Με αφορμή την επέτειο του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 11 Σεπτέμβρη 1973
Το άρθρο αυτό βασίζεται στο βιβλίο Fidel Castro on Chile [Ο Φιντέλ Κάστρο για τη Χιλή], Pathfinder Press, που περιλαμβάνει ομιλίες του Κάστρο κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη χώρα αυτή το 1971. O Κάστρο μίλησε σε...
μαζικές συγκεντρώσεις εργαζομένων, αγροτών και φοιτητών.(1)Γράφει ο Τζωρτζ Μεχραμπιάν //
Ο Σεπτέμβρης φέρνει μια από τις πιο τραγικές επετείους για τους εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο. Την 11η Σεπτέμβρη 1973 ο στρατός της Χιλής με επικεφαλής τον στρατηγό Πινοσέτ έκανε πραξικόπημα ανατρέποντας την κυβέρνησης της Poder Popular [Λαϊκή Ενότητα-ΛΕ] υπό την ηγεσία του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Ο ίδιος ο Αλιέντε σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, υπερασπιζόμενος το Προεδρικό Μέγαρο. Το ηρωικό ανάστημά του παραμένει χαραγμένο στις καρδιές μας. Δεκάδες χιλιάδες εργάτες, αγρότες και επαναστατική νεολαία σκοτώθηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και εξαφανίστηκαν. Οι οργανώσεις της εργατικής τάξης δέχτηκαν σοβαρά πλήγματα σε ολόκληρη την ήπειρο. Η αντίδραση εξαπλώθηκε στην Αργεντινή και αλλού, μπλοκάροντας και αντιστρέφοντας την παλίρροια των αγώνων που είχε εμπνεύσει η κουβανική επανάσταση.
Η κυβέρνηση της ΛΕ ήρθε στην εξουσία με τις εκλογές του 1970. Η Λαϊκή Ενότητα ήταν μια εκλογική συμμαχία που περιλάμβανε το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Ριζοσπαστικό Κόμμα και άλλες ομάδες. Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος και γερουσιαστής, ήταν η αναγνωρισμένη κεντρική προσωπικότητα της ΛΕ και εξελέγη πρόεδρος της Χιλής.
Ο Αλιέντε ήταν ήδη γνωστός ως ριζοσπάστης, υπερασπιστής των εργατών και των αγροτών και υπέρμαχος της οργάνωσης του εργαζόμενου λαού. Ως γερουσιαστής, είχε συμβάλει αποφασιστικά στη στήριξη των εναπομείναντων μαχητών της ομάδας του Τσε Γκεβάρα στη Βολιβία, βοηθώντας τους να ξεφύγουν από τη στρατιωτική περικύκλωση, να διαφύγουν μέσω της Χιλής και να φτάσουν στην Κούβα.
Η νίκη της ΛΕ επιτεύχθηκε ύστερα από μαζικές κινητοποιήσεις εργατών ορυχείων, άλλων εργαζόμενων και αγροτών. Η εκλογική αυτή νίκη με τη σειρά της έδωσε ώθηση για την επέκταση και εμβάθυνση των αγώνων αυτών.
Σε συνέντευξή του προς τον Ρεζίς Ντεμπρέ, ο Αλιέντε περιέγραψε τον εαυτό του ως εξής: «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι σοσιαλιστής. … Έχω αποκτήσει το αξίωμα αυτό προκειμένου να επιτευχθεί ο οικονομικός και κοινωνικός μετασχηματισμός της Χιλής, να ανοίξει ο δρόμος προς τον σοσιαλισμό. Στόχος μας είναι ο ολικός, επιστημονικός, μαρξιστικός σοσιαλισμός». (Fidel Castro on Chile [Ο Φιντέλ Κάστρο για τη Χιλή], Pathfinder Press, 1982, σ. 3)
Πάρθηκαν σημαντικά αντι-ιμπεριαλιστικά μέτρα, όπως η εθνικοποίηση ορυχείων χαλκού που ήταν ιδιοκτησίας ΗΠΑ. Ωστόσο, η ανώτατη ηγεσία της διατήρησε μια πολιτική που έτεινε να συγκρατεί τους αγώνες μέσα σε ένα συνταγματικό πλαίσιο και εντός καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων. Σύμφωνα με όσα ελπίζαν, πίστευαν και εξηγούσαν στους εργαζόμενους, μια τέτοια στάση θα υποχρέωνε την καπιταλιστική αντιπολίτευση –το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα– καθώς και την ηγεσία του στρατού να υπερασπιστούν τους δημοκρατικούς θεσμούς και τη δημοκρατική βούληση του λαού. Σύμφωνα με το σκεπτικό αυτό, αυτές οι δυνάμεις θα συμμαχούσαν, μάλιστα, με τη ΛΕ προκειμένου να μπλοκάρουν τις επιθέσεις από τη δεξιά αλλά και τις απόπειρες του ιμπεριαλισμού να ανατρέψει την κυβέρνηση. Ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος, Λουίς Κορβαλάν, εξηγούσε ότι, «Οι ένοπλες δυνάμεις ήταν πιστές στον νόμο και στη νομίμως συγκροτημένη κυβέρνηση.» (ό.π., σ. 7)
Όπως διαβλέπει κανείς από τα αποσπάσματα που ακολουθούν, η κουβανική κομμουνιστική ηγεσία προσπάθησε να δώσει μια διαφορετική προοπτική.
Ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ απάντησε στον αγώνα που εκτυλισσόταν στη Χιλή με αποφασιστικότητα. Οργάνωσε οικονομικό σαμποτάζ και επέβαλε κυρώσεις. Η πιο σταθερή του σύμμαχος, η αστική τάξη της Χιλής, απο-κεφαλαιοποίησε τη βιομηχανία, συσσώρευε αγαθά προκαλώντας ελλείψεις στην αγορά και απέσυρε τα χρήματά της από τις τράπεζες της Χιλής. Οργανώθηκαν φασιστικές συμμορίες που τρομοκρατούσαν τους εργαζόμενους με βίαιες επιθέσεις. Εργοδοτικές «απεργίες» οργανώθηκαν ώστε να παραλύσει η οικονομία. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκε το πραξικόπημα του 1973.
Ο κομμουνιστής ηγέτης της Κούβας, Φιντέλ Κάστρο, επισκέφθηκε τη Χιλή από τις 10 Νοέμβρη ως τις 4 Δεκέμβρη 1971. Κατά τη διάρκεια αυτού του χωρίς προηγούμενο ταξιδιού που κράτησε σχεδόν 4 εβδομάδες, ο Κάστρο μίλησε σε μαζικές κινητοποιήσεις αγροτών, εργαζομένων, νεολαίας και άλλων λαϊκών στρωμάτων. Σε αυτές τις ομιλίες προσπάθησε να βοηθήσει να αναπτυχθεί αυτό που ο ίδιος θεωρούσε ως απαρχή μιας επαναστατικής διαδικασίας απέναντι στους αυξανόμενους κινδύνους που πρόβαλλε ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ και η άρχουσα τάξη των ντόπιων καπιταλιστών και των μεγάλο-γαιοκτημόνων.
Απεύθυνε απεριόριστη αλληλεγγύη προς την κυβέρνηση και τον λαό της Χιλής, εξηγώντας ότι για τη Χιλή οι Κουβανοί είναι πρόθυμοι όχι μόνο να προσφέρουν τη ζάχαρή τους αλλά και το ίδιο τους το αίμα! Παράλληλα, χρησιμοποιούσε τις εμπειρίες της κουβανικής επανάστασης για να προβάλει τα στοιχεία που θεωρούσε απαραίτητα ώστε να προχωρήσει και να εδραιωθεί η επαναστατική διαδικασία που είχε ανοίξει. Το διακύβευμα ήταν τεράστιο για την κουβανική επανάσταση, καθώς η διαδικασία αυτή θα σήμαινε το σπάσιμο της απομόνωσης της Κούβας στην αμερικανική ήπειρο. Το διακύβευμα ήταν επίσης τεράστιο για τους ανθρώπους του μόχθου σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, καθώς μια νέα νίκη ενάντια στη ιμπεριαλιστική κυριαρχία των ΗΠΑ είχε μπει στην ατζέντα με την πιθανότητα η Χιλή να γινόταν, μαζί με την Κούβα, η δεύτερη απελευθερωμένη περιοχή της ηπείρου.
Τα διδάγματα που άντλησε ο Κάστρο δεν είναι χρήσιμα μόνο από ιστορική άποψη. Πρόκειται για ζητήματα ζωής και θανάτου για τους εργαζόμενους στη Λατινική Αμερική σήμερα και στο μέλλον, καθώς ο ιμπεριαλισμός και οι καπιταλιστικές τάξεις εξαπολύουν επιθέσεις ενάντια στους εργαζόμενους στο πλαίσιο της τωρινής καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης στην παραγωγή και το εμπόριο, και με δεδομένο ότι σήμερα στη Λατινική Αμερική γινόμαστε μάρτυρες ιμπεριαλιστικών επιθέσεων ενάντια σε αριστερές εκλεγμένες κυβερνήσεις. Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας είναι κεντρικός στόχος των ιμπεριαλιστών.
Ακολουθούν αποσπάσματα από τις τις ομιλίες του στη Χιλή και αργότερα στην Κούβα. Μιλούν από μόνα τους.
Η εκλογική νίκη της ΛΕ – μια πόρτα μισάνοιχτη
«Παρ’όλες τις αντιξοότητες … οι πραγματικές, οι αντικειμενικές αντιφάσεις και η ανάπτυξη μιας γενικευμένης πολιτικής συνείδησης δημιούργησαν τη δυνατότητα μιας εκλογικής νίκης (στη Χιλή). Το αντιληφθήκαμε και το δηλώσαμε δημόσια και ξεκάθαρα γιατί είμαστε επαναστάτες … . Να είσαι επαναστάτης σημαίνει να είσαι ρεαλιστής, πράγμα που σημαίνει ότι έχεις ως σημείο αφετηρίας την πραγματικότητα. Να είσαι επαναστάτης σημαίνει να αξιοποιείς κάθε ευκαιρία για να προχωράς μπροστά –και να το κάνεις έντιμα, να προχωράς με αξιοπρέπεια, βασισμένος σε αρχές–, για να πλησιάσεις την επίτευξη των στόχων για τους οποίους οι λαοί μας αγωνίζονται και πρέπει να αγωνίζονται. … Όταν, λοιπόν, κέρδισε η Λαϊκή Ενότητα, υπήρχαν πολλοί κίνδυνοι, πολλά εμπόδια. Η εκλογική νίκη ήταν σαν μια πόρτα που είχε ανοίξει λιγάκι. Αλλά ήταν, παρ’ όλα αυτά, μια ρωγμή, ένα άνοιγμα, μια μικρή σχισμή, αν θέλετε». (Ομιλία προς τη Συνομοσπονδία Εργαζομένων Χιλής, Χιλή, 21 Νοέμβρη 1971, σ. 56)
Είναι παράλογο να πιστέψουμε ότι η αντίδραση θα σταθεί παράμερα
«Θα ήταν παράλογο να πιστεύαμε ότι ο δρόμος που βρίσκεται μπροστά μας είναι εύκολος. Θα ήταν παράλογο να πιστεύαμε ότι τα συμφέροντα που έχουν θηγεί πρόκειται να παραμείνουν άπραγα περάσουν στη δράση. Εντελώς παράλογο». (Ομιλία προς τη Συνομοσπονδία Εργαζομένων Χιλής, Χιλή, 21 Νοέμβρη 1971, σ. 56)
«Μπόρεσα να επιβεβαιώσω μια αρχή της σύγχρονης πολιτικής ζωής: Ότι οι αντιδραστικοί και οι εκμεταλλευτές στη σημερινή απελπισία τους –και η ιστορία μας δίνει άφθονες αποδείξεις γι’ αυτό– τείνουν προς τις πιο κτηνώδεις, τις πιο άγριες μορφές βίας και αντίδρασης».
«Γνωρίζετε καλά την ιστορία του φασισμού σε διάφορες χώρες … πώς οι προνομιούχοι, οι εκμεταλλευτές, κατέστρεψαν τους θεσμούς που κάποτε είχαν δημιουργήσει και εφεύρει για να διατηρούν την ταξική κυριαρχία τους, όταν αυτοί οι θεσμοί δεν τους ήταν πλέον χρήσιμοι. Τι κάνουν οι εκμεταλλευτές όταν οι ίδιοι τους οι θεσμοί δεν εγγυόνται πλέον την εξουσία τους; … Απλά τους καταστρέφουν … Ο φασισμός με τη βία του αφανίζει τα πάντα».
«Κάθε επαναστατική διαδικασία διδάσκει τους ανθρώπους μέσα σε λίγους μήνες πράγματα που διαφορετικά θα χρειάζονταν δεκαετίες για να μάθουν».
«Έτσι φτάνουμε στο ερώτημα: Ποιος θα μάθει περισσότερα και πιο γρήγορα; Ποιος θα αναπτύξει μεγαλύτερη συνείδηση πιο γρήγορα; Οι εκμεταλλευτές ή εκμεταλλευόμενοι; Ο λαός ή οι εχθροί του λαού;» [Κραυγή από το ακροατήριο: «Ο λαός!»]. «Επιτρέψτε μου να πω ότι δε συμφωνώ αυτή τη φορά με τις μάζες … Ειλικρινά πιστεύω ότι ο εχθρός, οι αντιδραστικοί, έχουν μάθει πιο γρήγορα από τις μάζες». (Αποχαιρετιστήρια ομιλία, Εθνικό Στάδιο, Χιλή, 2 Δεκέμβρη 1971, σ. 93)
«Περνάτε από αυτή τη φάση της διαδικασία κατά την οποία οι φασίστες … προσπαθούν να παραβγούν μαζί σας στους δρόμους, προσπαθώντας να σας πετάξουν έξω από τα μεσαία στρώματα του πληθυσμού. Υπάρχει μια συγκεκριμένη στιγμή σε κάθε επαναστατική διαδικασία όπου οι φασίστες και οι επαναστάτες παλεύουν για να κερδίσουν την υποστήριξη των μεσαίων στρωμάτων του πληθυσμού. … Θα προσπαθήσουν να σκορπίσουν τον τρόμο και τη δυσαρέσκεια μεταξύ όλων των μεσαίων στρωμάτων λέγοντάς τους τα πιο απίστευτα ψέματα … και θα απευθυνθούν στα χειρότερα συναισθήματά τους … . Υπάρχουν μέρη όπου βρήκα τους επαναστάτες να έχουν δεχτεί σκληρά χτυπήματα … φαινόταν ως και αποθαρρυμένοι». (Αποχαιρετιστήρια ομιλία, Εθνικό Στάδιο, Χιλή, 2 Δεκέμβρη 1971, σ. 96)
«Αν θέλετε τη γνώμη μου, η επιτυχία ή η αποτυχία αυτής της ασυνήθιστης διαδικασίας θα εξαρτηθεί από την ιδεολογική διαπάλη και τους μαζικούς αγώνες. Θα εξαρτηθεί επίσης από την ικανότητα των επαναστατών να αυξηθούν σε αριθμό, να ενωθούν και να κερδίσουν στην πλευρά τους τα μεσαία στρώματα του πληθυσμού. … Κανείς δεν έχει κερδηθεί ποτέ παρά μόνο με την αλήθεια, τα ισχυρά επιχειρήματα και τη λογική». (Αποχαιρετιστήρια ομιλία, Εθνικό Στάδιο, Χιλή, 2 Δεκέμβρη 1971, σ. 93)
«Από τη δική μας άποψη, όταν οι αντιδραστικοί και οι φασίστες εκσφενδονίζουν προκλήσεις, όταν βγαίνουν στους δρόμους, αναμένουμε ότι οι μάζες θα κινητοποιηθούν και θα αναλάβουν δράση … και περιμένουμε ότι οι μηχανισμοί που απαιτούνται για την κινητοποίησή τους αυτή υπάρχουν ήδη … Πρέπει να μελετηθούν οι λόγοι που αυτές οι λανθάνουσες δυνάμεις δεν έχουν αξιοποιηθεί. Αυτό είναι κάτι που οι επαναστάτες θα πρέπει να λύσουν από μόνοι τους». (Αποχαιρετιστήρια ομιλία, Εθνικό Στάδιο, Χιλή, 2 Δεκέμβρη 1971, σ. 113)
«Ποια, όμως, προβλήματα αντιμετώπισε [ο Αλιέντε]; Καταρχήν υπήρχε ένας αστικός κρατικός μηχανισμός που παρέμενε άθικτος. Υπήρχαν ένοπλες δυνάμεις που διατείνονταν ότι ήταν απολίτικες, θεσμικές – φαινομενικά ουδέτερες στην επαναστατική διαδικασία. Υπήρχε και εκείνο το αστικό κοινοβούλιο, όπου η πλειοψηφία μεταπηδούσε στην πλευρά των κυρίαρχων τάξεων. Υπήρχε ένα δικαστικό σύστημα που ήταν εντελώς υποταγμένο στους αντιδραστικούς. … Υπήρχε, επίσης, το γεγονός ότι η οικονομία ήταν παντελώς χρεωκοπημένη». (Μαζική συγκέντρωση στην Αβάνα, 28 Σεπτέμβρη 1973, σ. 148)
«Φυσικά, αποτελεί αξίωμα στην πολιτική ότι δεν μπορεί να υπάρξει επανάσταση χωρίς την ολική καταστροφή του παλιού αστικού κράτους.» (Ομιλία στο Πανεπιστήμιο της Κονσεπσιόν, Κονσεπσιόν της Χιλής, 18 Νοέμβρη 1971, σ. 46)
Μην ξεχνάτε την εξαιρετική δύναμη της εργατικής τάξης
«Όταν άρχισε να τίθεται σε εφαρμογή η αγροτική μεταρρύθμιση, οι μεγάλοι γαιοκτήμονες και αγροτική αστική τάξη άρχισαν να σαμποτάρουν τη γεωργική παραγωγή. Η αστική τάξη, ιδιοκτήτες των κέντρων διανομής, των αποθηκών και των καταστημάτων, άρχισαν να χειραγωγούν τις αγορές και να σαμποτάρουν την κυβέρνηση Λαϊκής Ενότητας … μόλις εγκρίθηκαν οι εθνικοποιήσεις αυτών των επιχειρήσεων (ως επί το πλείστον ορυχεία χαλκού) ο ιμπεριαλισμός πάγωσε όλα τα δάνεια που χορηγούσαν οι διεθνείς οργανισμοί προς την κυβέρνηση της Χιλής και ανέλαβε να οδηγήσει την οικονομία της Χιλής στην ασφυξία … τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο Τύπος, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο – όλα ήταν στα χέρια της ολιγαρχίας και της αντίδρασης – και μάλιστα σε μια περίοδο που η τιμή του χαλκού κατρακυλούσε από τα 75 στα 48 σεντς ανά λίβρα».
«Οι κυρίαρχες τάξεις και τα κόμματά τους αντέδρασαν όπως ήταν αναμενόμενο. Οι οργανώσεις των ιδιοκτητών, των έμπορων, ακόμη και των επαγγελματιών … οι περισσότεροι από αυτούς στην υπηρεσία της άρχουσας τάξης, σαμπόταραν τη δουλειά της κυβέρνησης, κάλεσαν στάσεις εργασίας και απεργίες και παράλυσαν εντελώς τη χώρα πάνω από μία φορά».
«Ο λαός της Χιλής –ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι και οι αγρότες– ένιωθαν ότι στην προεδρία της Δημοκρατίας βρισκόταν ένας αντιπρόσωπος όχι της ολιγαρχίας, όχι των μεγάλων γαιοκτήμονων και της αστικής τάξης, αλλά ένας γνήσιος αντιπρόσωπος του λαού». (Μαζική συγκέντρωση στην Αβάνα, 28 Σεπτέμβρη 1973, σ. 148)
Με τη χώρα σε πολιτική κρίση και με τις αντιδραστικές δυνάμεις να προετοιμάζονται για μια επικείμενη αναμέτρηση, ο Κάστρο έγραψε τα εξής στον Αλιέντε, στις 29 Ιουλίου 1973, λιγότερο από δύο μήνες πριν το στρατιωτικό πραξικόπημα: «Μην ξεχνάς ποτέ την εξαιρετική δύναμη της εργατικής τάξης της Χιλής και τη σταθερή υποστήριξη που πάντα σου έδωσε στις δύσκολες στιγμές. Σε απάντηση στο κάλεσμά σου, όταν η επανάσταση βρεθεί σε κίνδυνο, μπορεί να αποτρέψει όσους διοργανώνουν ένα πραξικόπημα, να κρατήσει την υποστήριξη όσων αμφιταλαντεύονται, να επιβάλει τους όρους της και να αποφασίσει οριστικά για την τύχη της Χιλής, εάν παραστεί ανάγκη. Ο εχθρός πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η χιλιανή εργατική τάξη είναι σε επιφυλακή και έτοιμη να προχωρήσει σε δράση. Η δύναμή της και η μαχητικότητά της μπορεί να γείρει τη ζυγαριά στην πρωτεύουσα υπέρ σου, ακόμα κι αν άλλες συνθήκες μπορεί να είναι δυσμενείς … πάνω απ’ όλα η δυνατή, αποφασιστική και ηρωική ηγεσία σου είναι το ζωτικό στοιχείο στην παρούσα κατάσταση. … Πες μας πώς οι πιστοί Κουβανοί φίλοι σου μπορούν να φανούν χρήσιμοι». (Μαζική συγκέντρωση στην Αβάνα, 28 Σεπτέμβρη 1973, σ. 151-152)
Αφήνοντας τη Χιλή, ο Κάστρο έδωσε στον Αλιέντε ένα αποχαιρετιστήριο δώρο: Ήταν ένα αυτόματο όπλο. Πίσω από τη συμβολική αυτή χειρονομία ήταν μια ολόκληρη πολιτική προοπτική. «Ήταν σωστό το προαίσθημά μας να δώσουμε στον Πρόεδρο το τουφέκι. Ποτέ στο παρελθόν δεν έχει πιάσει τουφέκι στα χέρια του ένας τόσο ηρωικός, τόσο νόμιμος και συνταγματικά εκλεγμένος πρόεδρος του λαού! … Και, αν κάθε εργαζόμενος και κάθε αγρότης είχε ένα τουφέκι όπως αυτό στα χέρια του, δεν θα γινόταν κανένα φασιστικό πραξικόπημα! Αυτό είναι το μεγάλο μάθημα που οι επαναστάτες θα πρέπει να αντλήσουν από τα γεγονότα στη Χιλή». (Μαζική συγκέντρωση στην Αβάνα, 28 Σεπτέμβρη 1973, σ. 151)
Όπως επεσήμανε ο Κάστρο, δεν υπήρχε τίποτα αναπόφευκτο στην ήττα στη Χιλή. Αυτό που έλειπε ήταν μια αποφασισμένη ηγεσία της εργατικής τάξης.
«Αρκετά συχνά οι επαναστατικές διαδικασίες αποτυγχάνουν ή εξανεμίζονται οι επαναστατικές δυνατότητες επειδή οι ίδιοι οι επαναστάτες τις κάνουν να αποτυγχάνουν». (Ομιλία στο Πανεπιστήμιο της Κονσεπσιόν, Κονσεπσιόν της Χιλής, 18 Νοέμβρη 1971, σ. 45)
Ο Κάστρο τόνιζε επανειλημένα ότι οι προϋποθέσεις για μια νικηφόρα επαναστατική πάλη στη Χιλή ήταν καλύτερες από ό,τι στην προ-επαναστατική Κούβα: «Έχω δει στον λαό της Χιλής ιδιότητες που έλειπαν από τον λαό μας τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης: ένα υψηλότερο επίπεδο πολιτισμού, ένα υψηλότερο πολιτικό επίπεδο … . Από οικονομικής πλευράς, η Χιλή έχει περισσότερους πόρους από την Κούβα. … Ξεκινάτε από ένα τεχνολογικό και ένα βιομηχανικό επίπεδο υψηλότερο από εκείνο που υπήρχε στην Κούβα. Έτσι λοιπόν, σε αυτή τη χώρα υπάρχουν όλες οι ανθρώπινες συνθήκες, όλες οι κοινωνικές συνθήκες που είναι αναγκαίες για να προχωρήσετε ». (Αποχαιρετιστήρια ομιλία, Εθνικό Στάδιο, Χιλή, 2 Δεκέμβρη 1971, σ. 94)
Για να τονίσει πόσο πιο προχωρημένη χώρα ήταν η Χιλή, ο Κάστρο εξηγούσε ότι, στις αρχές του 1950 στην Αβάνα, «απο τους 15.000 φοιτητές στο πανεπιστήμιό μας μόνο 30 ήταν αντι-ιμπεριαλιστες. Δεν μιλάω για 30 κομμουνιστες, αλλά για 30 αντι-ιμπεριαλιστες φοιτητές.» (Ομιλία στη Συνομοσπονδία Εργαζομένων Χιλής, Χιλή, 21 Νοέμβρη 1971, σ. 62)
Επιπλέον, ο Κάστρο εξηγούσε ότι υπήρχε επιτακτική ανάγκη για ενότητα στη δράση. «Όταν επισκέπτεστε τη χώρα μας, δεν θα βρείτε –θα ήταν αδύνατον να συναντήσει κανείς– τέτοια πράγματα όπως αυτά που βλέπουμε σε όλη τη Χιλή, στο λαϊκό κίνημα και μεταξύ των δυνάμεων της αριστεράς, δηλαδή τον κατακερματισμό των δυνάμεων. Δεν κατηγορώ κανέναν, αλλά πρόκειται για ένα γεγονός.» (Ομιλία στο Πανεπιστήμιο της Κονσεπσιόν, Κονσεπσιόν της Χιλής, 18 Νοέμβρη 1971, σ. 42)
Τι επιτρέπει στην Κούβα να αντισταθεί; Η απουσία ταξικής εκμετάλλευσης, η ενότητα και ένας ένοπλος λαός
Απευθυνόμενος στους χιλιάδες ανθρώπους που είχαν συγκεντρωθεί στο αποχαιρετιστήριο συλλαλητήριο, ο Κάστρο είπε, «Θα χρειάζονταν μόλις δύο ώρες για μάς [στην Κούβα] για να μαζευτούν 10 φορές περισσότεροι άνθρωποι απ’ όσους υπάρχουν εδώ τώρα. Λέω επίσης ότι μπορούμε να κινητοποιήσουμε 600.000 ένοπλους άνδρες μέσα σε 24 ώρες! … Τι είναι αυτό που δίνει στον λαό μας αυτό το δυνατό κίνητρο για ενότητα απένταντι στους κινδύνους από το εξωτερικό; Το γεγονός ότι, όταν πρόκειται για την υπεράσπιση της χώρας μας, η χώρα δεν είναι χωρισμένη σε εκατομμυριούχους και πένητες, σε πλούσιους γαιοκτήμονες με όλα τα προνόμια του κόσμου και σε άθλιους αγρότες χωρίς γη ή δουλειά που ζουν μέσα στη φτώχεια. Το γεγονός ότι η χώρα μας δεν είναι διαιρεμένη μεταξύ καταπιεστών και καταπιεσμένων, μεταξύ εκμεταλλευτών και εκμεταλλευόμενων, ανάμεσα σε κυρίες βαρυφορτωμένες με κοσμήματα και σε κορίτσια που αναγκάζονται να ζήσουν μια ζωή στην πορνεία. Η χώρα μας δεν χωρίζεται ανάμεσα σε προνομιούχους και καταπιεσμένους… Έχουμε δει αυτό που κινητοποιεί βαθιά τον λαό μας: ξέρει γιατί αγωνίζεται … Ο δικός μας λαός είναι ένας λαός που υπερασπίζεται τη δική του υπόθεση.» (Αποχαιρετιστήρια ομιλία, Εθνικό Στάδιο, Χιλή, 2 Δεκέμβρη 1971, σ. 97)
Σε πολλές ομιλίες του στη Χιλή αναφέρθηκε και τόνισε το πρόγραμμα της κουβανικής επανάστασης: «Έχω εδώ ένα ντοκουμέντο που διακηρύχθηκε πριν από 10 χρόνια, και είναι γνωστό ως η Δεύτερη Διακήρυξη της Αβάνας …(2) Ίσως θα έχει κάποια χρησιμότητα για σας». (Αποχαιρετιστήρια ομιλία, Εθνικό Στάδιο, Χιλή, 2 Δεκέμβρη 1971, σ. 102)
«Η επανάστασή μας είναι, πέρα από κάθε αμφιβολία, η πιο σταθερή σε αυτό το ημισφαίριο. Η επαναστατική κυβέρνηση της Κούβας είναι, πέρα από κάθε αμφιβολία, η πιο σταθερή κυβέρνηση σε αυτό το ημισφαίριο, γιατί μετά την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο σε αυτή τη χώρα, σφυρηλατήθηκε η πραγματική ενότητα του λαού – μια στέρεη και ακατάλυτη ενότητα. Ο φασισμός και η αντίδραση δεν έχουν κανένα προπύργιο εδώ. Οι ένοπλες δυνάμεις μας είναι ο ένοπλος λαός μας. Ο λαός μας είναι οργανωμένος και έχει για ηγεσία ένα μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα». (Μαζική συγκέντρωση στην Αβάνα, 28 Σεπτέμβρη 1973, σ. 156)
Οι ομιλίες του Κάστρο στη Χιλή εκδόθηκαν στα ισπανικά το 1972 από την Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας υπό τον τίτλο Cuba-Chile [Κούβ-Χιλή]. Δημοσιεύθηκαν στα αγγλικά από τις εκδόσεις Pathfinder Press στις ΗΠΑ το 1982 υπό τον τίτλο Fidel Castro on Chile.
Η Πρώτη και η Δεύτερη Διακήρυξη της Αβάνας, Διεθνες Βήμα, Αθήνα, 2006.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου