ΑΝΡΙ ΤΟΥΛΟΥΖ ΛΩΤΡΕΚ: "Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι..." (Toulouse Lautrec)
Όλος σχεδόν ο πλούτος προερχόταν από την μεριά της μητέρας του, όπως και ο πύργος που βρισκόταν απομονωμένος μέσα σε πανέμορφη φύση, όπου ζούσαν πλούσια και ανέμελα, με χοροεσπερίδες, κυνήγι με τα άλογα τους, μάθαιναν μουσική, αλλά πάντα ζούσαν με τον φόβο μην χαθεί η τόση μεγάλη περιουσία και το μεγάλο όνομα. Παντρεύονταν συγγενείς μεταξύ τους και το διασφάλιζαν αυτό, αλλά γεννούσαν παιδιά με κληρονομικές γενετικές ανωμαλίες, που τα ονόμαζαν «ευάλωτα» παιδιά. Στις 9 Μαΐου του 1863 παντρεύτηκαν οι γονείς του ζωγράφου, ο κόμης Αλφόνς ντε Τουλούζ Λωτρέκ Μονφά με την κόμισσα Αντέλ Ταπιέ ντε Σελευραν, που ήταν πρώτα ξαδέλφια!
Ο Ανρί Τουλουζ Λωτρέκ μικρός
Ο Τουλουζ Λωτρεκ μικρός, σχεδόν 3 χρ.
Ο Ανρί Τουλούζ Λωτρέκ παιδί
φώτο απο την σελίδα του που πρέπει να επισκεφθείτε
Monsieur Boileau, 1893,
Museum of Art, Cleveland
Τουλούζ Λωτρέκ
Ο Λωτρέκ, από την στιγμή της γέννησης της επιχειρηματικότητας των νυχτερινών θεαμάτων με τα καμπαρέ, έγινε ο ζωγράφος των αστέρων τους. Μέχρι τότε υπήρχε η υψηλή ζωγραφική των σαλονιών, η ζωγραφική των φτωχών ζωγράφων και η παραδοσιακή λαϊκή ζωγραφική. Η εποχή του Λωτρέκ γέννησε τις επιχειρήσεις του θεάματος και ο Λωτρέκ την αποθανάτισε με τα έργα του. Ζωγράφιζε κάθε καλλιτέχνη της παρισινής σκηνής και ξεχώρισε σε αυτό που δεν το είχε κάνει κανείς πριν: Την αλήθεια της ζωής των ανθρώπων θεάματος. Αποτύπωνε την ψυχή τους στο έργο του.
1896 όλη η οικογένεια του Ανρί Τουλούζ Λωτρέκ
Η μητέρα του Ανρι Τουλούζ Λωτρέκ
Και από αυτόν τον αιμομικτικό γάμο γεννήθηκε ο Ανρί. Έπειτα από 4 χρόνια έκαναν και ένα άλλο παιδί που πέθανε πάνω στον χρόνο. Ο γάμος τους ήταν καθαρά τυπικός και συμφεροντολογικός με τις ψυχές τους σε διάσταση, αλλά ποτέ δεν χώρισαν επίσημα. Τον Ανρί τον μεγαλώνει η μητέρα του στο Παρίσι, η οποία ζει σε ένα μόνιμο και συνεχές πένθος για το χαμό του δεύτερου παιδιού της, μαζί με μια μεγάλη πληγή επίσης από την αποτυχία του γάμου της για τον οποίο δεν ήθελε να καταλάβει τον ολοφάνερο λόγο της αποτυχίας του. Πίστευε πως κάθε γάμος πρέπει να είναι από μόνος του επιτυχημένος με την ύπαρξή του! Στην απόγνωση της αναζητά παρηγοριά στον καθολικισμό. Πήγαινε κάθε μέρα στην εκκλησία και έγινε «θρησκόληπτη, υποχόνδρια και υστερική», όπως την χαρακτηρίζουν οι βιογράφοι διαβάζοντας την αλληλογραφία της. Παρηγοριά έβρισκε ακόμη φροντίζοντας το «ευάλωτο» παιδί της, τον Ανρί. Ο ίδιος έγραφε «Η μάνα μου είναι η αρετή προσωποποιημένη!» και αλλού την χαρακτήριζε «Juno Lucina» δηλαδή «Ζωοδότρια Ήρα». Στην ζωγραφική του την αποδίδει με την αυταρχικότητα της Μητέρας, με την ιερατική όψη της Παρθένου. Η αγκαλιά της μάνας του ήταν ότι πιο πολύτιμο για αυτόν, αλλά όσο μεγάλωνε ένοιωθε να τον πνίγει και αναζητούσε τρόπους να ανεξαρτητοποιηθεί.
Για τον μικρό Ανρί, η Νικόλ Μπερανζέρ Ταπιέ ντε Σελεραν (ο παππούς της ήταν ξάδελφος του Ανρί) θα πει πως: «Ήταν ένα ζωηρό παιδί, ίσως σκανταλιάρης, μα έκανε όλους να τον αγαπούν. Ήταν γνωστός ως «μικρό στολίδι». Και η γιαγιά του έγραφε «Ζωντανεύει όλο το σπίτι. Όταν δεν είναι εδώ, πραγματικά μας λείπει γιατί η παρουσία του είναι ίση με 20 άτομα!».
Η μητέρα του Ανρι Τουλούζ Λωτρέκ
Η μητέρα του Ανρι Τουλούζ Λωτρέκ
Ο πατερας του Λωτρέκ
ντυμενος ιπποτης του Μεσαιωνα
Όμως με τον πατέρα του δεν είχε ιδιαίτερα καλές σχέσεις. Είχε «εκκεντρικό χαρακτήρα, έντονη προσωπικότητα, με ανεπτυγμένη την καλλιτεχνική αίσθηση, αγαπούσε τα άλογα, το κυνήγι, την αθλητική ζωή». Ο πατέρας κληρονόμησε στον γιο, ως πρώην αξιωματικός, την ιδιαίτερη εμμονή στο καλό ντύσιμο. Εξάλλου η εικόνα ενός «τρελού αριστοκράτη ή ενός μεγάλου επιδειξία» ήταν κάτι το συνηθισμένο στην γαλλική αριστοκρατία της εποχής, που αφού δεν είχαν πια πολιτική ισχύ, τους είχε μείνει «η υπερβολή και η επίδειξη». Ο Ανρί ταυτίστηκε και με το πάθος του πατέρα του για τα άλογα. Είχαν, πατέρας και γιός, πολλά κοινά αλλά αυτό δεν βοήθησε να έρθουν πιο κοντά. Να σημειώσουμε εδώ, πως ο πατέρας του είχε ιδιαίτερα μεγάλο πάθος σε ερωτικές ακολασίες. Θα μας χρειαστεί παρακάτω. Να μην παραλείψουμε ακόμα να πούμε πως ήταν ιδιαίτερα ανοιχτόμυαλος ως προς την τέχνη. Όταν ο Αρνί ήταν μόλις 8 χρονών, ο πατέρας του τον πήγε στην ετήσια έκθεση των Ιμπρεσιονιστών, τους οποίους τότε ο κόσμος δεν τους αναγνώριζε στο έργο τους καλλιτεχνική αξία.
Ο Τουλούζ Λωτρεκ μικρός μαζί με τον θείο του αριστερά
και τον πατέρα του δεξιά με τον αετό κ τον σκύλο
Όταν ο Ανρί ήταν 12 χρονών, ο πατέρας του, του χάρισε ένα βιβλίο με μιαν αφιέρωση που έλεγε: «Να θυμάσαι πάντοτε γιέ μου, ότι η μόνη πραγματικά υγιής ζωή είναι η ζωή στην ύπαιθρο και κάτω από το φώς του ήλιου. Όταν κάτι χάνει την ελευθερία του μαραίνεται και πολύ σύντομα πεθαίνει. Αυτό το βιβλιαράκι, θα σου μάθει να εκτιμάς τη ζωή στους ανοιχτούς χώρους, στη φύση. Αν γνωρίσεις ποτέ την σκληρή πλευρά της ζωής, το άλογο θα είναι ο καλύτερος σου φίλος, ο σκύλος και το γεράκι θα σου σταθούν επίσης στο πλάι σου πιστοί σύντροφοι για να σε βοηθήσουν να γιατρέψεις τις πληγές σου». Αυτήν την αφιέρωση ο Ανρί θα την θυμηθεί στην χειρότερη κρίση της υγείας του. Μέχρι τότε όμως, απέφευγε πεισματικά στην ζωή στην ύπαιθρο, όπως και τον τρόπο ζωής της μάνας του.
Ο πατερας του Λωτρέκ
ντυμενος ξανά σαν Σκοτζέζος
‘Όμως παρόλο που είχαν τόσα πολλά κοινά, ο πατέρας του τον απέρριπτε. Ντρεπόταν για τον ασθενικό, μικροκαμωμένο γιό του που δεν θα γινόταν στρατιωτικός όπως ο ίδιος, δεν θα γινόταν κυνηγός όπως ο ίδιος, δεν θα γινόταν κατακτητής γυναικών όπως ο ίδιος, δεν θα γινόταν ιππέας ψηλών και δυνατών αλόγων όπως ο ίδιος καμάρωνε για τον εαυτό του. Ο Ανρί, στεναχωριόταν πολύ που η ασθενική του φύση δεν του επέτρεπε να μοιάσει στον πατέρα του. Από ντροπή, φαινομενικά απέρριπτε και αυτός πεισματικά τον πατέρα του, αλλά η ψυχή του περίμενε το θαύμα. Μεγαλώνοντας ο Ανρί, αφού λόγω της σωματικής του κατασκευής του δεν μπορούσε να κατακτήσει την καρδιά των γυναικών, τις κατακτούσε με το τάλαντο του στην τέχνη. Κάτι ανάλογο έγινε και με τα άλογα. Δεν μπορούσε να ιππεύσει, αλλά τα ζωγράφιζε, κράταγε τα χαλινάρια και τα κατεύθυνε! Δεν θα κατάφερνε έτσι να εντυπωσιάσει τον πατέρα του; Ο Ανρί είχε αδυναμία κίνησης στην ζωή του. Όμως τα θέματα των έργων του είχαν πολύ κίνηση!!
Με την ζωγραφική ο Ανρί δεν ξεκίνησε θεωρώντας την μόνο ως τρόπο κατάκτησης της ζωής αλλά και ως ένα μέσο έκφρασης. Το σχέδιο από τα παιδικά του χρόνια θεωρούταν ως ένα καθαρά αριστοκρατικό στοιχείο. Πολλοί από τους συγγενείς του ήταν ταλαντούχοι στο σχέδιο! Η γιαγιά του έλεγε «Όταν οι γιοί μου σκοτώνουν μια μπεκάτσα, το πουλί απολαμβάνει 3 πράγματα: Το όπλο, το πιρούνι και το μολύβι». Έτσι «Ο Ανρί κληρονόμησε ένα καλλιτεχνικό χάρισμα.. όλοι μας έχουμε το μικρόβιο του σχεδιού». Ο Ανρί σαν παιδί ζωγράφιζε άλογα! Πολλά άλογα! Τα απογεύματα όλοι τους σχεδίαζαν. Ο Ανρί καθόταν στο χαλί και αντέγραφε τον πατέρα του και τους θείους του.
ΚΑΠΟΙΑ ΕΡΓΑ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
1879 Τουλούζ Λωτρεκ
Άλογο Και Αναβάτης Με Ένα Μικρό Σκυλί
Τουλούζ Λωτρέκ 1879
Τουλούζ Λωτρεκ Αυτοπροσωπογραφία 1880
Τουλούζ Λωτρέκ Άσπρο Άλογο Gazelle 1881
Άλογο, Τουλούζ Λωτρέκ
Τουλούζ Λωτρέκ
Και αρχίζουν τα προβλήματα με τα πόδια του. Ήταν 10χρονών. Έπασχε από σπάνια νόσο των οστών. Πιθανώς από παθολογική πυκνοδυσόστωση. Τα συμπτώματα ήταν οι αρθρώσεις του να σκληραίνουν και τα κόκκαλα του να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στο σπάσιμο.
13 χρονών παθαίνει το πρώτο του ατύχημα. Καθόταν σε μια χαμηλή καρέκλα και έπαιζε. Όπως σηκώθηκε, γλίστρησε στο πάτωμα και έσπασε τον αριστερό του μηρό. Τον επόμενο χρόνο, γλίστρησε και έσπασε και τον δεξί του. Αυτά είχαν σοβαρότατες συνέπειες στην ανάπτυξη του. Τα επόμενα 3 χρόνια ψήλωσε σχεδόν 3 πόντους. Ο Ανρί δεν θα ξεπερνούσε το 1,51. Από τα 17 του χρόνια ο πατέρας του άρχισε να ντρέπεται για τον γιό του και τον αγνοούσε. Η μάνα του για να τον προστατεύσει έγινε πιο ασφυκτική.
Σκυλάκι του Τουλούζ Λωτρέκ
Σκυλάκι απο Τουλούζ Λωτρέκ
Σκυλάκι απο Τουλούζ Λωτρέκ
Ο Τουλούζ Λωτρέκ με το
σκυλί του
Η μάνα του Λωτρέκ 1882
ενα γατάκι απο τον Λωτρέκ
A Laborer at Celeyran 1882
Τουλούζ Λωτρέκ
Τουλούζ Λωτρέκ
Τουλούζ Λωτρέκ Η πλύστρα 1884
Ο κόμης Αλφόνσο de Toulouse Lautrec οδηγώντας την ταχυδρομική του άμαξα
1881, ιμπρεσιονιστικό στύλ 51Χ38 εκ, Τουζούλ Λωτρέκ
Τουλούζ Λωτρέκ, Θωρακοφόρο 1881
Στη ζωγραφική ο Ανρί τώρα βρίσκει παρηγοριά. Εξάλλου, τι άλλο μπορούσε να κάνει μετά τα ατυχήματα του που αναγκαστικά παρέμενα για πάρα πολύ χρόνο εκεί, καθηλωμένος στο κρεβάτι; Ο Θεός του έδωσε την τέχνη! Όποιο χαρτί έπεφτε στο χέρι του γέμιζε με ζωή και όνειρα, με ανθρώπους και με άλογα! Η μάνα του φύλαγε όλα τα σχέδια του που έκανε από 4 χρονών. Ξεκίνησε με χρώμα (ελαιογραφίες) όταν ήταν 14 χρονών. Τα θέματα του τα έπαιρνε βέβαια από το περιβάλλον του: Άλογα, σκυλιά, άμαξες.
Ως έφηβος συμβουλευόταν για την ζωγραφική του τον κωφάλαλο ζωγράφο Ρενέ Πρινστώ (αλλού τον λένε Ρενέ Πρενστό) όπου πείθει τους γονείς του να τον αφήσουν να πάρει στο Παρίσι μαζί του ως μαθητή του. Πήγε. Ο Ρενέ του μαθαίνει να διαχωρίζει τις φιγούρες από το φόντο και να παρουσιάζει το θέμα του με απλότητα.
Έργο του Λεόν Μπονά
17 Απριλίου του 1882, ο Ανρί δείχνει τα σχέδιά του στον Λεόν Μπονά, ένα διάσημο ακαδημαϊκό και πορτρετίστα, ο οποίος τον κριτικάρισε αρνητικά. «Απαίσια» του είπε. Άδικη κριτική μια και τα σχέδια του έδειχναν άνθρωπο με δυνατότητες. Ο Μπονά, παρόλο που τον πήρε στο εργαστήριό του, δεν τον κάλεσε στην Σχολή Καλών Τεχνών, όπου ο ίδιος έγινε καθηγητής. Αλλά και μετά από πολλά ακόμη χρόνια ο Μπονά έκανε τα πάντα για να μην γίνουν τα έργα του Λωτρέκ δεκτά σε εθνικές συλλογές. Ευτυχώς το ατελιέ του Μπονά (Για να δούμε έργο του Μπονά πατάμε ΕΔΩ ) έκλεισε και ο Ανρί σπούδασε δίπλα στον γνωστό ζωγράφο Φερνάν Κορμόν όπου εγκωμίαζε την τέχνη του Ανρί. Γράφει ο Ανρί: «Ο Κορμόν με υποδέχθηκε με εγκαρδιότητα. Του άρεσαν κυρίως τα σχέδια μου…. Παρακολουθεί προσεκτικά την πρόοδο μας και προτιμά να ζωγραφίζουμε έξω από το εργαστήριο όσο το δυνατόν συχνότερα». Ο Κορμόν μοιάζει σαν τον πατέρα που θα ήθελε ο Ανρί να είχε, και λογικά θα του άρεσε πολύ μια και ο πατέρας του έδειχνε να αδιαφορεί και στην ουσία τον απέρριπτε. Ο Κορμόν όχι. Όμως, ο πατέρας του, όπως και ο Κορμόν, τον συμβούλευαν να έχει επαφή με την φύση. Δεν ξέρουμε πόσο το τήρησε αυτό ο Ανρί σαν μαθητής. Μετά όμως κλείστηκε στα καταγώγια και ζούσε την νύχτα εκεί. Για τον Κορμόν, έγραφε: «Όταν ο Κορμόν διορθώνει, το κάνει με τρόπο πολύ ευγενικό από εκείνον του Μπονά. Κοιτάζει ότι του δείχνεις και σε ενθαρρύνει. Ίσως και να σου φαίνεται παράξενο, αλλά στην πραγματικότητα αυτό δεν μου αρέσει ιδιαίτερα. Όταν το πρώτο μου αφεντικό (γιατί άραγε τον λέει αφεντικό και όχι δάσκαλο;) με επέπληττε, η επίπληξη του με πονούσε και γινόμουν αυστηρός με τον εαυτό μου. Όμως εδώ νιώθω αποδυναμωμένος και χρειάζεται να επιστρατεύσω όλο το κουράγιο μου για να κάνω ένα καλοδεχούμενο σχέδιο, παρόλο που και ένα λιγότερο καλό θα ικανοποιούσε εξίσου τον Κορμόν».
Είχε συνηθίσει να τον κινητοποιεί η απόρριψη του πατέρα του!
Αν είχε πάρει αγάπη και επιβράβευση στην αρχή της ζωής του από τον πατέρα που μας συνδέει με τον εκτός σπιτιού κόσμο, θα μάθαινε να κινητοποιείται με την επιβράβευση και θα ένοιωθε άνετα με ανάλογους ανθρώπους. Και όσοι άνθρωποι δεν έχουμε πάρει αγάπη στην παιδική ηλικία, όπως στην περίπτωση του Λωτρέκ, τότε, όπως γράφει ο ίδιος «ίσως και να σου φαίνεται παράξενο» αλλά θα αναζητούν ανθρώπους που να τους απορρίπτουν με στόχο ζωής να τους αποδεχθούν και έτσι να απελευθερωθούν από την προγενέστερη συμπεριφορά απόρριψης του γονιού.
Λεόν Μπονά
Το θεωρούμενο ως κορυφαίο έργο του Φερνάν Κορμόν
Φερνάν Κορμόν
Ο Ανρί στα 4 χρόνια σπουδών του κοντά στον Κορμόν, αρίστευσε. Είχε συμμορφωθεί με το ακαδημαϊκό στυλ μεν αλλά είχε μια πιο ελεύθερη καλλιτεχνική προσέγγιση μια και ο Κορμόν ήταν ανοιχτόμυαλος και δεκτικός σε νέα πράγματα. (Για τον Φερνάν Κορμόν πατήστε ΕΔΩ για να δείτε μόνο εικόνες) Σύντομα το εργαστήριο του έγινε ένα σημαντικότατο μεταϊμπρεσιονιστικό κέντρο που βασιζόταν σε τονισμένα περιγράμματα με επίπεδες επιφάνειες που θύμιζαν βιτρό και τις ιαπωνικές στάμπες που ήταν της μόδας τότε. Ο Ανρί κράτησε κάποια στοιχεία τους όπως πχ τις διαγώνιες γραμμές στην σύνθεση. Άλλοι που επηρέασαν τον Λωτρέκ ήταν ο Πρινστώ και Φοραίν όπως και οι ιμπρεσιονιστές (μην ξεχνάμε πως ο πατέρας του, του γνώρισε από παιδί τη γραφή των ιμπρεσιονιστών). Εκείνα τα χρόνια είχε έρθει σε πραγματική επαφή με την καινοτομία. Γνωρίζει και τον αγαπημένο μου Βαν Γκόγκ στο εργαστήρι του Κομόν, που τον συμβουλεύει να πάει στην νότια Γαλλία αλλά και του δίνει δυνατή ώθηση ώστε να επαναστατήσει στην ακαδημαϊκή τέχνη (Για την βιογραφία του Βαν Γκόγκ πατήστε ΕΔΩ ) Ο Λωτρέκ θα ζωγραφίζει τον Βαν Γκόγκ το 1887.
Προσωπογραφία του Βαν Γκογκ απο τον Τουλούζ Λωτρέκ το 1887
Ακαδημαϊκή Μελέτη Γυμνό, 1883, στυλ ρεαλιστικό απο τον Λωτρέκ
Έργο του Τουλούζ Λωτρέκ
Ο Λωτρέκ θεωρούσε πως τα ιμπρεσιονιστικά έργα είχαν απελευθερωτική δύναμη. Σε ένα γράμμα του έγραψε «Ζήτω η επανάσταση! Ζήτω ο Μανέ!!» (Για την βιογραφία του Μανέ διαβάστε ΕΔΩ ). Εδώ βέβαια έχει αξία να παρατηρήσουμε ότι το έργο του σχεδόν από πάντα είχε ιμπρεσιονιστική τάση. Μάλιστα, σε κάποια πολύ πρώιμα έργα του, αν δεν υπήρχε το πρόσωπο στη φύση (πχ ο αγρότης), το έργο του θα μας θύμιζε την αφηρημένη τέχνη!
Εδώ έχει αξία να μιλήσουμε για ένα έργο σταθμό για τον Λωτρέκ. Είναι η παρωδία από τον ίδιον το 1884 του έργου «Το ιερό άλσος του Πιέρ Πυβί ντε Σαβάν». Με αυτό το έργο αποχαιρετά την τέχνη των σαλονιών και τα ίδια τα σαλόνια. Προσπαθεί να κόψει κάθε ομφάλιο λώρο με το παρελθόν. Να γίνει ένας άλλος. Όμως, «Όπου και να πας η Ιθάκη θα σε ακολουθεί». Έγραφε «Ο μπαμπάς θα με θεωρούσε αποσυνάγωγο (δεν θα μπορέσει ποτέ στην ζωή του να μην κάνει αναφορά στον πατέρα του).. η μποέμικη ζωή που επέλεξα είναι αντίθετη προς τον χαρακτήρα μου και δυσκολεύομαι να την συνηθίσω, αφού κουβαλάω ακόμη μέσα μου πολλές ευαισθησίες που θα πρέπει να ξεπεράσω..».
Τουλούζ Λοτρέκ
Ο ζωγράφος που τον επηρέασε περισσότερο από όλους τον νεαρό Ανρί και στην θεματολογία του ήταν ο Ντεγκά. Η τέχνη να είναι η αντανάκλαση της πραγματικής ζωής. Ο Ανρί αυτό το ενσωμάτωσε στο δικό του προσωπικό ύφος. Έγραφε «Το τοπίο θα έπρεπε να είναι δευτερεύον. Το πραγματικό τοπίο πρέπει να είναι ωμό, πρέπει απλώς να μεταφέρει τον χαρακτήρα του μοντέλου». Έγραφε ο Ντεγκά για τον Λωτρέκ «Φορά τα ρούχα μου αλλά στο δικό του μέγεθος». Λόγια που δείχνουν μια κάποια συγκαταβατικότητα για τον Ανρί αλλά και έναν ανταγωνισμό. Ο Λωτρέκ έγραφε για τον Ντεγκά πως τον ενθάρρυνε λέγοντας του ότι τα έργα που είχε ζωγραφίσει «δεν ήταν κακά» και συνέχιζε λέγοντας «Πόσο θα ήθελα να τον πιστέψω!» Τώρα, πως το είδε ως ενθάρρυνση όταν του είπε ο Ντεγκά ότι τα έργα του «δεν ήταν κακά», το καταλαβαίνουμε κάπως από την όλη ψυχολογία του Ανρί.
1892 μάνα του Λωτρέκ
Ο Ανρί, που τα πρώτα του χρόνια στο Παρίσι ζούσε με την μητέρα του, το 1884 παίρνει την απόφαση να ζήσει μόνος του σε ένα διαμέρισμα στην οδό Fontain στην Μονμάρτη. Η ζωή του θα άλλαζε ραγδαία. Η πόλη ήταν κακόφημη. Οι καλλιτέχνες που επέλεγαν αυτό το μέρος ήταν για τη πολύ φθηνή ζωή, το φθηνό ποτό και τα φθηνά μοντέλα που μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν και ως ερωμένες. Δυο σε ένα και πάμφθηνα.
Τώρα πως μπορούσε να εκμεταλλεύεται τα μοντέλα η ευαίσθητη ψυχή ενός καλλιτέχνης είναι να απορείς. Οι τέχνες και τα γράμματα πιστεύουμε ότι σώζουν. Πώς σώζουν όμως όταν οι καλλιτέχνες δεν κάνουν τίποτα καλύτερο στην ζωή τους από ότι κάνουν και οι (φύση ή θέση) έμποροι; Θα σωθεί η ζωή απλά με τις γραμμές και τον σωστό χρωματικό συνδυασμό;
Aristide Bruant, Λωτρεκ
Aristide Bruant, Λωτρεκ
At the Bar, 1887 Λωτρέκ
Ο Λωτρέκ μυήθηκε στην πόλη στο καμπαρέ Μιρλιτόν του Μπρυάν. Ο Μπρυάν ήταν έντονη προσωπικότητα όπως ο πατέρας του και αμέσως προσκολλήθηκε σε αυτόν. Επίσης, ο Μπρυάν ήταν και τραγουδιστής, στιχουργός και ανερχόμενος αστέρας της γαλλικής νυχτερινής σκηνής που έγινε τόσο διάσημος γιατί προσέβαλε το μεσοαστικό κοινό του και ο Λωτρέκ λάτρευε το καυστικό του ύφος. Ο Μπρυάν έγινε ο καθοδηγητής του. Στην αναζήτηση θεμάτων για την ζωγραφική του, ο Λωτρέκ έβρισκε τα τραγούδια του Μπρυάν. Πήγαινε να τον παρακολουθήσει κάθε βράδυ, παίρνοντας μαζί του πάντα και το μπλοκ σχεδίου του, όπου τραγουδούσε για κοινές γυναίκες και ξεπεσμένους. Εκεί ήταν ο χώρος εργασίας του όπως ο ίδιος έλεγε. Ο Λωτρέκ προτιμούσε με όλη του την καρδιά την πεζή πραγματικότητα από ότι το ψέμα των ανθρώπων της δικής του κοινωνικής τάξης που ήθελαν να ονειρεύονται χαμένα μεγαλεία. Έτσι, το κύριο θέμα όλης της υπόλοιπης ζωγραφικής του ως το τέλος της ζωής του Ανρί είναι οι ξεπεσμένοι.
Λωτρέκ, Πονοκέφαλος 1889
Λωτρέκ
Στο διαμέρισμα του ο Ανρί αρχίζει να πειραματίζεται με λαδομπογιές σε χαρτί και πάντα αναζητούσε νέα μοντέλα. Ένα από αυτά ήταν η πρώτη και ίσως μοναδική του αγάπη, με την οποία σχετίστηκε ερωτικά. Η Σουζάν Βαλαντόν. Μια φιλόδοξη καλλιτέχνιδα που πόζαρε και για τον Ντεγκά και για τον Ρενουάρ και ήταν η μητέρα του ζωγράφου Μορίς Ουτιρλό. Ο Ανρί, λόγω του εμφανούς προβλήματος του, πάντα είχε ή πλατωνικές σχέσεις με τις γυναίκες που τον ενδιέφεραν ή τις πλήρωνε. Η Σουζάν για αυτόν ήταν αλλιώς. Όμως, επενέβει η μητέρα της και η σχέση τους τελείωσε. Ο Ανρί ήταν ιδιαίτερα απογοητευμένος. Αυτό που τον παρηγορούσε ήταν η καριέρα του που εξελισσόταν. Το 1888 εκτέθηκαν έργα του στην Τουλούζη και στις Βρυξέλλες και είχαν καλή υποδοχή.
Τουλούζ Λωτρεκ, Στο Circus Fernando, "Ο Αναβάτης"1888.
MoulinRouge1898, φωτο
Η πρώτη αφίσα που έκανε ο Λωτρέκ
για το Μουλέν Ρούζ
Το 1889 ανοίγει το Μουλέν Ρούζ και γίνεται αμέσως το επίκεντρο του Παρισιού. Ο Ανρί γίνεται θαμώνας του και γεμάτος ενθουσιασμό σχεδίαζε και ζωγράφιζε την γεμάτο ενέργεια ζωή των ανθρώπων εκεί. Το 1891 ο χώρος θα ανακαινιστεί. Οι ιδιοκτήτες ήθελαν μια νέα αφίσα. Πήρε την δουλειά με διαμεσολάβηση της Λα Γκολύ. Ήταν η κοπέλα που ζωγράφισε να κάθεται στο μπαρ και να σερβίρει ποτά που φαινόταν και το πίσω μέρος της από τον καθρέφτη. Αυτή η αφίσα θα τον κάνει πάρα πολύ διάσημο και έτσι, ξεκινά η εμμονή του με τις αφίσες με την μέθοδο της λιθογραφίας. Από τότε, έκανε άλλες 300 για τα πάντα! Ενθουσιασμένος έγραφε για την πρώτη αφίσα στην μητέρα του «Ακόμα περιμένω να βγει η πρώτη μου αφίσα. Καθυστέρησε στο τυπογραφείο, μα ήταν πολύ διασκεδαστικό! Ένιωθα ένα αίσθημα εξουσίας στο ατελιέ, ένα νέο αίσθημα για εμένα» Το σχέδιο της αφίσας θεωρήθηκε καινοτόμο. Έγραφε στην μητέρα του: «Είναι πολύ καλοί μαζί μου από τότε που βγήκε η αφίσα».
Λωτρεκ αφίσα
Λωτρεκ αφίσα
Λωτρεκ αφίσα
Λωτρεκ αφίσα
έργο του Λωτρεκ
Έτσι, ο Ανρί έγινε ένας γραφίστας που εισήγαγε έναν νέο τρόπο γραφής. Στην δεύτερη αφίσα του έκανε ακόμα μεγαλύτερο πάταγο! Οι κριτικοί τέχνης θεωρούσαν πως η τέχνη δεν έχει καμιά σχέση με αυτά τα μέσα παραγωγής και έφερναν τις αντιστάσεις τους στο φαινόμενο Λωτρέκ. Η υπογραφή του Λωτρέκ αμέσως αναγνωριζόταν (ακόμη και η μονογραφή του είχε επηρεαστεί από την ιαπωνική τέχνη) , το κοινό μαγευόταν αλλά η οικογένεια του ντρεπόταν. Οι αφίσες του είχαν επίπεδα χρώματα και ο Ανρί μειώνει τα μέσα παραγωγής στο ελάχιστο. Παρόλα αυτά, θα συνεχίσει να ζωγραφίζει πίνακες επιμένοντας στην παρισινή σκοτεινή νυχτερινή ζωή των χώρων των καμπαρέ. Μάλιστα το πήγε ακόμα παραπέρα. Άρχισε σποραδικά να μένει σε οίκους ανοχής. Τα θέματα βέβαια, σόκαραν τα μεσοαστικά ήθη της εποχής. Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Όταν όμως κοιτάμε τα πραγματικά και βαθιά τους πίνακες του, δεν είναι καθόλου ερωτικοί. Δείχνει απλά και ωμά την πραγματικότητα. Δείχνει κοινές γυναίκες να περιμένουν πελάτες και να βαριούνται, να έχουν σιχαθεί. Σαν να αναρωτιόταν η καθεμιά τους: «Ποια είμαι; Τι θα απογίνω; Ποιο είναι το νόημα της ζωής σε όλα αυτά που κάνω;» Η ωμή πραγματικότητα που απεικόνιζαν τα έργα του Ανρί δεν ερέθιζαν. Αυτό που τον έκανε να διαφέρει από τους άλλους ζωγράφους είναι ότι έβλεπε τα πράγματα από μέσα. Η ζωγραφική του δεν είχε το βλέμμα του ηδονοβλεψία. Δεν εξωραΐζει ούτε τα μοντέλα του, ούτε τις δύσκολες καταστάσεις.
Μετά το γεύμα, 1891 απο Τουλουζ Λωτρεκ
Η αντίστοιχη εικόνα σε φωτο
Τα κορίτσια αυτών των χώρων τον ήθελαν γιατί τους έκανε ευχάριστη παρέα όσο περίμεναν τους πελάτες και έπαιζαν χαρτιά. Ο Ανρί, ήταν κομψότατος, σαν μπιμπελό. Ο ίδιος έλεγε για αυτές «Έχουν καλή καρδιά. Η πραγματική μόρφωση είναι θέμα καρδιάς και αυτό εμένα μου αρκεί».
ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΤΟΥΛΟΥΖ ΛΩΤΡΕΚ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΜΠΑΡΕ
ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΚΟΦΗΜΑ ΣΠΙΤΙΑ
Έργο του Λωτρεκ
Έργο του Λωτρεκ
Έργο του Λωτρεκ απο καμπαρε
Έργο του Λωτρεκ
Έργο του Λωτρεκ
Το σαλόνι, 1894 απο Τουλουζ Λωτρεκ
Στο Μουλεν Ρουζ, 1892, Λωτρεκ
έργο του Λωτρεκ
Έργο του Λωτρεκ
Έργο του Λωτρεκ
Έργο του Λωτρεκ
Ο εγγλέζος του Λωτρεκ
Ο Εγγλέζος στο Μουλιν Ρουζ, 1892 Τουλούζ Λωτρεκ
Περιμένοντας στο σαλόνι, έργο του Λωτρεκ
Παίξιμο χαρτιών. απο Λωτρεκ
Έργο του Λωτρεκ
Ιβέτ Ζιλμπερ, απο Τουλούζ Λωτρεκ
Το ότι ο Λωτρέκ δεν εξωράιζε τα μοντέλα του τον έκανε να συγκρουστεί με μια μεγάλη αστέρα της εποχής την Ιβέτ Ζιλμπερ, μοντέλο του, που ο Ανρί ήταν παθιασμένος μαζί της. Είχε φτιάξει πάρα πολλά έργα με αυτή. Μάλιστα του άρεσε τόσο, που παρόλη την ρήξη τους, κατάφερε να της μιλήσει μετά από 4 χρόνια! Όταν πια ξεπέρασε την ντροπή του, δημοσίευσε ολόκληρο το έργο του που ήταν αφιερωμένο σε αυτήν και η Ιβέτ του γράφει να την κάνει λιγότερο άσχημη.
Ο Λωτρέκ θα εστιάσει το ενδιαφέρον του και στο θέατρο. Σε ηθοποιούς και σε κοινό. Κυρίως όμως στα θεωρεία. Μάλιστα, ως το 1895 ήταν μέλος του κύκλου των διανοουμένων και σχεδίαζε προγράμματα πρωτοπόρων θεατρικών ομάδων.
Έργο του Λωτρεκ
Έργο του Λωτρεκ
Σε μια γωνια στο Μουλεν Ρουζ, Λωτρεκ
La Goulue Φτάνοντας στο Moulin Rouge
με 2 Γυναίκες 1892, Λωτρεκ
Στο κρεβάτι, έργο του Λωτρέκ 1893, Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
Ανρι Τουλούζ Λωτρεκ
Το 1896 δημοσιεύει μια σειρά λιθογραφιών με τίτλο «Εκείνες». Δεν πούλησε ιδιαίτερα και απογοητεύτηκε πάρα πολύ. Τόσο που ο ρυθμός των έργων του αρχίζει και μειώνεται έντονα. Σε 2 χρόνια έκανε μόνο 5 λιθογραφίες. Τον είχε πάρει η κάτω βόλτα. Εκτός αυτού, είχε κολλήσει και σύφιλη από τις κοινές γυναίκες και σαν να μην έφθαναν αυτά, έγινε και αλκοολικός για να ξεχάσει τον σωματικό του πόνο από την σύφιλη αλλά και τον πόνο της ψυχής του. Ήξερε πως τότε με την σύφιλη το 15% πέθαιναν και με το ποτό ήθελε να το συντομεύσει. Εκείνη την περίοδο είχε γίνει πραγματικά πολύ εκκεντρικός.
Στις αρχές του 1899 κατέρρευσε στο δρόμο και η οικογένεια του τον κλείνει σε μια κλινική για αποτοξίνωση. Εκεί θυμήθηκε την αφιέρωση του πατέρα του στο βιβλίο που του είχε κάνει δώρο σαν παιδί και του γράφει πολύ συγκινητικά, καλώντας τον να τον βοηθήσει: «Πατέρα, τώρα είναι η ώρα να κάνεις το σωστό. Είμαι περιορισμένος και ότι περιορισμένο, πεθαίνει».
Ο πατέρας του όμως ποτέ δεν του απάντησε.
Ανρί Τουλούζ Λωτρεκ
Για να αποδείξει ότι είχε καλή πνευματική υγεία, στους γιατρούς κυρίως, όσο ήταν στην κλινική, θα ζωγραφίζει από μνήμης. Ότι σχεδίαζε ήταν για να αποδείξει ότι ακόμα είναι μαχητής. Ο τύπος όμως έγραφε για τον Ανρί άσχημα. Τον καταδίωκαν. Μάλιστα, η εφημερίδα «Εκό ντε Παρί» έγραψε: «Η συνηθισμένη ακολασία, μαζί με την ασχήμια του και τον εκφυλισμό των ηθών του, τον οδήγησαν αναμφισβήτητα στο κάτασπρο κελί του». Τόσο εύκολα κατέκριναν έναν δυστυχή άνθρωπο!!
Όταν έφυγε από εκεί, στις 7 Μαϊου του 1899, έλεγε στους κοντινούς του ανθρώπους «Εξαγόρασα την ποινή μου με τα σχέδια μου». Ο Λωτρεκ θα συνεχίσει να ζωγραφίζει μα το ύφος του αλλάζει. Θαύμαζε παλιούς δασκάλους, όπως τον Ρέμπραντ και ήθελε αυτή την γραφή να την εντάξει στην δική του. Απρίλη του 1901 η υγεία του χειροτέρεψε. Τον βρίσκουμε στο ατελιέ του στο Παρίσι. Ο τελευταίος του πίνακας δείχνει τον ξάδελφο του να δίνει εξετάσεις ιατρικής. Κάποιοι θεωρούν ότι με αυτό το έργο του ο Λωτρέκ θέλει να δείξει την μέρα της Κρίσεως.
Ο Λωτρεκ στο ατελιέ του ζωγραφίζει
Ο Λωτρέκ το 1900 στο πατρικό του με την μητέρα του
Ο Λωτρεκ εις διπλούν
Όταν κατάλαβε πως πεθαίνει, πήγε στην μήτρα του, στο πατρικό του και εκεί περίμενε τον θάνατο.
9 Σεμπτεμβρίου του 1901 πεθαίνει στην αγκαλιά της μητέρας του. Και οι δυο γονείς ήταν στο πλευρό του. Ο Ανρί ήταν μόλις 36 χρονών.
Όταν πέθανε, τα έργα του είχαν απορριφθεί από όλα τα μουσεία στο Παρίσι αν και αλλού διαβάζω ότι κάποια δέχθηκαν μερικά, αν και ελάχιστα. Η μάνα του Ανρί, το 1922, έκανε μεγάλη δωρεά για να γίνει εφικτή η δημιουργία μουσείου αφιερωμένο στον γιο της. Εκεί βρίσκονται πολλά έργα του. Ο Λωτρέκ άφησε πίσω του 600 πίνακες, 300 αφίσες και χιλιάδες σχέδια και επηρέασε τον Σερά και τον Ρουώ.
Οι νεκρολογίες για τον Λωτρέκ ήταν καταδικαστικές ως «ένα εκκεντρικό και παραμορφωμένο άτομο του οποίου η προσέγγισης της ζωγραφικής, έμοιαζε με την εμφάνιση του». Τι κακία! Οι θαυμαστές του πάλι τον εξυμνούσαν για την αποτύπωση της ωμής αλήθειας.
Έναν αιώνα μετά, ο Λωτρέκ έχει την θέση του στην ιστορία τέχνης.
Τελειώνοντας, ας κρατήσουμε τα λόγια του περί τέχνης: « Όμως, τίποτα δεν είναι όμορφο επειδή είναι καινούριο. Στην εποχή μας, υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες που κυνηγούν την καινοτομία, που αναζητούν την καταξίωση και τον λόγο της ύπαρξης τους στην καινοτομία. Κάνουν λάθος όμως. Η καινοτομία δεν είναι σχεδόν ποτέ αυταξία. Αυτό που πάντοτε έχει σημασία είναι η διείσδυση στην καρδιά κάθε πράγματος. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που κάνει τον ζωγράφο να το αποδώσει καλύτερα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου