Μία από τις πρώτες πράξεις της δικτατορίας ήταν το κάψιμο των προοδευτικών βιβλίων που κατασχέθηκαν από τα βιβλιοπωλεία, πρακτορεία και σπίτια συλληφθέντων. Τα βιβλία που κάηκαν σε δημόσιους χώρους από μέλη φασιστικών οργανώσεων και στελέχη του... καθεστώτος ήταν Ελλήνων και ξένων συγγραφέων.
Εκτός από τα έργα των Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Πλεχάνωφ και άλλων κλασικών του μαρξισμού κάηκαν και έργα των Γκόρκυ, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Γκαίτε, Δαρβίνου, Φρόυντ, Ανατόλ Φράνς, Μπέρναρ Σω, Παπαδιαμάντη, Καζαντζάκη, Καρκαβίτσα και άλλων.
Χαρακτηριστικά βιβλία που κάηκαν ήταν:
- Η «Ζωή εν Τάφω» του Στρατή Μυριβήλη, πιθανώς επειδή ήταν αντιπολεμικό βιβλίο
- Η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, έργο που κατεξοχήν στρέφεται κατά της εξουσίας (γενικότερα, όπως θα φανεί παρακάτω, η αρχαία γραμματεία βρέθηκε στο στόχαστρο του καθεστώτος)
- Έργα του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη και του Ξενοφώντα. Υπήρξε ρητή διαταγή να μη διδαχθεί ο «Επιτάφιος» του Περικλή στα σχολεία, για να μην τον εκλάβουν οι μαθητές ως έμμεση αποδοκιμασία των μηχανισμών του κράτους
- Για προφανείς λόγους, το συνολικό έργο του Καρλ Μαρξ, καθώς και άλλα βιβλία με μαρξιστικό περιεχόμενο
- Η «Καταγωγή των Ειδών» του Δαρβίνου, έργο που απαγορεύτηκε κατά περιόδους ανά τον κόσμο και συνάντησε αντιδράσεις από την Εκκλησία, συντηρητικούς φορείς κλπ.
- Έργα του Σίγκμουντ Φρόιντ (προφανώς οι ψυχοσεξουαλικές θεωρίες του κρίθηκαν ανήθικες), του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο (λόγω του κοινωνικού σχολιασμού των έργων του), του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του Ανατόλ Φρανς, του Χάινριχ Χάινε, των Μαξίμ Γκόρκι, Λέον Τολστόι και Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (και μόνο η εθνικότητά τους ήταν αρκετή), του Γκαίτε και του Ιμάνουελ Καντ.
"Ενα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του μεταξικού «Ιδιωνύμου» είναι ότι οδηγούσε στην κατάσχεση και στη συνέχεια στην πυρά βιβλία και έντυπα που δεν ήταν αρεστά στο καθεστώς. Το άρθρο 10 του νόμου γράφει επί λέξει: «Οι εν γένει εκδόται και βιβλιοπώλαι, κάτοχοι βιβλίων ή άλλων εντύπων των οποίων το περιεχόμενο εκδήλως αντίκειται προς τας διατάξεις του παρόντος Νόμου ως αναφερόμενον εις θεωρίας, ιδέας και συστήματα περί ων το άρθρο 1 του παρόντος υποχρεούνται εντός προθεσμίας 20 ημερών από της δημοσιεύσεως του παρόντος Νόμου να προσαγάγωσι και παραδώσωσι τα έντυπα ταύτα εις τας κατά τόπους αρμοδίας Αστυνομικάς Αρχάς συντασσομένου πρωτοκόλλου παραδόσεως. Οι μη συμμορφούμενοι... τιμωρούνται διά φυλακίσεως τριών μηνών μέχρι ενός έτους και ισοχρόνου εκτοπίσεως....». Ετσι νομιμοποιήθηκε ένα άγριο κυνηγητό όλων των γραπτών τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού που η δικτατορία όχι μόνο απαγόρευε, αλλά ήθελε και να εξαφανίσει αφού οργάνωνε τελετές, όπου καίγονταν δημόσια όλα τα βιβλία και τα έντυπα που είχαν κατασχεθεί. Βέβαια, όλα αυτά είχαν ξεκινήσει προτού θεσπιστεί η μεταξική αντικομμουνιστική νομοθεσία. Για παράδειγμα, λίγες μέρες μετά την επιβολή της δικτατορίας και συγκεκριμένα στις 16 Αυγούστου στις εφημερίδες υπήρχε η εξής ανακοίνωση: «Η Εθνική Φοιτητική Νεολαία Πειραιώς προβαίνουσα εις την εξαφάνισιν διά της πυράς ολοκλήρου σειράς κομμουνιστικών εντύπων την προσεχήν Κυριακήν ώραν 8 μ.μ. εν τη πλατεία Πασαλιμανίου Πειραιώς, προσκαλεί άπαντας τους εθνικόφρονας νέους, όπως προσέλθουν εν τη πλατεία Τερψιθέας 7 μ.μ. ίνα εν σώματι μεταβούν και συμμετάσχουν εις την τελετήν». Τέτοιες ανακοινώσεις ήταν συχνό φαινόμενο κι όπως εύκολα μπορεί ν' αντιληφθεί κανείς ο χαρακτηρισμός ενός εντύπου ως κομμουνιστικού ή ως ανατρεπτικού είχε πολύ ευρύ περιεχόμενο. Σχεδόν απροσδιόριστο."
Εκτός από τα έργα των Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Πλεχάνωφ και άλλων κλασικών του μαρξισμού κάηκαν και έργα των Γκόρκυ, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Γκαίτε, Δαρβίνου, Φρόυντ, Ανατόλ Φράνς, Μπέρναρ Σω, Παπαδιαμάντη, Καζαντζάκη, Καρκαβίτσα και άλλων.
Χαρακτηριστικά βιβλία που κάηκαν ήταν:
- Η «Ζωή εν Τάφω» του Στρατή Μυριβήλη, πιθανώς επειδή ήταν αντιπολεμικό βιβλίο
- Η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, έργο που κατεξοχήν στρέφεται κατά της εξουσίας (γενικότερα, όπως θα φανεί παρακάτω, η αρχαία γραμματεία βρέθηκε στο στόχαστρο του καθεστώτος)
- Έργα του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη και του Ξενοφώντα. Υπήρξε ρητή διαταγή να μη διδαχθεί ο «Επιτάφιος» του Περικλή στα σχολεία, για να μην τον εκλάβουν οι μαθητές ως έμμεση αποδοκιμασία των μηχανισμών του κράτους
- Για προφανείς λόγους, το συνολικό έργο του Καρλ Μαρξ, καθώς και άλλα βιβλία με μαρξιστικό περιεχόμενο
- Η «Καταγωγή των Ειδών» του Δαρβίνου, έργο που απαγορεύτηκε κατά περιόδους ανά τον κόσμο και συνάντησε αντιδράσεις από την Εκκλησία, συντηρητικούς φορείς κλπ.
- Έργα του Σίγκμουντ Φρόιντ (προφανώς οι ψυχοσεξουαλικές θεωρίες του κρίθηκαν ανήθικες), του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο (λόγω του κοινωνικού σχολιασμού των έργων του), του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του Ανατόλ Φρανς, του Χάινριχ Χάινε, των Μαξίμ Γκόρκι, Λέον Τολστόι και Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (και μόνο η εθνικότητά τους ήταν αρκετή), του Γκαίτε και του Ιμάνουελ Καντ.
"Ενα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του μεταξικού «Ιδιωνύμου» είναι ότι οδηγούσε στην κατάσχεση και στη συνέχεια στην πυρά βιβλία και έντυπα που δεν ήταν αρεστά στο καθεστώς. Το άρθρο 10 του νόμου γράφει επί λέξει: «Οι εν γένει εκδόται και βιβλιοπώλαι, κάτοχοι βιβλίων ή άλλων εντύπων των οποίων το περιεχόμενο εκδήλως αντίκειται προς τας διατάξεις του παρόντος Νόμου ως αναφερόμενον εις θεωρίας, ιδέας και συστήματα περί ων το άρθρο 1 του παρόντος υποχρεούνται εντός προθεσμίας 20 ημερών από της δημοσιεύσεως του παρόντος Νόμου να προσαγάγωσι και παραδώσωσι τα έντυπα ταύτα εις τας κατά τόπους αρμοδίας Αστυνομικάς Αρχάς συντασσομένου πρωτοκόλλου παραδόσεως. Οι μη συμμορφούμενοι... τιμωρούνται διά φυλακίσεως τριών μηνών μέχρι ενός έτους και ισοχρόνου εκτοπίσεως....». Ετσι νομιμοποιήθηκε ένα άγριο κυνηγητό όλων των γραπτών τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού που η δικτατορία όχι μόνο απαγόρευε, αλλά ήθελε και να εξαφανίσει αφού οργάνωνε τελετές, όπου καίγονταν δημόσια όλα τα βιβλία και τα έντυπα που είχαν κατασχεθεί. Βέβαια, όλα αυτά είχαν ξεκινήσει προτού θεσπιστεί η μεταξική αντικομμουνιστική νομοθεσία. Για παράδειγμα, λίγες μέρες μετά την επιβολή της δικτατορίας και συγκεκριμένα στις 16 Αυγούστου στις εφημερίδες υπήρχε η εξής ανακοίνωση: «Η Εθνική Φοιτητική Νεολαία Πειραιώς προβαίνουσα εις την εξαφάνισιν διά της πυράς ολοκλήρου σειράς κομμουνιστικών εντύπων την προσεχήν Κυριακήν ώραν 8 μ.μ. εν τη πλατεία Πασαλιμανίου Πειραιώς, προσκαλεί άπαντας τους εθνικόφρονας νέους, όπως προσέλθουν εν τη πλατεία Τερψιθέας 7 μ.μ. ίνα εν σώματι μεταβούν και συμμετάσχουν εις την τελετήν». Τέτοιες ανακοινώσεις ήταν συχνό φαινόμενο κι όπως εύκολα μπορεί ν' αντιληφθεί κανείς ο χαρακτηρισμός ενός εντύπου ως κομμουνιστικού ή ως ανατρεπτικού είχε πολύ ευρύ περιεχόμενο. Σχεδόν απροσδιόριστο."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου