Οι Γουαρανί που αντιστέκοντα

Χριστίνα Πάντζου
Ζουν στο Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ, στα σύνορα της Βραζιλίας με την Παραγουάη. Ζούσαν, είναι πιο ακριβές. Γιατί η πλειονότητα των Γουαρανί–Καϊοβά, που εδώ και 2.000 χρόνια είχαν εστία τους 350.000 χιλιόμετρα δασών και κοιλάδων της περιοχής, έχουν εκδιωχθεί από τα πατρογονικά τους εδάφη.
Το έργο που ξεκίνησαν οι αποικιοκράτες πριν από 500 χρόνια ολοκληρώνουν τώρα οι μεγάλες αγροτοβιομηχανικές μονάδες και οι πολιτικοί τους σύμμαχοι που ξεπουλάνε ή παραχωρούν τα ιθαγενικά εδάφη σαν να μη ζει κανένας σ’ αυτά.Μπροστά στην απειλή του πλήρους αφανισμού τους, οι Γουαρανί–Καϊοβά κάνουν έκκληση στη διεθνή κοινότητα να μην επιτρέψει αυτή τη γενοκτονία γιατί, όπως λένε, η εκδίωξη από τα εδάφη τους σημαίνει τον αργό θάνατο των ίδιων και της κουλτούρας τους.

Οι διαδοχικές κυβερνήσεις της Βραζιλίας αθέτησαν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Σύνταγμα του 1988 και δεν οριοθέτησαν τα εδάφη τους, εκθέτοντάς τους έτσι σε κάθε είδους βία ώστε να εκδιωχθούν από αυτά.

«Η έλλειψη οριοθέτησης αποτελεί λόγο και κίνητρο της γενοκτονίας μας και η αδράνεια του κράτους εγγυάται κι άλλους θανάτους και κακουχίες για τον λαό μας», λέει το Μέγα Συμβούλιο της συνέλευσης των Γουαρανί-Καϊοβά.
Δολοφονίες…

Σήμερα η εθνότητα δεν καταλαμβάνει ούτε το 0,2% του Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ. Το 65% των μελών της ζει σε «καταφύγια», στοιβαγμένοι σε μικρές εκτάσεις ενώ γύρω τους επεκτείνονται οι τεράστιες ιδιωτικές κτηνοτροφικές μονάδες και οι φυτείες ζαχαροκάλαμου και μεταλλαγμένης σόγιας, που δηλητηριάζουν τα ποτάμια και το χώμα και καταστρέφουν πανάρχαια δάση.

Πολλοί αρνούνται να πάνε στα καταφύγια και κατασκηνώνουν επί χρόνια στους αυτοκινητόδρομους απέναντι από τα εδάφη όπου κάποτε ζούσαν, ελπίζοντας να επιστρέψουν.

Και όποτε επιχειρούν να τα ανακτήσουν, συναντούν απίστευτη βία: απειλές, ξυλοκόπημα, επιθέσεις με χημικά, βασανιστήρια, βιασμοί, δολοφονίες.

Σύμφωνα με το Ιεραποστολικό Συμβούλιο Ιθαγενών (CIMI), το 2015 δολοφονήθηκαν 137 ιθαγενείς στη χώρα: οι 36 στο Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ και οι περισσότεροι ήταν Γουαρανί-Καϊοβά.

Τον Ιανουάριο, η κυβέρνηση Τέμερ εξέδωσε διάταγμα με το οποίο αλλάζει τον τρόπο οριοθέτησης των ιθαγενικών εδαφών και δίνει τη δυνατότητα στο υπουργείο Δικαιοσύνης να παγώνει την οριοθέτηση, να αναθεωρεί τα ήδη οριοθετημένα εδάφη ή να θέτει βέτο για την επέκτασή τους.

Παράλληλα, προωθείται στο Κογκρέσο πρόταση συνταγματικής μεταρρύθμισης, με την οποία η οριοθέτηση των ιθαγενικών εδαφών περνά στην αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου, όπου υπάρχει πανίσχυρη εκπροσώπηση των μεγαλογαιοκτημόνων που επιβουλεύονται τα εδάφη των ιθαγενών: από τα 594 μέλη του Κογκρέσου, οι 207 είναι άμεσα εκπρόσωποι της μεγάλης γεωργικής βιομηχανίας.

Αν εγκριθεί η έκταση των εδαφών της Βραζιλίας που αποδίδεται στις ιθαγενείς κοινότητες θα μειωθεί από το 13% στο 2,6%.

Για τους Γουαρανί-Καϊοβά, η εκδίωξη από τα πανάρχαια εδάφη τους σημαίνει απόγνωση, σημειώνει η διεθνής οργάνωση Survival International. «Ο εκτοπισμός τους σημαίνει την καταστροφή του κόσμου τους.

Ηταν κάτοικοι της ζούγκλας, ζούσαν σ’ αυτήν και από αυτήν, ενώ η υλική και πνευματική επιβίωσή τους, η ίδια η κοσμοαντίληψή τους σχετίζονται με τα εδάφη τους».
…Και αυτοκτονίες

Αυτή η απόγνωση, η περιθωριοποίηση και η βία εκφράζονται με τον πιο τραγικό τρόπο στην τεράστια αύξηση των αυτοκτονιών.

Σύμφωνα με στοιχεία της κοινότητας, περισσότεροι από 1.000 άντρες, γυναίκες και παιδιά αυτοκτόνησαν τα τελευταία 20 χρόνια. Μόνο το 2000-2008 σημειώθηκαν 410 αυτοκτονίες, ανάμεσά τους πολλοί έφηβοι.

«Εμείς οι ιθαγενείς είμαστε σαν τα φυτά. Πώς θα ζήσουμε χωρίς το χώμα μας, χωρίς τα εδάφη μας;», λένε ξεκινώντας μια καμπάνια ενημέρωσης ώστε η διεθνής κοινότητα να μην κοιτάζει απαθής τον αφανισμό ενός ακόμη λαού.

*Πηγή: efsyn.gr