Εγκαινιάζοντας τον «θάλαμο βασανιστηρίων» της Ευρωζώνης

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Η σημασία των κυρώσεων σε βάρος Ισπανίας και Πορτογαλίας, oι παρενέργειες και η επίδρασή τους στις διεργασίες μετάλλαξης της ΕΕ μετά το Brexit.

Ο θά­λα­μος βα­σα­νι­στη­ρί­ων της Ευ­ρω­ζώ­νης είναι έτοι­μος να υπο­δε­χθεί τους πρώ­τους «πε­λά­τες» του. Δη­λα­δή, τα πρώτα κρά­τη-μέ­λη που θα υπο­στούν κυ­ρώ­σεις για πα­ρα­βί­α­ση του Συμ­φώ­νου Στα­θε­ρό­τη­τας, βάσει του «ποι­νο­λό­γιου» και των κα­νο­νι­σμών (Six pack και two pack) που υιο­θε­τή­θη­καν από το 2011 κι όχι με τη δια­δι­κα­σία «έκτα­κτου στρα­το­δι­κεί­ου» των Μνη­μο­νί­ων.


Είναι η πρώτη φορά που οι κυ­βερ­νή­σεις των χωρών της ΕΕ συ­νει­δη­το­ποιούν τι ση­μαί­νει η νέα ευ­ρω­παϊ­κή «κα­νο­νι­κό­τη­τα» που δια­μόρ­φω­σαν για να υπη­ρε­τή­σουν την «ορ­θο­δο­ξία» των μη­δε­νι­κών ελ­λειμ­μά­των και τε­λι­κά του πα­νευ­ρω­παϊ­κού μνη­μο­νί­ου. Αλλά είναι και η πρώτη φορά που μια κυ­βέρ­νη­ση, όπως αυτή της Πορ­το­γα­λί­ας, η οποία δια­κή­ρυ­ξε την αντι­στρο­φή της λι­τό­τη­τας, αντι­λαμ­βά­νε­ται την ασυμ­βα­τό­τη­τα της με­τριο­πα­θούς δια­κή­ρυ­ξής της με τους δη­μο­σιο­νο­μι­κούς κα­νό­νες της Ευ­ρω­ζώ­νης.

Μέχρι το τέλος του Ιου­λί­ου η Κο­μι­σιόν θα γνω­στο­ποι­ή­σει το ύψος των κυ­ρώ­σε­ων που θα επι­βλη­θούν στην Ισπα­νία και την Πορ­το­γα­λία, επει­δή δεν κα­τά­φε­ραν να πε­ριο­ρί­σουν τα ελ­λείμ­μα­τά τους στα συμ­φω­νη­μέ­να επί­πε­δα, γύρω από το όριο 3% του ΑΕΠ. Οι κυ­ρώ­σεις ξε­κι­νούν από πρό­στι­μα μέχρι 0,2% του ΑΕΠ για κάθε χώρα και μπο­ρούν να επε­κτα­θούν και σε άλλες «ποι­νές», όπως πά­γω­μα κοι­νο­τι­κών χρη­μα­το­δο­τή­σε­ων. Τα πρό­στι­μα αντι­στοι­χούν σε ποσά πε­ρί­που 400 εκατ. για την Πορ­το­γα­λία και 2,5 δισ. για την Ισπα­νία. Σ’ αυτά, όμως, πρέ­πει να αθροι­στεί το ύψος της δη­μο­σιο­νο­μι­κής προ­σαρ­μο­γής που πρέ­πει να πε­τύ­χει κάθε χώρα σε σύ­ντο­μο χρόνο. Για την Ισπα­νία σχε­δόν 10 δισ. ευρώ και για την Πορ­το­γα­λία πάνω από 3 δισ. ευρώ.



Οι πο­λι­τι­κές πα­ρε­νέρ­γειες

Αν και η Κο­μι­σιόν, διά του Επι­τρό­που Μο­σκο­βι­σί, έχει αφή­σει να δια­φα­νεί η πι­θα­νό­τη­τα μη­δε­νι­κών προ­στί­μων, εφό­σον υπάρ­ξει συμ­φω­νία τα­χεί­ας συμ­μόρ­φω­σης με τις δυο χώρες, οι πο­λι­τι­κές πα­ρε­νέρ­γειες της δια­δι­κα­σί­ας είναι πολ­λές.

Πρώ­τον, δια­σύρ­θη­καν οι δια­κη­ρύ­ξεις περί «με­τώ­που αλ­λη­λεγ­γύ­ης του Νότου», που εκ­πο­ρεύ­τη­καν και από την κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ- ΑΝΕΛ, ώστε να απο­τρα­πεί η έγκρι­ση των κυ­ρώ­σε­ων στο Ecofin. Οι κυ­ρώ­σεις πέ­ρα­σαν ομό­φω­να, για να απο­κα­λυ­φθεί ότι οι κυ­βερ­νή­σεις της ΕΕ είναι εγκλω­βι­σμέ­νες σε έναν δαι­μό­νιο κα­νο­νι­σμό πλειο­ψη­φί­ας (αντί­στρο­φη ει­δι­κή πλειο­ψη­φία του­λά­χι­στον 15 χωρών, 260 επί των 352 ψήφων των κρα­τών και 62% του πλη­θυ­σμού της ΕΕ), που εξα­σφα­λί­ζει ένα αδια­πέ­ρα­στο βέτο στη γερ­μα­νι­κή ηγε­μο­νία και τους δο­ρυ­φό­ρους της.

Δεύ­τε­ρον, απο­κα­λύ­φθη­κε η αλά καρτ εφαρ­μο­γή των «κα­νό­νων», μια και της τι­μω­ρί­ας Ισπα­νί­ας και Πορ­το­γα­λί­ας είχε προη­γη­θεί η… απαλ­λα­γή λόγω αμ­φι­βο­λιών Γαλ­λί­ας και Ιτα­λί­ας. Η γερ­μα­νι­κή ηγε­σία έχει τον από­λυ­το έλεγ­χο και της εφαρ­μο­γής και της πα­ρέκ­κλι­σης από τους κα­νό­νες.

Τρί­τον, στην πε­ρί­πτω­ση της Πορ­το­γα­λί­ας θα τεθεί σε δο­κι­μα­σία η πο­λι­τι­κή στή­ρι­ξη της κυ­βέρ­νη­σης Κόστα από τα κόμ­μα­τα της Αρι­στε­ράς, αν ανα­λά­βει δέ­σμευ­ση για μέτρα μεί­ω­σης του ελ­λείμ­μα­τος στο συμ­φω­νη­μέ­νο 2,5% του ΑΕΠ. Η υπό­σχε­ση του Πορ­το­γά­λου πρω­θυ­πουρ­γού για επα­να­φο­ρά του ελ­λείμ­μα­τος κάτω από το 3% «χωρίς να προ­σφύ­γει σε ένα σχέ­διο Β ή σε έκτα­κτα μέτρα» μοιά­ζει με τε­τρα­γω­νι­σμό του κύ­κλου.

Τέ­ταρ­τον, ανά­λο­γο πο­λι­τι­κό βρα­χυ­κύ­κλω­μα προ­κα­λεί­ται στην Ισπα­νία, όπου ο Ραχόι πρέ­πει να βρει συμ­μά­χους για το σχη­μα­τι­σμό κυ­βέρ­νη­σης στη βάση δέ­σμευ­σης για νέο πα­κέ­το μέ­τρων μεί­ω­σης δα­πα­νών και αύ­ξη­σης εσό­δων. Ήδη η εξαγ­γε­λία του υπουρ­γού Οι­κο­νο­μι­κών Ντε Γκί­ντος για αύ­ξη­ση φο­ρο­λο­γί­ας των επι­χει­ρή­σε­ων με στόχο επι­πλέ­ον έσοδα 6 δισ. ενι­σχύ­ει την άρ­νη­ση των Σο­σια­λι­στών και των φι­λε­λεύ­θε­ρων Ciudadanos να συμ­με­τά­σχουν σε κυ­βέρ­νη­ση υπό τον Ραχόι.

Στις πο­λι­τι­κές πα­ρε­νέρ­γειες της εγκαι­νί­α­σης του «θα­λά­μου βα­σα­νι­στη­ρί­ων» της Ευ­ρω­ζώ­νης πρέ­πει να προ­σθέ­σου­με και τις οι­κο­νο­μι­κές, που προ­κύ­πτουν κυ­ρί­ως από την έκ­θε­ση του ισπα­νι­κού και του πορ­το­γα­λι­κού χρέ­ους στις επι­θέ­σεις των αγο­ρών, πράγ­μα που βέ­βαια δεν χα­λά­ει κα­θό­λου το Βε­ρο­λί­νο, εφό­σον στα­θε­ρο­ποιεί το προ­νό­μιό του να δα­νεί­ζε­ται με αρ­νη­τι­κά επι­τό­κια.



Με ποιο βη­μα­τι­σμό ολο­κλή­ρω­σης;

Ωστό­σο, αυτή είναι μόνο η κρού­στα των πραγ­μά­των. Ο πραγ­μα­τι­κός κα­τα­λύ­της των εξε­λί­ξε­ων είναι το Brexit, που έχει δρο­μο­λο­γή­σει βα­θιές διερ­γα­σί­ες με­τα­σχη­μα­τι­σμού της ΕΕ, στις οποί­ες συ­γκρού­ο­νται φυ­γό­κε­ντρες και κε­ντρο­μό­λες δυ­νά­μεις. Η άτυπη σύ­νο­δος της ΕΕ στη Μπρα­τι­σλά­βα, το Σε­πτέμ­βριο, θα απο­τε­λέ­σει το πρώτο forum κα­τα­γρα­φής του νέου συ­σχε­τι­σμού ανά­με­σα σε ακραιφ­νείς φε­ντε­ρα­λι­στές και οπα­δούς μιας επι­λε­κτι­κής ομο­σπον­δο­ποί­η­σης της ΕΕ. Είναι πολύ πι­θα­νό εκεί, ό,τι γνω­ρί­ζου­με μέχρι σή­με­ρα ως στρα­τη­γι­κό σχε­δια­σμό για την ολο­κλή­ρω­ση της Ευ­ρω­ζώ­νης (έκ­θε­ση των πέντε Προ­έ­δρων) να πα­ρα­γκω­νι­στεί υπέρ του γερ­μα­νι­κού σχε­δί­ου μιας επι­λε­κτι­κής ολο­κλή­ρω­σης, χωρίς τις «ακρό­τη­τες» (κατά τη γερ­μα­νι­κή πλευ­ρά) του κοι­νού προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού ή της τρα­πε­ζι­κής ένω­σης, που θέ­λουν δια­κα­ώς Κο­μι­σιόν, Γαλ­λία και Ιτα­λία. Ευ­ελ­πι­στώ­ντας ότι η πρό­τα­ση μιας αλά καρτ ολο­κλή­ρω­σης θα απο­τε­λέ­σει πλαί­σιο συμ­βι­βα­σμού για όσες χώρες θέ­λουν να με­τριά­σουν την εμπλο­κή τους στην ΕΕ, η γερ­μα­νι­κή ηγε­σία θέλει να δια­σφα­λί­σει ότι δεν θα αμ­φι­σβη­τη­θεί το ποι­νο­λό­γιο για τους πα­ρα­βά­τες της λι­τό­τη­τας. Γι’ αυτό και η ενερ­γο­ποί­η­σή του για πρώτη φορά κατά Ισπα­νί­ας και Πορ­το­γα­λί­ας είχε εμ­βλη­μα­τι­κή ση­μα­σία για το Βε­ρο­λί­νο.

Rproject | Resist | Reclaim | Revolt