ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΟΣ, ΔΥΣΤΥΧΩΣ Ο ΑΚΡΟΔΕΞΙΟΣ ΖΙΡΙΝΟΒΣΚΙ, ΚΑΤΑΠΟΝΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Του ΒΑΣΙΛΗ ΜΑΚΡΙΔΗ*
Οι βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν χτες (18/9) στηΡωσική Ομοσπονδία, δεν περιείχαν μεγάλες εκπλήξεις, ωστόσο ημερική αναδιάταξη των πολιτικών δυνάμεων της χώρας παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον και αξίζει τον κόπο ν’ ασχοληθούμε με αυτήν. Οι εκλογές αυτές, που πραγματοποιήθηκαν σε μια ιδιαίτερα ταραχώδη, ως προς τις γεωπολιτικές εξελίξεις, περίοδο, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή γύρω από τη Μεσόγειο που περιβάλλει και τη χώρα μας, ανέδειξαν το κυβερνών κόμμα της «Ενωμένης Ρωσίας» όχι απλώς νικητή, αλλά θριαμβευτή της αναμέτρησης, αφού το 49,32% και οι 238 από τις 450 έδρες που κατείχε κατά την προηγούμενη Κοινοβουλευτική Περίοδο, εκτοξεύτηκαν στο 54,10% και στην κατάκτηση 343 εδρών, δηλαδή πάνω από τα 3/4 του συνολικού αριθμού τους και πολύ πάνω από τα 2/3 που απαιτούνται για την πραγματοποίησηΣυνταγματικής Αναθεώρησης.
Αναλυτικά, τα τελικά αποτελέσματα των ρωσικών βουλευτικών εκλογών με βάση την ανακοίνωση της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής της Ρωσίας έχει ως εξής:
«Ενωμένη Ρωσία»: 54,18%, 343 έδρες,
ΚΚ Ρωσικής Ομοσπονδίας: 13,35%, 42 έδρες,
Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα Ρωσίας: 13,16%, 39 έδρες,
«Δίκαη Ρωσία»: 6,21%, 23 έδρες,
Κομμουνιστές της Ρωσίας: 2,28%, - έδρες,
«Γιάμπλοκο» («Μήλο»): 1,99%, - έδρες,
Κόμμα Συνταξιούχων: 1,73%, - έδρες,
«Ρόντινα» («Πατρίδα»): 1,50%, 1 έδρα,
«Ροστ» (Κόμμα Ανάπτυξης): 1,29%, 2 έδρες,
«Πράσινοι»: 0,76%, - έδρες,
ΠΑΡΝΑΣ («Παρνασσός» ή Κόμμα Εθνικής Ελευθερίας): 0,73%, - έδρες,
«Πατριώτες της Ρωσίας»: 0,59%, - έδρες,
«Πλατφόρμα Πολιτών»: 0,22%, 1 έδρα,
«Δύναμη Πολιτών»: 0,14%, - έδρες,
Βλαντισλάβ Ρέζνικ (ανεξάρτητος υποψήφιος): 1 έδρα.
Η ιδιομορφία του εκλογικού συστήματος της Ρωσίας έγκειται στο γεγονός, ότι οι μισές (225 από τις 450) έδρες της Κρατικής Δούμας (Βουλής) κρίνονται με αναλογικό σύστημα με πλαφόν εισόδου 5% και πανεθνική εκλογική λίστα, ενώ οι άλλες μισές σε μονοεδρικές περιφέρειες με πλειοψηφικό σύστημα. Έτσι εξηγείται το γεγονός, ότι δύο πολύ μικρά σε δύναμη κόμματα κατάφεραν να βγάλουν από 1 βουλευτή, ενώ εξελέξη και ένας ανεξάρτητος υποψήφιος που πλειοψήφησε σε μονοεδρική περιφέρεια.
Στα αρνητικά των συγκεκριμένων εκλογών καταχωρείται το αρκετά χαμηλό ποσοστό συμμετοχής, που κυμάνθηκε λίγο κάτω από το 48% (47,78% για την ακρίβεια). Η εξήγηση που δίνουν Ρώσοι πολιτικοί αναλυτές είναι, ότι για την πλειοψηφία των Ρώσων πολιτών τα σημαντικότερα ζητήματα είναι αυτά της εσωτερικής οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, ενώ τα περισσότερα κόμματα (ειδικά αυτά της αντιπολίτευσης) προέβαλαν περισσότερο ζητήματα αμιγώς πολιτικά (πάταξη διαφθοράς, εξωτερική πολιτική κλπ), τα οποία δεν θεωρούνται από πολλούς Ρώσους πολίτες τόσο ζωτικής σημασίας, όσο τα προηγούμενα και δεν εισέπραξαν την όποια δυσαρέσκεια πιθανόν υπήρξε εναντίον του κυβερνητικού κόμματος.
Έτσι, ουσιαστικά, οι ψηφοφόροι της «Ενωμένης Ρωσίας» παρουσιάστηκαν σαφώς πιοσυσπειρωμένοι μπροστά στις κάλπες από αυτούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης, πολλοί εκ των οποίων προτίμησαν, κατά τα φαινόμενα, την αποχή και έτσι εξηγείται, εν πολλοίς, η σημαντικότατη ενίσχυση των ποσοστών του κόμματος από το οποίο προέρχεται ο ίδιος ο Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτινκαι του οποίου επικεφαλής είναι ο Πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντιεβ.
ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΤΗΣ «ΕΝΩΜΕΝΗΣ ΡΩΣΙΑΣ»
Εάν επιχειρήσουμε να αναλύσουμε περαιτέρω τους βασικούς λόγους.για τους οποίους η «Ενωμένη Ρωσία» πέτυχε ένα τόσο εντυπωσιακό εκλογικό αποτέλεσμα, θα μπορούσαμε να τους κωδικοποιήσουμε στα παρακάτω:
Στην επιβλητική «εκ των άνω» παρουσία του Προέδρου Βλ. Πούτιν, που μπορεί να μην ηγείται, πλέον, του κόμματος, δεν παύει όμως να θεωρείται ο (επαν)ιδρυτής του (μετά τον Μπ. Γέλτσιν). Η «Ενωμένη Ρωσία» κεφαλαιοποίησε, ουσιαστικά, ένα μεγάλο μέρος της τεράστιας δημοφιλίας του Βλ. Πούτιν στη ρωσική κοινωνία (θετική αποδοχή άνω του 80%), αναγνωρίζοντάς του επίσης τον ρόλο του «διορθωτή των κακώς κειμένων» με τις καίριες παρεμβάσεις του σε φαινόμενα διαφθοράς ακόμη και στελεχών του κόμματός του (πχ παύση κυβερνητών και δημάρχων από τα καθήκοντά τους, πληθώρα επιτόπου προσωπικών ελέγχων σε επιχειρήσεις και δημόσια έργα κοκ).
Στο γεγονός, ότι η κοινωνική ατζέντα του κυβερνώντος κόμματος διατηρεί σημαντικά στοιχεία του πάλαι ποτέ σοβιετικού κράτους, παρόλο που είναι προφανές ότι ο συνολικός προσανατολισμός της οικονομίας ήταν και παραμένει καπιταλιστικός. Η Ρωσία είναι μία από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη που, εν μέσω οικονομικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο, εξακολουθεί να δίνει αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις και να εφαρμόζει την Αυτόματη Τιμαριθμική Προσαρμογή τους με βάση τα επίπεδα του πληθωρισμού.
Η ισχυρή παρουσία της Ρωσίας στο μεγάλο γεωπολιτικό παιχνίδι του κόσμου και η αίσθηση ότι η Ρωσία είναι μία παγκόσμια δύναμη με σημαντική επιρροή στα διεθνή δρώμενα, αποτελεί αναμφίβολα σημαντική επιτυχία του Προέδρου Βλ. Πούτιν και των συνεργατών του, που προέρχονται ασφαλώς από το κόμμα της «Ενωμένης Ρωσίας». Αυτή η αίσθηση ασφάλειας και «εθνικής υπερηφάνειας» που άρχισαν να νιώθουν οι Ρώσοι πολίτες ειδικά τα τελευταία χρόνια και παρά τον λυσσαλέο πόλεμο από πλευράς Δυτικών προς το ρωσικό κράτος με διάφορες αφορμές (Ουκρανικό, Συριακό κτλ) κεφαλαιοποιήθηκε σε σημαντικό βαθμό από το κυβερνητικό κόμμα με τη μορφή ψήφου.
ΤΟ ΚΚ ΡΩΣΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ
Από εκεί και πέρα, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ) υπό την ηγεσία τουΓκενάντι Ζιουγκάνοβ κατάφερε, έστω και οριακά, να διατηρήσει τη 2η θέση και τον χαρακτηρισμό του κόμματος της «αξιωματικής αντιπολίτευσης», με ποσοστό, ωστόσο, σημαντικά χαμηλότερο από τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του 2011 (13,42% έναντι 19,19%) και χάνοντας 50 ολόκληρες έδρες στην Κρατική Δούμα (42 από 92 το 2011). Μία από τις αιτίες της σημαντικής πτώσης των ποσοστών του ΚΚΡΟ μπορεί να θεωρηθεί και η κάθοδος στις εκλογές του κόμματος των «Κομμουνιστών της Ρωσίας», που προήλθε από διάσπαση του ΚΚΡΟ το 2012 (δηλαδή μετά τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές) και απέσπασε, στην πρώτη του συμμετοχή σε πανεθνικές εκλογές το διόλου ευκαταφρόνητο2,30%.Πρόκειται, ουσιαστικά, για ένα καθαρά σταλινικό, από ιδεολογικής άποψης, κόμμα, το οποίο κατηγορεί το ΚΚΡΟ για «οπορτουνισμό» και ενδοτισμό στον Πρόεδρο Πούτιν.
Η αλήθεια είναι ότι το ΚΚΡΟ υποστήριξε και υποστηρίζει τον Ρώσο Πρόεδρο σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, ωστόσο σε ό,τι αφορά στα ζητήματα «εντός των τειχών» ασκεί δριμεία κριτική στο κόμμα της «Ενωμένης Ρωσίας» και έχει παρουσιάσει μια σειρά πό ενδιαφέρουσες προγραμματικές θέσεις γύρω από τα φλέγοντα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της χώρας. Ωστόσο, η βασική αδυναμία του ΚΚΡΟ είναι ότι δεν έχει καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια να συνδέσει την πολιτική πάλη σε επίπεδοκορυφής με την λαϊκή πάλη και, κυρίως, δεν μπόρεσε να δημιουργήσει ένα ισχυρό και διεκδικητικόεργατικό κίνημα, που θα μπορούσε να αποτελέσει τη «μαγιά» και για την εκλογική του ενίσχυση.
Το σύνολο των αιτίων που οδήγησαν το ΚΚΡΟ σε αυτήν την εκλογική πτώση θα πρέπει να μελετηθεί καιαναλυθεί λεπτομερώς από τα στελέχη του κόμματος, προκειμένου να διορθώσουν τα κακώς κείμενα στην τακτική, αλλά και την ενδιάμεση στρατηγική του και στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις (προεδρικές εκλογές του 2018, τοπικές εκλογές κοκ) να παρουσιαστεί ενισχυμένο.
ΖΙΡΙΝΟΒΣΚΙ, ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΚΟΜΜΑΤΑ
Σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα των υπόλοιπων κομμάτων, σημαντική ήταν η άνοδος του ακροδεξιούΦιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας του «Ρώσου Λεπέν» Βλαντίμιρ Ζιρινόβσκι, που από το 11,67% των προηγούμενων εκλογών ανέβηκε στο 13,25% και διεκδίκησε για μεγάλο χρονικό διάστημα τη 2η θέση από το ΚΚ Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο Ζιρινόβσκι, ένας προκλητικός, πλην πανέξυπνος λαϊκιστής ακροδεξιός, κατάφερε τα τελευταία χρόνια να μετατρέψει το προφίλ του κόμματός του από ακτιβιστικό-εθνικιστικό (έως και ρατσιστικό) σε «συστημικό» κόμμα, άλλοτε «αβαντάροντας» το κυβερνών κόμμα (ειδικά σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας) και άλλοτε επιτιθέμενος σε αυτό, ειδικά για ζητήματα εσωτερικής πολιτικής (φαινόμενα διαφθοράς, κατάχρηση εξουσίας κτλ). Χρησιμοποιώντας άριστα τα γνώριμα σε αυτόν πεδία πολιτικής αντιπαράθεσης και σε ένα κλίμα γενικότερης «πατριωτικής» έξαρσης στη ρωσική κοινωνία, ο Ζιρινόβσκι κατάφερε να εισπράξει ένα, μικρό έστω, μέρος της δυσαρέσκειας τμήματος των Ρώσων πολιτών για κάποιες πλευρές της πολιτικής του κυβερνώντος κόμματος και να απειλήσει ευθέως το ΚΚ Ρωσικής Ομοσπονδίας με την κατάληψη της 2ης θέσης (το ΚΚΡΟ δεν έχει χάσει ποτέ τη 2η θέση σε βουλευτικές εκλογές από το 1991 και μετά).
Στους μεγάλους χαμένους των χτεσινών εκλογών συγκαταλέγεται και το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της «Δίκαιης Ρωσίας», που είδε τα ποσοστά του να «καταβαραθρώνονται» από το 13,24% στο 6,19% και τις έδρες του στην Κρατική Δούμα από τις 56 στις 23. Βασικός λόγος του εκλογικού καταποντισμού του κόμματος του Γεβγκένι Μιρόνοβ ήταν το γεγονός, ότι ως σοσιαλδημοκρατικό κόμμα «παλαιάς κοπής» για τα ευρωπαϊκά δεδομένα δεν είχε να προτείνει κάτι διαφορετικό από αυτά που ήδη εφαρμόζει, σε σημαντικό βαθμό, το ίδιο το κυβερνών κόμμα της «Ενωμένης Ρωσίας», ειδικά σε ζητήματα εσωτερικής πολιτικής, όπου μπορούσε να υπάρξει κάποιου είδους αντιπαράθεση. Και όταν κανείς δεν έχει, ουσιαστικά, πεδίο αντιπαράθεσης, χάνει σε μεγάλο βαθμό και το νόημα της ίδιας του της ύπαρξηςως πολιτικού σχηματισμού. Βεβαίως, η διατήρηση της «Δίκαιης Ρωσίας» σε εκλογικά ποσοστά που της δίνουν το δικαίωμα κοινοβουλευτικής αντιπροσώπευσης της δίνει, αν μη τι άλλο, τη δυνατότητααναδιοργάνωσης και προσπάθειας για ανάκαμψη τα επόμενα χρόνια. Είναι όμως άγνωστο κατά πόσο θα τα καταφέρει, ειδικά όσο η οικονομική πολιτική της «Ενωμένης Ρωσίας» προσομοιάζει με αυτήν των παλιών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων των δεκαετιών του ’70 και του ’80.
Σε ό,τι αφορά, πάλι, τα υπόλοιπα κόμματα που κατέβηκαν στις εκλογές (14 ήταν αυτή τη φορά ο συνολικός αριθμός, έναντι μόλις 7 το 2011), ασφαλώς οι «Κομμουνιστές της Ρωσίας» με το 2,30% που απέσπασαν στην πρώτη τους, μόλις, εμφάνιση σε εκλογική αναμέτρηση τους αφήνει μάλλονικανοποιημένους, αν και η μη εκλογή έστω και ενός βουλευτή σε μονοεδρική περιφέρεια (όταν πχ η νεοφιλελεύθερη «Πλατφόρμα Πολιτών» με μόλις 0,22% εξέλεξε έναν) τους αφήνει μια «γλυκόπικρη» γεύση.
Χαρακτηριστική για άλλη μία φορά ήταν η πολυδιάσπαση του νεοφιλελεύθερου πολιτικού και ιδεολογικού χώρου, αφού οι μικροκομματικές φιλοδοξίες των ηγετίσκων του δεν επέτρεψαν την ενιαία κάθοδό του υπό τη μορφή ενός εκλογικού «μετώπου». Στον χώρο αυτό μπορούν να καταταγούν τα κόμματα «Γιάμπλοκο» (1,96%), «Κόμμα Συνταξιούχων» (1,75%), «Κόμμα Ανάπτυξης» - «Ροστ» (1,26%), «Πατριώτες της Ρωσίας» (ανεξαρτήτως του τίτλου τους! – 0,59%), «Πλατφόρμα Πολιτών» (0,22%) και «Δύναμη Πολιτών» (0,13%), όπως και ο ανεξάρτητος υποψήφιος Βλαντισλάβ Ρέζνικ. Οι πολιτικές και προγραμματικές διαφορές μεταξύ τους είναι απειροελάχιστες, ωστόσο το γεγονός αυτό δεν στάθηκε ικανό για άλλη μια φορά να τους ενώσει. Ίσως, βέβαια και για καλό της ρωσικής κοινωνίας, αν το δούμε από τη δική μας ιδεολογική οπτική… Εξελέγησαν, πάντως, από τον χώρο αυτό, μέσω των μονοεδρικών περιφερειών, δύο βουλευτές από το «Κόμμα Ανάπτυξης» - «Ροστ», έναςβουλευτής από το κόμμα «Πλατφόρμα Πολιτών» και ο ανεξάρτητος Ρέζνικ.
Τέλος, το κόμμα «Ρόντινα» (1,48%), που εξέλεξε έναν βουλευτή, όπως και το κόμμα των Πρασίνων(0,76%) αποτελούν κόμματα «φιλικά» προς την κυβερνητική «Ενωμένη Ρωσία», ενώ το τύποις «κεντροδεξιό» κόμμα ΠΑΡΝΑΣ είναι στην ουσία προκάλυμμα των – παράνομων στη Ρωσία –νεοναζιστικών οργανώσεων, αλλά ο εκλογικός του καταποντισμός (0,72%) αποτελεί και ένδειξη τωνσυνολικότερων διαθέσεων των Ρώσων πολιτών, που απορρίπτουν μαζικά τον νεοναζισμό και των φασισμό.
*Ο Βασίλης Μακρίδης είναι δημοσιογράφος και μεταφραστής ρωσικής γλώσσας, απόφοιτος του Κρατικού Πανεπιστημίου του Ροστόβ-να-Ντονού (νυν Νότιο Περιφερειακό Πανεπιστήμιο της Ρωσίας).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου