Στις 2 Νοεμβρίου του 1960 φεύγει από τη ζωή από καρδιακή προσβολή ο διεθνούς φήμης Έλληνας μαέστρος, πιανίστας και συνθέτης Δημήτρης Μητρόπουλος. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στις ΗΠΑ, όπου απέκτησε διεθνή αναγνώριση, ενώ έγινε γνωστός για την τρομερή του ικανότητα απομνημόνευσης (μπορούσε να διευθύνει χωρίς παρτιτούρα) και τον ασκητικό τρόπο ζωής που υιοθέτησε λόγω της βαθιάς χριστιανικής πίστης του.
Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε σε μία μεσοαστική οικογένεια, έλαβε όμως καλή μόρφωση σε ξένες γλώσσες και μουσική, χάρις στη φιλόδοξη μητέρα του. Σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Ωδείο Αθηνών, όπου τιμήθηκε με χρυσό μετάλλιο για την ικανότητα του στο πιάνο, διάκριση που δόθηκε μόνο πέντε φορές στην ιστορία του Ωδείου. Αποφοίτησε με άριστα το 1919 και μετέβη στις Βρυξέλλες με υποτροφία για περαιτέρω σπουδές. Από το 1921 έως το 1924 εργάστηκε ως μουσικός εκγυμναστής στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου. Εκεί γνώρισε τον ιταλό συνθέτη και πιανίστα Φερούτσιο Μπουζόνι, από τον οποίο επηρεάστηκε βαθύτατα τόσο στην αισθητική του όσο και στην επαγγελματική του εξέλιξη ως μουσικός.
Όταν επέστρεψε στην Αθήνα μετά τις σπουδές του το 1924, ανέλαβε τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών (1924 - 1925 και 1927 - 1937) και της Ορχήστρας του Συλλόγου Συναυλιών (1925 - 1927). Παράλληλα, ακολουθούσε διεθνή καριέρα, διευθύνοντας σπουδαία ευρωπαϊκά μουσικά σύνολα με πρώτη τη Φιλαρμονική του Βερολίνου όπου συμμετείχε ταυτόχρονα ως σολίστ. Οι πρώτες του συνθέσεις είναι γραμμένες στο τονικό σύστημα αλλά με ενδιαφέροντες αρμονικούς πειραματισμούς, οι οποίοι γύρω στα 1915 γίνονται περισσότερο τολμηροί φτάνοντας στην ατονικότητα γύρω στα 1920. Είναι ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που χρησιμοποίησε στο έργο του Ostinata (μια σονάτα για βιολί και πιάνο) αυστηρά δωδεκαφθογγική τεχνική. . Έγραψε περίπου 40 έργα για ορχήστρα, πιάνο και φωνή, καθώς και μία όπερα («Αδελφή Βεατρίκη»).
Μετά το 1930 ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με τη διεύθυνση ορχήστρας, αρχικά στην Αθήνα και από το 1936 και έπειτα κυρίως στις ΗΠΑ, όπου και διέμενε. Το 1950 ξεκίνησε ξανά τις ευρωπαϊκές εμφανίσεις. Πέθανε στις 2 Νοεμβρίου του 1960, μετά από καρδιακή προσβολή πάνω στο πόντιουμ της Σκάλας του Μιλάνου κατά τη δοκιμή της «Τρίτης Συμφωνίας» του Μάλερ. Η τέφρα του διακομίστηκε στην Ελλάδα σύμφωνα με επιθυμία του.
Δημήτρης Μητρόπουλος: Οι επιστολές του διάσημου μαέστρου
Πώς το ταλαντούχο παιδί από την Αθήνα κατέκτησε τον κόσμο της κλασικής μουσικής; Πώς ήταν τα χρόνια στην Αμερική; Τί συνέβη όταν τον πρόδωσε ξανά η καρδιά του;
της Ειρήνης Ορφανίδου
Ασκητικός, βαθιά θρησκευόμενος και απόλυτα ταλαντούχος. Ο μαέστρος, συνθέτης και πιανίστας Δημήτρης Μητρόπουλος, που τη δεκαετία του 1950 κατέκτησε από τη Νέα Υόρκη τον κόσμο, ο άνθρωπος, που λόγω της καταπληκτικής μνήμης του, ανέβαινε στο πόντιουμ χωρίς παρτιτούρα, ο άνδρας που σε ηλικία 64 ετών, έσβησε στη Σκάλα του Μιλάνο, στις 2 Νοεμβρίου 1960.
Έπεσε επί των επάλξεων. Στις 2 Νοεμβρίου1960 ο μεγάλος έλληνας μαέστρος πέθανε από καρδιακή προσβολή πάνω στο πόντιουμ της Σκάλας του Μιλάνου
Αφιέρωμα στην πολύπλευρη προσωπικότητα του «ιεροφάντη» της μουσικής, Δημήτρη Μητρόπουλου, μέσα από τη σύμπραξη ήχου, λόγου και εικόνας παρουσιάζεται τη Δευτέρα 3 Νοεμβρίου -μία ημέρα μετά την επέτειο θανάτου του- στο Μέγαρο Μουσικής υπό τον τίτλο «Δημήτρης Μητρόπουλος: ο Καλλιτέχνης, ο Άνθρωπος».
Την επιμέλεια της εκδήλωσης έχει αναλάβει η Αιμιλία Βλαχογιάννη, σχολική σύμβουλος φιλολόγων, η οποία έχει επίσης επιφορτιστεί με την παρουσίαση των αφηγηματικών μερών της βραδιάς.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μουσικολογική εισήγηση από τον Νικόλαο Μαλιάρα, καθηγητή Ιστορικής Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (PhD).
Στο καλλιτεχνικό μέρος του αφιερώματος λαμβάνουν μέρος ο ηθοποιός Δημήτρης Καταλειφός, ο οποίος θα διαβάσει επιλεγμένα αποσπάσματα από επιστολές και συνεντεύξεις του Δημήτρη Μητρόπουλου και η μεσόφωνος Ειρήνη Καράγιαννη. Στο πιάνο θα συνοδεύει ο Διονύσης Μαλλούχος.
Ο πατέρας του διατηρούσε κατάστημα με δερμάτινα είδη στην Αγίου Μάρκου και η μητέρα του ήταν νοικοκυρά. Σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Ωδείο Αθηνών και αποφοίτησε με άριστα το 1919. Το 1920 με υποτροφία του Ωδείου Αθηνών πήγε στις Βρυξέλλες
Ο λόγος, ο ήχος, η εικόνα…
Η επιλογή των διασωζόμενων επιστολών και απόψεων-συνεντεύξεων του θρυλικού μαέστρου και συνθέτη είναι ιδεολογικά σημαίνουσα, διότι μέσω αυτών ο Μητρόπουλος αυτοπροσδιορίζεται.
Στο μουσικό μέρος της βραδιάς θα ακουστούν οι Τέσσερις Κυθηραϊκοί χοροί για σόλο πιάνο, δύο από τις δέκα Inventions του Μητρόπουλου για φωνή και πιάνο σε ποίηση Κωνσταντίνου Καβάφη, καθώς και οι συνθέσεις για φωνή και πιάνο Ελπίδες χαμένες (σε στίχους αγνώστου ποιητή) και Η καρδιά της μάνας (σε ποίηση Ζαν Ρισεπέν και στιχουργική απόδοση στα ελληνικά του Αγγέλου Βλάχου).
Η ζωή, η δράση, το έργο
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Φεβρουαρίου 1896. Ο πατέρας του διατηρούσε κατάστημα με δερμάτινα είδη στην Αγίου Μάρκου και η μητέρα του ήταν νοικοκυρά. Σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Ωδείο Αθηνών και αποφοίτησε με άριστα το 1919. Το 1920 με υποτροφία του Ωδείου Αθηνών πήγε στις Βρυξέλλες.
Το 1924 επιστρέφει στην Αθήνα και αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών (1924 - 1925 και 1927 - 1937) και της Ορχήστρας του Συλλόγου Συναυλιών (1925 - 1927). Παράλληλα, ακολουθεί διεθνή καριέρα, διευθύνοντας σπουδαία ευρωπαϊκά μουσικά σύνολα. Πρώτη του διεθνής εμφάνιση στις 27 Φεβρουαρίου 1930, όταν διευθύνει τη Φιλαρμονική του Βερολίνου, συμμετέχοντας ταυτόχρονα ως σολίστ στο Τρίτο Κοντσέρτο για Πιάνο του Προκόφιεφ.
Το καλοκαίρι του 1955 έκανε μια μεγάλη πανευρωπαϊκή περιοδεία με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης. Ανάμεσα στις πόλεις που επισκέφθηκε ήταν και η Αθήνα, έπειτα από απουσία 17 ετών. Η συναυλία της ορχήστρας στο Ηρώδειο άφησε εποχή
Από το 1950 ξανάρχισε τις ευρωπαϊκές εμφανίσεις, έπειτα από απουσία 12 ετών στις ΗΠΑ. Από τότε μοίραζε τον χρόνο του μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής. Το καλοκαίρι του 1955 πραγματοποίησε μεγάλη πανευρωπαϊκή περιοδεία με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης. Ανάμεσα στις πόλεις που επισκέφθηκε ήταν και η Αθήνα, έπειτα από απουσία 17 ετών. Η συναυλία της ορχήστρας στο Ηρώδειο άφησε εποχή.
Η δύσκολη ευρωπαϊκή κριτική χαιρέτισε στο πρόσωπό του Μητρόπουλου ένα μεγάλο μαέστρο και χαρακτήρισε τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης ως το κορυφαίο αμερικανικό συμφωνικό συγκρότημα, που συνδυάζει την τεχνική τελειότητα μιας αφρικανικής ορχήστρας με τη μουσικότητα της γνήσιας ευρωπαϊκής παράδοσης.
Το 1936 πήγε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ για να διευθύνει τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστόνης, ύστερα από πρόσκληση του μόνιμου διευθυντή της Σερζ Κουσεβίτσκι. Το 1938 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρας της Μινεάπολης, στην οποία παρέμεινε επικεφαλής έως το 1949, καθιστώντας τη μία από τις κορυφαίες ορχήστρες των ΗΠΑ. Το 1949 μετακόμισε στη Συμφωνική της Νέας Υόρκης, στην οποία παρέμεινε έως το 1957 ως συνδιευθυντής αρχικά και στη συνέχεια ως αρχιμουσικός και καλλιτεχνικός διευθυντής.
Eκτός από σπουδαίος μαέστρος, υπήρξε και αξιόλογος συνθέτης. Έγραψε περί τα 40 έργα για ορχήστρα, πιάνο και φωνή και μία όπερα («Αδελφή Βεατρίκη»). Οι πρώτες συνθέσεις σου ήταν γραμμένες στο τονικό σύστημα, αλλά με ενδιαφέροντες αρμονικούς πειραματισμούς, οι οποίοι γύρω στο 1915 γίνονται περισσότερο τολμηροί, φτάνοντας στην ατονικότητα τη δεκαετία του '20. Είναι ο πρώτος έλληνας συνθέτης που χρησιμοποίησε στο έργο του «Οστινάτα για βιολί και πιάνο» (1926-1927) αυστηρά δωδεκαφθογγική τεχνική.
Στις 2 Νοεμβρίου 1960 πέθανε από καρδιακή προσβολή πάνω στο πόντιουμ της Σκάλας του Μιλάνου, κατά τη δοκιμή της «Τρίτης Συμφωνίας» του Μάλερ. Είχαν προηγηθεί δύο καρδιακά επεισόδια, το 1953 και το 1959.
Ηθελε η τέφρα του να επιστρέψει στην Αθήνα
Όσο ζούσε, αλλά και στη διαθήκη του, είχε εκφράσει την επιθυμία η σορός του να καεί και η τέφρα του να διακομισθεί στην Ελλάδα. Η καύση έγινε στο Λουγκάνο και η τέφρα του μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Ύστερα από μια επίσημη, αλλά και συγκινητική τελετή στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, η τέφρα του Δημήτρη Μητρόπουλου έμεινε για κάποιο διάστημα στο Ωδείο Αθηνών και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Α' Νεκροταφείο, σε τάφο που παραχώρησε ο Δήμος Αθηναίων και κατασκεύασε ο γλύπτης Γιάννης Παππάς.
thetoc.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου