Του ΑΝΔΡΕΑ ΖΑΦΕΙΡΗ
Εκδήλωση στην ΑΣΟΕΕ διοργανώνει το ΣΕΚ, στις 30 Οκτωβρίου, με ιδιαίτερη έμφαση στα γεγονότα του 1956 στην Ουγγαρία, όπου η οργάνωση τα τιμάει ως «εργατική εξέγερση ενάντια στον κρατικό καπιταλισμό».
Τα γεγονότα του 1956 στην Ουγγαρία, δεν ήταν τυχαία αγαπημένο θέμα των φοιτητικών αμφιθεάτρων στη δεκαετία του '70. Η συνθετότητά τους και το πλήθος των παραμέτρων που τα συνέθεσαν συμπυκνώθηκαν και συμπύκνωσαν ουσιαστικά τις απαντήσεις που προσπάθησαν να δώσουν τα κυριότερα ιδεολογικά ρεύματα, εντός του εργατικού κινήματος, για την πρώτη προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού.
Και όσο την περίοδο που διανύουμε η ιδεολογική συζήτηση και παραγωγή έχει ατονίσει, χωρίς απαντήσεις και σε αυτό το επίπεδο, οι πολιτικές απαντήσεις στη συγκυρία θα παραμένουν ανολοκλήρωτες ή στρεβλές.
Τα ουσιαστικά ερωτήματα που θέτουν τα γεγονότα του 1956 (πχ ποια ήταν η φύση των λαϊκοδημοκρατικών καθεστώτων, συνεχίστηκε και σε αυτά και με ποιες μορφές η ταξική πάλη, ποιαείναι τα πολιτικά και κοινωνικά υποκείμενα αυτής της διαπάλης, ποιος ο ρόλος του διεθνούςπεριβάλλοντος και των συσχετισμών;) δεν είναι ακαδημαϊκού-επιστημονικού χαρακτήρα (έτσι και αλλιώς είναι αμφισβητήσιμο εάν υπάρχει «ουδέτερη-αντικειμενική» επιστήμη)
Και βέβαια, οι απαντήσεις αυτές οφείλεται να δοθούν, με εξάντληση των ορίων της απαραίτητηςκριτικής και αυτοκριτικής, εντός των ορίων του αριστερού και εργατικού κινήματος, γι' αυτά τα ιδιόμορφα καθεστώτα και στη λογική εξυπηρέτησης των αναγκών του κινήματος στη σημερινή συγκυρία και των ιεραρχήσεων που αυτές επιβάλλουν.
Η πρώτη απόπειρα οικοδόμησης του σοσιαλισμού, η πρώτη έφοδος στον ουρανό, συνοδεύτηκε από στιγμές πρωτόγνωρες στην ιστορία αλλά και από καθοριστικές αντιφάσεις και υποχωρήσεις.
Αντιφάσεις που ειδικά στην τελευταία περίοδο οδήγησαν στην «μετατροπή του φαινομένου στο αντίθετό του».
Μανιχαϊστικές-μεταφυσικές λογικές, όμως, του τύπου «το κακό κρατικοκαπιταλιστικό κράτος και οι καλοί εξεγερμένοι εργάτες» όχι απλά δεν έχουν καμία σχέση με τη πραγματικότητα ή τη διαλεκτική, αλλά και στη δοσμένη πολιτική συγκυρία, πέρα από προθέσεις, αντικειμενικά «διαλέγουν στρατόπεδο».
{Μεγάλος ο πειρασμός να αναρωτηθούμε – για παράδειγμα – τι είδους κοινωνικό ή πολιτικόυποκείμενο (και πως αυτό οριζόταν σε σχέση με τα μέσα παραγωγής) ήταν οι σχεδόν ένα εκατομμύριοΟύγγροι που είχαν επιστρέψει από την ΕΣΣΔ, το 1955, ως αιχμάλωτοι πολέμου (καθώς η Ουγγαρία, και το φασιστικό της καθεστώς, είχε στείλει δεκάδες μεραρχίες στο ανατολικό μέτωπο).
Μεγάλος και ο πειρασμός να αναρωτηθούμε γιατί οι δυνάμεις της παλινόρθωσης στην Ουγγαρία είχαν υιοθετήσει το «λεξιλόγιο» της αριστεράς. «Θέλουμε μια αταξική κοινωνία!» δήλωνε ο ΚαρδινάλιοςMindszenty, ο οποίος είχε συλληφθεί το 1949, επειδή ως επικεφαλής της καθολικής εκκλησίαςαντιδρούσε στη κοινωνικοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας (η καθολική εκκλησία ήταν ομεγαλύτερος γαιοκτήμονας στη χώρα).
Αλλά δυστυχώς οι πειρασμοί χωρίς τέλος και αυτή η συζήτηση δε μπορεί να χωρέσει σε ένα άρθρο.}
Σημασία έχει να δούμε σήμερα πως και από ποιους αξιοποιείται η «εξέγερση του 1956».
Δεκάδες εκατομμύρια ευρώ δαπάνησε φέτος το ουγγρικό κράτος για τον εορτασμό των 60 χρόνων της «επανάστασης». Στις 23 Οκτωβρίου ο πρόεδρος Viktor Orbán (γνωστός για την ακροδεξιά τουρητορική, ο οποίος είχε «δραπετεύσει» από το «παραπέτασμα» το 1989 με υποτροφία του ιδρύματος «Open Society» για να σπουδάσει στην Οξφόρδη) μίλησε στη κεντρική συγκέντρωση στηΒουδαπέστη, η οποία σημαδεύτηκε από αντιδιαδηλώσεις. Η κυβέρνηση είχε μάλιστα προσλάβει σαν επικοινωνικό διευθυντή τον μουσικό παραγωγό Desmond Child (γνωστό από τους Aerosmith)για να συνθέσει ένα θεματικό τραγούδι, καθώς σύμφωνα με τα κυβερνητικά στελέχη, «target group πρέπει να είναι η νεολαία».
Ολόκληρη η Βουδαπέστη είχε διακοσμηθεί με φωτογραφίες από την «εξέγερση» ενώ στα κινητά όλως των Ούγγρων παραδόθηκε μήνυμα με πρόσκληση για την ομιλία του Προέδρου.
Η «εξέγερση» αξιοποιείται, εντός της Ουγγαρίας, από εκείνο το τμήμα της αστικής τάξης που έχει πιο στενούς δεσμούς με τις ΗΠΑ και αντιτίθεται στο, εξίσου ισχυρό, τμήμα που προσανατολίζεται περισσότερο προς τη Γερμανία. Γίνεται προσπάθεια να παραλληλιστεί η «σοβιετική κατοχή» με την «κατοχή από την Ε.Ε.». Σε αυτό τη προσπάθεια αξιοποίησης της «επανάστασης» πρωταγωνιστεί τοακροδεξιό Jobbik (εκ των ιδρυτών του εξ άλλου ήταν και ο πιο γνωστός «αντιστασιακός», ο Gergely Pongrátz, επικεφαλής της μεγαλύτερης και πιο επιτυχημένης «αντιστασιακής ομαδας» του 1956).
Καθόλου τυχαία που η εν Ελλάδι αδερφή οργάνωση του Jobbik, η Χρυσή Αυγή έχει τοποθετηθεί στηνεπίσημη ιστοσελίδα της για τα γεγονότα του 1956, ως εξής:
«Τον Οκτώβριο του 1956 η επανάσταση σάρωσε την Ουγγαρία. Ήταν μια γνήσια πατριωτική επανάσταση της νεολαίας που έδωσε τον αγώνα της στους δρόμους και τις πλατείες όσο και στα εργατικά συμβούλια. Οι νέοι εργάτες ήταν τα πιο αυθόρμητα και επαναστατικά στοιχεία στα εργοστάσια… ήταν μια εξέγερση ενάντια στον «κόκκινο ολοκληρωτισμό» με πρωταγωνιστές τους Ούγγρους εργάτες να παλεύουν για την δικιά τους δημοκρατία, γι’ αυτό η άρχουσα τάξη της Ρωσίας έπνιξε στο αίμα την επανάσταση αυτή και γι’ αυτό η «ελεύθερη» Δύση έμεινε στο πλάι κοιτώντας».
Μανιχαϊσμός; Αφέλεια; Ίσως…
Το ερώτημα παραμένει.
Εξυπηρετούν απλουστευτικά ερμηνευτικά εργαλεία για την ιστορία του εργατικού κινήματος την αναγκαιότητα της περιόδου – και με ποιον τρόπο;
Υπάρχει η πιθανότητα να συμπορεύονται – αντικειμενικά – με εχθρικά για το εργατικό κίνημα σχέδια;
Ας αναρωτηθούν τα μέλη του ΣΕΚ αλλά και οι συναγωνιστές του ΝΑΡ και οι ανένταχτοι συναγωνιστές της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Γιατί δεν υπάρχει δικαιολογία για τέτοιου είδους παράλληλες πορείες σήμερα. Όπως δεν υπάρχουν δικαιολογίες όταν σημαίες της Αριστεράς ανεμίζουν δίπλα-δίπλα με τις σημαίες της «συριακής αντιπολίτευσης».
Εκδήλωση στην ΑΣΟΕΕ διοργανώνει το ΣΕΚ, στις 30 Οκτωβρίου, με ιδιαίτερη έμφαση στα γεγονότα του 1956 στην Ουγγαρία, όπου η οργάνωση τα τιμάει ως «εργατική εξέγερση ενάντια στον κρατικό καπιταλισμό».
Τα γεγονότα του 1956 στην Ουγγαρία, δεν ήταν τυχαία αγαπημένο θέμα των φοιτητικών αμφιθεάτρων στη δεκαετία του '70. Η συνθετότητά τους και το πλήθος των παραμέτρων που τα συνέθεσαν συμπυκνώθηκαν και συμπύκνωσαν ουσιαστικά τις απαντήσεις που προσπάθησαν να δώσουν τα κυριότερα ιδεολογικά ρεύματα, εντός του εργατικού κινήματος, για την πρώτη προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού.
Και όσο την περίοδο που διανύουμε η ιδεολογική συζήτηση και παραγωγή έχει ατονίσει, χωρίς απαντήσεις και σε αυτό το επίπεδο, οι πολιτικές απαντήσεις στη συγκυρία θα παραμένουν ανολοκλήρωτες ή στρεβλές.
Τα ουσιαστικά ερωτήματα που θέτουν τα γεγονότα του 1956 (πχ ποια ήταν η φύση των λαϊκοδημοκρατικών καθεστώτων, συνεχίστηκε και σε αυτά και με ποιες μορφές η ταξική πάλη, ποιαείναι τα πολιτικά και κοινωνικά υποκείμενα αυτής της διαπάλης, ποιος ο ρόλος του διεθνούςπεριβάλλοντος και των συσχετισμών;) δεν είναι ακαδημαϊκού-επιστημονικού χαρακτήρα (έτσι και αλλιώς είναι αμφισβητήσιμο εάν υπάρχει «ουδέτερη-αντικειμενική» επιστήμη)
Και βέβαια, οι απαντήσεις αυτές οφείλεται να δοθούν, με εξάντληση των ορίων της απαραίτητηςκριτικής και αυτοκριτικής, εντός των ορίων του αριστερού και εργατικού κινήματος, γι' αυτά τα ιδιόμορφα καθεστώτα και στη λογική εξυπηρέτησης των αναγκών του κινήματος στη σημερινή συγκυρία και των ιεραρχήσεων που αυτές επιβάλλουν.
Η πρώτη απόπειρα οικοδόμησης του σοσιαλισμού, η πρώτη έφοδος στον ουρανό, συνοδεύτηκε από στιγμές πρωτόγνωρες στην ιστορία αλλά και από καθοριστικές αντιφάσεις και υποχωρήσεις.
Αντιφάσεις που ειδικά στην τελευταία περίοδο οδήγησαν στην «μετατροπή του φαινομένου στο αντίθετό του».
Μανιχαϊστικές-μεταφυσικές λογικές, όμως, του τύπου «το κακό κρατικοκαπιταλιστικό κράτος και οι καλοί εξεγερμένοι εργάτες» όχι απλά δεν έχουν καμία σχέση με τη πραγματικότητα ή τη διαλεκτική, αλλά και στη δοσμένη πολιτική συγκυρία, πέρα από προθέσεις, αντικειμενικά «διαλέγουν στρατόπεδο».
{Μεγάλος ο πειρασμός να αναρωτηθούμε – για παράδειγμα – τι είδους κοινωνικό ή πολιτικόυποκείμενο (και πως αυτό οριζόταν σε σχέση με τα μέσα παραγωγής) ήταν οι σχεδόν ένα εκατομμύριοΟύγγροι που είχαν επιστρέψει από την ΕΣΣΔ, το 1955, ως αιχμάλωτοι πολέμου (καθώς η Ουγγαρία, και το φασιστικό της καθεστώς, είχε στείλει δεκάδες μεραρχίες στο ανατολικό μέτωπο).
Μεγάλος και ο πειρασμός να αναρωτηθούμε γιατί οι δυνάμεις της παλινόρθωσης στην Ουγγαρία είχαν υιοθετήσει το «λεξιλόγιο» της αριστεράς. «Θέλουμε μια αταξική κοινωνία!» δήλωνε ο ΚαρδινάλιοςMindszenty, ο οποίος είχε συλληφθεί το 1949, επειδή ως επικεφαλής της καθολικής εκκλησίαςαντιδρούσε στη κοινωνικοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας (η καθολική εκκλησία ήταν ομεγαλύτερος γαιοκτήμονας στη χώρα).
Αλλά δυστυχώς οι πειρασμοί χωρίς τέλος και αυτή η συζήτηση δε μπορεί να χωρέσει σε ένα άρθρο.}
Σημασία έχει να δούμε σήμερα πως και από ποιους αξιοποιείται η «εξέγερση του 1956».
Δεκάδες εκατομμύρια ευρώ δαπάνησε φέτος το ουγγρικό κράτος για τον εορτασμό των 60 χρόνων της «επανάστασης». Στις 23 Οκτωβρίου ο πρόεδρος Viktor Orbán (γνωστός για την ακροδεξιά τουρητορική, ο οποίος είχε «δραπετεύσει» από το «παραπέτασμα» το 1989 με υποτροφία του ιδρύματος «Open Society» για να σπουδάσει στην Οξφόρδη) μίλησε στη κεντρική συγκέντρωση στηΒουδαπέστη, η οποία σημαδεύτηκε από αντιδιαδηλώσεις. Η κυβέρνηση είχε μάλιστα προσλάβει σαν επικοινωνικό διευθυντή τον μουσικό παραγωγό Desmond Child (γνωστό από τους Aerosmith)για να συνθέσει ένα θεματικό τραγούδι, καθώς σύμφωνα με τα κυβερνητικά στελέχη, «target group πρέπει να είναι η νεολαία».
Ολόκληρη η Βουδαπέστη είχε διακοσμηθεί με φωτογραφίες από την «εξέγερση» ενώ στα κινητά όλως των Ούγγρων παραδόθηκε μήνυμα με πρόσκληση για την ομιλία του Προέδρου.
Η «εξέγερση» αξιοποιείται, εντός της Ουγγαρίας, από εκείνο το τμήμα της αστικής τάξης που έχει πιο στενούς δεσμούς με τις ΗΠΑ και αντιτίθεται στο, εξίσου ισχυρό, τμήμα που προσανατολίζεται περισσότερο προς τη Γερμανία. Γίνεται προσπάθεια να παραλληλιστεί η «σοβιετική κατοχή» με την «κατοχή από την Ε.Ε.». Σε αυτό τη προσπάθεια αξιοποίησης της «επανάστασης» πρωταγωνιστεί τοακροδεξιό Jobbik (εκ των ιδρυτών του εξ άλλου ήταν και ο πιο γνωστός «αντιστασιακός», ο Gergely Pongrátz, επικεφαλής της μεγαλύτερης και πιο επιτυχημένης «αντιστασιακής ομαδας» του 1956).
Καθόλου τυχαία που η εν Ελλάδι αδερφή οργάνωση του Jobbik, η Χρυσή Αυγή έχει τοποθετηθεί στηνεπίσημη ιστοσελίδα της για τα γεγονότα του 1956, ως εξής:
«Τον Οκτώβριο του 1956 η επανάσταση σάρωσε την Ουγγαρία. Ήταν μια γνήσια πατριωτική επανάσταση της νεολαίας που έδωσε τον αγώνα της στους δρόμους και τις πλατείες όσο και στα εργατικά συμβούλια. Οι νέοι εργάτες ήταν τα πιο αυθόρμητα και επαναστατικά στοιχεία στα εργοστάσια… ήταν μια εξέγερση ενάντια στον «κόκκινο ολοκληρωτισμό» με πρωταγωνιστές τους Ούγγρους εργάτες να παλεύουν για την δικιά τους δημοκρατία, γι’ αυτό η άρχουσα τάξη της Ρωσίας έπνιξε στο αίμα την επανάσταση αυτή και γι’ αυτό η «ελεύθερη» Δύση έμεινε στο πλάι κοιτώντας».
Μανιχαϊσμός; Αφέλεια; Ίσως…
Το ερώτημα παραμένει.
Εξυπηρετούν απλουστευτικά ερμηνευτικά εργαλεία για την ιστορία του εργατικού κινήματος την αναγκαιότητα της περιόδου – και με ποιον τρόπο;
Υπάρχει η πιθανότητα να συμπορεύονται – αντικειμενικά – με εχθρικά για το εργατικό κίνημα σχέδια;
Ας αναρωτηθούν τα μέλη του ΣΕΚ αλλά και οι συναγωνιστές του ΝΑΡ και οι ανένταχτοι συναγωνιστές της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Γιατί δεν υπάρχει δικαιολογία για τέτοιου είδους παράλληλες πορείες σήμερα. Όπως δεν υπάρχουν δικαιολογίες όταν σημαίες της Αριστεράς ανεμίζουν δίπλα-δίπλα με τις σημαίες της «συριακής αντιπολίτευσης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου