Επαναστατική ψυχογεωγραφία

Πάμπλο Πικάσο, «Μινώταυρος με νεκρό άλογο, μπροστά σε σπηλιά,» 1936

Συντάκτης:
Παναγιώτης Γεωργουδής

Περιοδική εξέγερση
Ριζοσπαστικές Αναγνώσεις

Ο ΑΝΤΙΣΥΣΤΗΜΙΚΟΣ περιοδικός Τύπος είναι ένα από τα σημαντικά φαινόμενα στη χώρα· δείχνει, ανάγλυφα σχεδόν, τις ανησυχίες και τον προβληματισμό νέων ανθρώπων (και πρεσβύτερων) για το χαμηλό επίπεδο επικοινωνίας που παρατηρείται στον επίσημο Τύπο και στα χαλκεία του (τη σκοπιμότητά του, τα συμφέροντα των ισχυρών που προωθούν και λοιπά).

Το παρήγορο είναι ότι οι συντάκτες του δραστηριοποιούνται σ' όλη την επικράτεια και όχι μόνο στις μεγαλουπόλεις στις οποίες είναι έντονος ο φοιτητικός πληθυσμός, εκεί δηλαδή που οι συνθήκες είναι εκ των πραγμάτων δύσκολες και απωθητικές για τέτοιου είδους εγχειρήματα.

Βοηθάει βέβαια το διαδίκτυο και η κοινωνία της πληροφορίας που είναι προσιτή στον καθένα, παραμένει όμως το σθένος και το κουράγιο των μικροεκδοτών να επιλέξουν με βάση την ευαισθησία τους και το πολιτικό τους κριτήριο για το μέλλον των γραμμάτων και της πολιτικής ζωής.

Τέτοιες προσπάθειες εγκαθιστούν πυρήνες αμφισβήτησης στις τοπικές κοινωνίες, ταυτόχρονα όμως έχουν τη δυνατότητα να εξακτινιστούν σε ευρύτερα γεωγραφικά διαμερίσματα, με αποτέλεσμα τη ζύμωση ή και σύγκρουση των ιδεών. Συνήθως επικεντρώνουν το ενδιαφέρον σε θέματα τα οποία δεν προσεγγίζονται από τα κυρίαρχα ΜΜΕ και παραμένουν αδιάφορα στην επιλογή των χρηστών του internet και όλων των μέσων κοινωνικής, τάχα, δικτύωσης.

Εντυπωσιάζει επίσης η φρεσκάδα και η δυναμικότητα των περισσότερων συντακτών που διεκδικούν με πάθος τη διάχυση της γνώμης τους και της δομής της σκέψης τους, που αφορούν όχι μόνο τις ιδέες αλλά και την ίδια τη δομή της κοινωνίας.

Ούτε ουτοπιστές είναι ούτε ξεροκέφαλοι, ούτε διακατέχονται από εγωισμούς ή μνησικακίες, αντιθέτως διακρίνει κανείς στα κείμενα μια σεβαστική στάση προς το παρελθόν και την Ιστορία, είτε αυτά προβάλλουν τον πολιτισμό είτε την πολιτική.

Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για μικρές εξεγέρσεις της περιφέρειας και για μια εγκαθίδρυση τόπου επικοινωνίας έξω από ηθικές και νομικές νόρμες, όπου τον κύριο ρόλο παίζουν οι ίδιοι οι συντάκτες και η προσωπική τους στάση μέσα στο μικροκλίμα της μικροκοινωνίας τους.

Επιμέλεια: Γιώργος Σταματόπουλος
❖❖❖❖❖

Με σύμβολο τον Μινώταυρο ως υποκινητή του ασυνείδητου, έχει αναπτύξει πλούσιο προβληματισμό το περιοδικό «Zero Geographic», που κυκλοφορεί εδώ και πέντε χρόνια, από συντακτική ομάδα του αντιεξουσιαστικού χώρου εκδίδοντας συνολικά είκοσι δύο τεύχη.




Ενα από τα σημαντικά στοιχεία είναι πως προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει στις αναλύσεις του τις νέες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης και να ορίσει νέα πεδία παρέμβασης, ενώ συγχρόνως ξανακοιτάζει με κριτική ματιά κορυφαία επαναστατικά κινήματα του παρελθόντος.

Ενδεικτικά, στο τεύχος του Σεπτεμβρίου του 2013, στην εισαγωγή, η συντακτική ομάδα του περιοδικού αυτοπροσδιορίζεται με βάση την επαναστατική γεωγραφία τονίζοντας: «Το “Zero Geographic” είναι ένα περιοδικό γεωγραφίας που ακολουθεί την παράδοση της επαναστατικής γεωγραφίας: υπάρχει μια γραμμή που συνδέει το έργο των αναρχικών γεωγράφων Κροπότκιν και Ρεκλί με την ψυχογεωγραφία των Καταστασιακών, τις θεωρίες εξάρτησης, τον Χάρβεϊ και, τέλος, με τη σημερινή μηδενιστική γεωγραφία της εποχής του ολοκληρωτικού καπιταλισμού».

Ο θεωρητικός εμπλουτισμός του αντιεξουσιαστικού χώρου με τις θεωρίες της εξάρτησης και ιδιαιτέρως τις αναλύσεις του Αμερικανού διανοητή Ντέιβιντ Χάρβεϊ, ο οποίος έχει αναπτύξει έναν πολυσήμαντο στοχασμό στον τρόπο και στη μορφή οικονομικής μετάλλαξης του κεφαλαίου σε νέες οργανωτικές συσσωματώσεις, σε συνάρτηση με τις πολιτισμικές παραμορφώσεις που επήλθαν στον χώρο, τον χρόνο, την αρχιτεκτονική και σε κάθε μορφή τέχνης κ.λπ., είναι γεγονός εξαιρετικά αξιοσημείωτο.

Ο Χάρβεϊ αναλύει με βάση τη γεωγραφία το βασικό εργαλείο επίθεσης της ελίτ της παγκοσμιοποίησης κατά των λαών, που είναι το διανοητικό ρεύμα του μεταμοντέρνου, το οποίο δεν θέλει καμία αξία ζωής, πνευματικής δημιουργίας και συλλογικότητας, παρά μόνο τεχνική πληροφορία, αγορά και υποταγή.

Στο τεύχος 18 του περιοδικού «Zero Geographic» στο άρθρο με τίτλο «Οι Κούρδοι αυτόνομοι και ο παγκόσμιος ιδεολογικός πόλεμος», η συντακτική ομάδα αναπτύσσει την άποψή της για την επαναστατική γεωγραφία και την άμεση δημοκρατία σημειώνοντας μεταξύ των άλλων: «Τις τελευταίες μέρες τα ΜΜΕ έχουν κατακλυστεί από ειδήσεις για την ηρωική αντίσταση των Κούρδων στο Κομπάνι ενάντια στο ISIS. Αυτό όμως που τα ΜΜΕ αποσιωπούν είναι η ιδεολογική ταυτότητα των υπερασπιστών του Κομπάνι.


»Και εδώ βρίσκεται όλη η ουσία. Το Κομπάνι εντάσσεται στην αυτόνομη περιφέρεια των Κούρδων της Ροζάβα που δρουν επηρεασμένοι από την άμεση δημοκρατία και έχουν βασική επιρροή της δράσης τους τούς Ζαπατίστας. Και εδώ λοιπόν έρχεται το ερώτημα: Γιατί κανείς δημοσιογράφος του αστικού Τύπου δεν έχει αναφερθεί στην ιδεολογική ταυτότητα των Κούρδων μαχητών;

»Η απάντηση είναι απλή: Είναι οι ίδιοι δημοσιογράφοι που τόσα χρόνια βάπτιζαν την εξαθλίωση πρόοδο, που καλλιεργούσαν τον εθνικισμό, που ευλογούσαν τους μεγαλοκαρχαρίες του ελληνικού καπιταλισμού (οι τελευταίοι ήταν συνάμα και οι χρηματοδότες των μεγαλύτερων καναλιών και εφημερίδων κ.λπ.)». Με βάση την επαναστατική γεωγραφία που εμπνέει έναν διεθνισμό βαθιάς συλλογικότητας των επαναστατημένων πολιτών, η συντακτική ομάδα αποφαίνεται: «Και οι Ζαπατίστας και οι ομοϊδεάτες τους σε όλον τον κόσμο στέκονται ενάντια σε όλα αυτά.

»Μέσα στην κόλαση της Μέσης Ανατολής υπάρχει λοιπόν μία περιφέρεια που οι άνθρωποι προσπαθούν να ζήσουν χωρίς ρατσισμό, με ανεξιθρησκία και με συλλογικά όργανα αποφάσεων από τα κάτω. Ειδικά το τελευταίο είναι το αντίθετο από αυτό που γίνεται στην “πολιτισμένη Δύση”.(...) Και αυτός ο τρόπος δράσης των αυτόνομων Κούρδων είναι ένα κακό παράδειγμα και πρέπει να αποσιωπηθεί από τη διεθνή δημοσιογραφία».


Για το κρίσιμο θέμα των Κούρδων στο τεύχος που εκδίδεται αρχές του 2016 υπάρχει ένας πολυσήμαντος κριτικός και αυτοκριτικός στοχασμός: «Πολλά έχουν λεχθεί τόσο για την “αντιεξουσιαστική” στροφή του PΚΚ, όσο και για τις προσπάθειες των Κούρδων της Συρίας που ακολουθώντας τα προτάγματα του Μπούκτσιν προσπαθούν να ζήσουν με τον τρόπο που θέλουν και ταυτόχρονα πολεμούν τον ISIS... Η κριτική για το σημερινό PKK προέρχεται από αριστερούς χώρους (όχι ευτυχώς από όλη την Αριστερά) που δεν μπορούν να δεχτούν ότι η λενινιστική πρωτοπορία πήγε περίπατο».

Ταυτόχρονα όμως: «Αυτή η διαδικασία (της ανατροπής) είναι κάτι τέλειο; Και υπήρξε ποτέ επανάσταση ή εξέγερση εντός του ελευθεριακού κινήματος που να ήταν τέλεια; Ή ακόμα υπήρξε μέχρι τώρα αναρχική επανάσταση ή εξέγερση που να εκπλήρωνε σε υψηλό βαθμό αυτό που εννοούμε αναρχία; Ειλικρινά νομίζω ότι πολύς κόσμος έχει ρομαντικοποιήσει το παρελθόν».


Τέτοια κείμενα ανοίγουν έναν προβληματισμό πολύ ευρύτερα από τον αντιεξουσιαστικό χώρο. Εξαιρετική βαρύτητα έχει το άρθρο του Παναγιώτη Ξηρουχάκη στο τεύχος 20, με τίτλο «Γεωπολιτική και αντιεξουσιαστικά κινήματα», στο οποίο με θεωρητική επάρκεια ξεκαθαρίζει τη γεωπολιτική επιστήμη ως στρατηγική κρατικής ισχύος και τα ρεύματα που τη διαπερνούν με τη ριζοσπαστική οπτική της γεωπολιτικής και της γεωγραφίας με βάση τα κινήματα.

Ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά της συμμετοχής αναρχικών στην επανάσταση της Κρήτης του 1866 και στην εξέγερση του 1897.

Τέλος, θέματα για την τέχνη θέτει ο Ιάσονας Ζωγράφος.

Το περιοδικό διανέμεται δωρεάν και στην ηλεκτρονική του μορφή μπορεί κανείς να διαβάσει όλα τα τεύχη στη διεύθυνση: zerogeographic.wordpress.com