα, αφού απορρίφτηκαν από τα θέατρα της Νέας Υόρκης, πρωτοπαίχτηκαν στην Ευρώπη.
Το 1958 δημοσίευσε το πρώτο του θεατρικό «Η Ιστορία του ζωολογικού κήπου» («Zoo story»), ένα ψυχόδραμα με δύο πρόσωπα αλά Μπέκετ, που ανέβηκε για πρώτη φορά στο Βερολίνο στις 28 Σεπτεμβρίου 1959. Ακολούθησε «Ο Θάνατος της Μπέσι Σμιθ» («The Death of Bessie Smith»), που είναι εμπνευσμένο από τον θάνατο της μεγάλης τραγουδίστριας των μπλουζ, που πέθανε έπειτα από τροχαίο ατύχημα, ενώ αρνούνταν να τη δεχτούν σ’ ένα νοσοκομείο για λευκούς. Και αυτό το έργο του πρωτοπαίχτηκε στο Βερολίνο στις 21 Απριλίου 1960.
Τον ίδιο χρόνο άρχισε να γίνεται γνωστός και στην πατρίδα, με το ανέβασμα του «Ζωολογικού Κήπου» στη Νέα Υόρκη. Τον επόμενο χρόνο παρουσίασε το «Αμερικάνικο Όνειρο» («The American Dream»), «ένα έργο που αποτελεί μία αμφισβήτηση της αμερικανικής ζωής, μία επίθεση που στρέφεται ενάντια στην υποκατάσταση των πραγματικών αξιών της κοινωνίας μας από αξίες επίπλαστες», όπως σημειώνει στον πρόλογό του.
Το 1962 η αποδοχή του έργου του συνέπεσε με τη μεγάλη επιτυχία του «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» («Who’s Afraid of Virginia Woolf»). Θεωρείται το αριστούργημά του, το έργο που του εξασφάλισε τη φήμη του σημαντικότερου δραματουργού της εποχής του. Ο Άλμπι χρησιμοποιεί ένα συμβολικό ζευγάρι, τον Τζορτζ και την Μάρθα, και το δυστυχισμένο γάμο του για να ρίξει φως στο μικρόκοσμο της φαινομενικά ευτυχισμένης αμερικάνικης κοινωνίας. To έργο μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με επιτυχία το 1966 από τον Μάικ Νίκολς, με πρωταγωνιστές τον Ρίτσαρντ Μπάρτον και την Ελίζαμπεθ Τέιλορ, η οποία απέσπασε Όσκαρ για την ερμηνεία της.
Το 1967, ο Άλμπι τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για την «Ευαίσθητη ισορροπία» («A delicate balance»), με θέμα τη συγκέντρωση ορισμένων πλούσιων ψυχοπαθών σ’ ένα πάρτι αγωνίας. Το 1975 κέρδισε ένα ακόμα Πούλιτζερ για το έργο «Με θέα τη θάλασσα» («Seascape»), με θέμα τις διαπροσωπικές σχέσεις. Το 1994, «Οι τρεις ψηλές γυναίκες» («Three tall women») τού χάρισαν το τρίτο του Πούλιτζερ. Τιμήθηκε, επίσης, με τρία «Τόνι» (1963, 2002, 2005) και με το «Αμερικανικό Βραβείο Λογοτεχνίας» το 2015.
Ο Άλμπι σκηνοθέτησε πολλά από τα έργα του σε Αμερική και Ευρώπη, ενώ δίδαξε στη Σχολή Θεάτρου του Πανεπιστημίου του Χιούστον. Στο ελληνικό θεατρόφιλο πρωτοπαρουσιάστηκε από τον Κάρολο Κουν και το «Θέατρο Τέχνης» με την «Ιστορία του Ζωολογικού Κήπου», τη θεατρική σεζόν 1962-1963 και ακολούθησε το «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ» τη σεζόν 1965-1966. Έργα του έχουν ανεβεί από τις κρατικές θεατρικές σκηνές και από θιάσους του ελευθέρου θεάτρου.
Ο Έντουαρντ Άλμπι πέθανε στη Νέα Υόρκη στις 16 Σεπτεμβρίου 2016, σε ηλικία 88 ετών. Μέχρι το θάνατό του το 2005 συζούσε με τον γλύπτη Τζόναθαν Τόμας.
Θεατρικά έργα:
The Zoo Story (Ιστορία του ζωολογικού κήπου,1958)
The Death of Bessie Smith (Ο θάνατος της Μπέσι Σμιθ, 1959)
The Sandbox (1959)
Fam and Yam (1959)
The American Dream (Το αμερικανικό όνειρο, 1960)
Who's Afraid of Virginia Woolf? (Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ ;, 1961-62, Βραβείο Τόνυ) ― ελλην.μετάφρ. Καίτη Κασσιμάτη-Μυριβήλη, "ΔΩΔΩΝΗ"
The Ballad of the Sad Cafe (Η μπαλλάντα του λυπημένου καφενείου, 1963) (διασκευασμένο από το ομώνυμο μυθιστόρημα της Carson McCullers)
Tiny Alice (1964)
Malcolm (1965) (διασκευασμένο από το μυθιστόρημα του James Purdy)
A Delicate Balance (Μια ευαίσθητη ισορροπία, 1966) ― ελλην.μετάφρ. Νόνικα Γαληνέα, "ΜΕΔΟΥΣΑ"
Everything in the Garden (1967) (διασκευασμένο από ένα θεατρικό έργο του Βρετανού θεατρικού συγγραφέα Giles Cooper)
Box και Quotations From Chairman Mao Tse-Tung (1968)
All Over (1971)
Seascape' (1974)
Listening (1975)
Counting the Ways (1976)
The Lady From Dubuque (1977-79)
Lolita (διασκευασμένο από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ)
The Man Who Had Three Arms (1981)
Finding the Sun (1982)
Marriage Play (1986-87)
Three Tall Women (1990-91)
The Lorca Play (1992)
Fragments (1993)
The Play About the Baby (1996)
The Goat, or Who is Sylvia? (2000, Tony Award)
Occupant (2001)
Peter & Jerry (Act One: Homelife. Act Two: The Zoo Story) (2004)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου