Ζίζεκ: «Ελλάδα, το πειραμοτόζωο ενός νέου κοινωνικοοικονομικού μοντέλου»

Από το νέο βιβλίο του μαρξιστή φιλοσόφου Σλαβόι Ζίζεκ το οποίο μόλις κυκλοφόρησε στα αγγλικά από τις εκδόσεις Verso (2012), υπό τον τίτλο The Year of Dreaming Dangerously (Η χρονιά των επικίνδυνων ονείρων), και αποτελεί μία απόπειρα επανερμηνείας των γεγονότων που συγκλόνησαν το 2011, από την Αραβική Ανοιξη, ως το κίνημα Ocuppy Wall Street και τις διαδηλώσεις κατά των μέτρων λιτότητας στον «ευρωπαϊκό νότο», δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η Ελλάδα. Μία Ελλάδα που αποτέλεσε, όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Ζίζεκ,«το πειραματόζωο για την επιβολή ενός νέου κοινωνικοοικονομικού μοντέλου με ένα παγκόσμιο διακύβευμα: ένα αποπολιτικοποιημένο, τεχνοκρατικό μοντέλο όπου οι τραπεζίτες και άλλοι ειδικοί μπορούν να συντρίψουν τη δημοκρατία». Η πραγματική ουσία της
χρονιάς που πέρασε ωστόσο, χάθηκε μέσα στην ηγεμονική ιδεολογία που στηρίζει τον παγκόσμιο καπιταλισμό. «Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σκότωσαν τη ριζοσπαστική δυναμική των γεγονότων είτε θόλωσαν την απειλή για τη δημοκρατιά, και έπειτα φύτεψαν λουλούδια στα πτώματά τους», όπως γράφει χαρακτηριστικά ο σλοβένος φιλόσοφος.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι κυρίαρχες «εξηγήσεις» που χρησίμευσαν ως δικαιολογίες για την επιβολή των αυστηρών μέτρων λιτότητας ήταν δύο -και οι δύο εξίσσου λανθασμένες. Κατά το γερμανικό-ευρωπαϊκό επιχείρημα οι Ελληνες ήταν τεμπέλιδες, απατεώνες φοροφυγάδες που έπρεπε να διδαχθούν τη οικονομική και δημοσιονομική πειθαρχία. Η ερμηνεία που δόθηκε από την πλευρά των Ελλήνων ήταν ότι η εθνική τους κυριαρχία κινδυνεύει από τους νεοφιλελεύθερους τεχνοκράτες των Βρυξελλών.

Και τα δύο επιχειρήματα ωστόσο, έθεσαν στο περιθώριο τα δεινά που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει ο μέσος Ελληνας. Οταν το άλγος έγινε τόσο οξύ, ώστε να είναι πλέον αδύνατο να αγνοηθεί, «προσφέρθηκε» μία τρίτη ερμηνεία για όσα συμβαίνουν, «η πιο αποκρουστική απ’ όλες», κατά τον σλοβένο φιλόσοφο: οι Ελληνες ήταν θύματα ανθρωπιστικής κρίσης και έχριζαν βοηθείας, ωσάν να είχε πλήξει τη χώρα τους μια φυσική καταστροφή ή ένας πόλεμος.

Η αλήθεια είναι, κατά την εκδοχή του Ζίζεκ, ότι οι Ελληνες όχι μόνο δεν είναι τα παθητικά θύματα που εμφανίζονται να είναι, αλλά αγωνίζονται κατά του οικονομικού κατεστημένου που προσπαθεί να τους επιβληθεί. Ο διανοητής καλεί τις προοδευτικές δυνάμεις σε όλον τον κόσμο να εκφράζουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους, και να «σώσουν την Ελλάδα από τους σωτήρες της». Γιατί «η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση: είναι το πειραματόζωο»ενός νέου μοντέλου.

Οπως υποστηρίζει ο Ζίζεκ, οι καιροί οξείας κρίσης που διανύουμε, μπορούν να χρησιμεύσουν για να διαβρωθεί η ιδεολογία που στηρίζει τον καπιταλισμό, προσφέροντας τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αντικρίσουν την ασχήμια του κόσμου, ακριβώς έτσι όπως είναι.

Και αυτό επιχειρεί άλλωστε και στο νέο του βιβλίο: μία απόπειρα διαφορετικής ερμηνείας των γεγονότων που συντάραξαν το 2011.

www.tovima.gr