Πολυμεταφρασμένος στα ελληνικά ο Έντγκαρ Άλαν Πόε, φαίνεται ότι αγαπήθηκε πολύ πρώτα από τους μεταφραστές και μετά από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Δεν ξέρουμε αν ακόμα και σήμερα διαβαζεται. Πάντως άσκησε τεράστια επιρροή και σε άλλες μορφές τέχνης.
Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε γεννήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 1809 στη Βοστόνη [ΗΠΑ] από γονείς πλανόδιους ηθοποιούς. Ορφάνεψε και από τους δύο νήπιο ακόμη, και την κηδεμονία του ανέλαβε ο εύπορος έμπορος από το Ρίτσμοντ Τζον Άλαν, στον οποίο ο συγγραφέας οφείλει το μεσαίο του όνομα. Η ποίηση τον σαγήνευσε από τα πρώτα παιδικά του χρόνια· μόλις πέντε ετών, έγραφε στίχους «μεγάλης πρωτοτυπίας», σύμφωνα με έναν δάσκαλό του. Από το 1815 ως το 1820 έζησε στην Αγγλία, όπου και τελείωσε το σχολείο. Επιστρέφοντας στην Αμερική παρακολούθησε για λίγο μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνιας, αλλά σύντομα το εγκατέλειψε.
Υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό, συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες ως ρεπόρτερ και δημοσίευσε την πρώτη του συλλογή αφηγημάτων το 1840. Τα πεζογραφήματά του εκπλήσσουν με την ποικιλία τους. Πλάι στα διάσημα φανταστικά του διηγήματα, στοιχίζονται εντελώς διαφορετικά γραπτά, που ο ίδιος χαρακτήριζε «έργα λογικής επαγωγής», οι ιστορίες καθαρού τρόμου συμβαδίζουν με άλλες καθαρά φανταστικές, τα γνήσια περιπετειώδη αφηγήματα εκβάλλουν στους προδρόμους των αστυνομικών κι ανάμεσά τους παρεμβάλλονται κάποια κείμενα περιγραφικά και στατικά, φιλοσοφικοί διάλογοι και αλληγορίες.
Έγραψε δοκίμια ποιητικής (Ποιητική αρχή και Φιλοσοφία της σύνθεσης) και πολλά λυρικά ποιήματα. Κατεξοχήν συγγραφέας του «αλλόκοτου», παραδομένος στη σαγήνη του αφανισμού, έζησε όπως έγραψε: οριακά. Συνδέθηκε με γυναίκες που ακροβατούσαν στο κατώφλι του θανάτου· η πρώτη, η νεαρή εξαδέλφη του Βιρτζίνια Κλιμ, την οποία και παντρεύτηκε, φυματική· η δεύτερη, η ποιήτρια και πνευματίστρια Σάρα Έλεν Γουίτμαν επίσης· η τρίτη καρδιακή και νευρωτική. Αφέθηκε σε καταχρήσεις – πρώτα στα τυχερά παιχνίδια και ύστερα στο ποτό. Ερωτοτροπώντας συνεχώς με την κατάθλιψη και την τρέλα, προσπάθησε να αυτοκτονήσει το 1848 και, έναν χρόνο αργότερα, στις 7 Οκτωβρίου, πέθανε μέσα σ’ έναν παροξυσμό αλκοολικού παραληρήματος.Το έργο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε είχε σημαντική επιρροή τόσο στην αμερικανική όσο και στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποτελώντας το θεμέλιο λίθο για σύγχρονα είδη όπως η αστυνομική λογοτεχνία και οι ιστορίες τρόμου ή φαντασίας. Θεωρείται πρωτοπόρος στο είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, το οποίο ανέπτυξε μέσα από τις τρεις ιστορίες του με ήρωα τον Ωγκύστ Ντυπέν (Auguste Dupin), μεταξύ αυτών Οι Δολοφονίες της Οδού Νεκροτομείου. Τα έργα αυτά αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τις μεταγενέστερες ιστορίες του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, με κεντρικό ήρωα τον Σέρλοκ Χολμς.
Η φήμη του Πόε υπήρξε αρκετά μεγάλη τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Αμερικανοί λογοτέχνες που εκτιμούσαν το έργο του και επηρεάστηκαν από αυτό, ήταν ο, Ουόλτ Ουίτμαν, ο Χ.Φ. Λάβκραφτ ο Γουίλιαμ Φόκνερ, καθώς και ο Χ΄ρμαν Μέλβιλ. Αντιθέτως, ο Μαρκ Τουέιν υπήρξε αυστηρός κριτής του, όπως και ο ποιητής Τ.Σ.Έλιοτ, ο οποίος ωστόσο εκτιμούσε το κριτικό του έργο.
Ιδιαίτερα σημαντική επίδραση είχε το έργο του Πόε στη γαλλική λογοτεχνία και ειδικότερα στον γαλλικό συμβολισμό. Ο Σαρλ Μποντλέρ μετέφρασε σχεδόν το σύνολο των πεζών του κειμένων, καθώς και αρκετά ποιήματα του. Σε επαφή με το έργο του ήρθε και ο ποιητής Στεφάν Μαλαρμέ, ο οποίος επίσης μετέφρασε έργα του, ενώ αφιέρωσε δικά του ποιήματα στον Πόε. Επηρέασε σημαντικά και τον Ιούλιο Βερν, ο οποίος έγραψε ένα δοκίμιο για το έργο του, Poe et ses oeuvres (Ο Πόε και τα έργα του), ενώ το μυθιστόρημα του Η Σφίγγα των Πάγων (Le Sphinx des glaces), αποτελούσε συνέχεια της Αφήγησης του Άρθρουρ Γκόρντον Πυμ του Πόε. Ενδεικτικό της επίδρασης του Πόε στη Γαλλία, είναι επιπλέον το γεγονός πως οι ζωγράφοι Εντουάρ Μανέ και Γκιστάβ Ντορέ φιλοτέχνησαν αναπαραστάσεις έργων του. Σε μεταγενέστερη περίοδο, ο Πολ Βαλερί και ο Μαρσέλ Προυστ υπήρξαν επίσης θαυμαστές του. Με αφετηρία τη Γαλλία, έργα του μεταφέρθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην Αγγλία, μεταξύ των λογοτεχνών που τα εκτίμησαν, υπήρξαν ο Άλγκερνον Σουίνμπουρν και ο Όσκαρ Ουάιλντ.
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ [ενδεικτική καταγραφή]
Ιστορίες τρόμου. Μετάφραση -πρόλογος Νίκος Σημηριώτης. Εκδόσεις Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος, 1997, Όλο το έργο του Πόε συνιστά ένα οικοδόμημα στοιχειωμένο από έξαρση και τρόμο, από μυστήριο και φρίκη. Αυτή είναι η ασύλληπτη μαγεία που αναδίνεται από τις «Ιστορίες τρόμου»· μια μαγεία που γεννά ακράτητα ρίγη έξαρσης και κατάπτωσης, μεταρσίωσης και τρόμου. Και στην πραγματικότητα, τούτη η απαράμιλλη μαγεία που διαπνέει τις «Ιστορίες τρόμου» απορρέει μέσα από την εκστατική και τυραννισμένη ψυχή του Πόε και αναμφίβολα είναι εκπεφρασμένη με την άφταστη τέχνη της γραφίδας του.
Το κοράκι. Μετάφραση Γιώργος Μπλάνας. Εκδόσεις Ερατώ (2006).
Το κοράκι. Μετάφραση Δήμητρα Παντάπαση. Εκδόσεις Εντύποις (2010).
Το κοράκι. Μετάφραση Αθανάσιος Οικονόμου. Εκδόσεις Οδός Πανός – Σιγαρέτα (1998).
Το κοράκι. Μετάφραση Πάνος Πανασσής. Εκδοτική Θεσσαλονίκης (1990).
Το κοράκι. Μετάφραση Γιάννης Ιωαννίδης. Εικονογράφηση Λεωνίδας Χρηστάκης. Εκδόσεις Τυφλόμυγα (2007).
Ο μαύρος γάτος. Μετάφραση Κοσμάς Πολίτης. Εκδόσεις Κοροντζής. Την τόσο φριχτή και όμως τόσο απλή ιστορία που αρχίζω να γράφω, ούτε περιμένω ούτε ζητώ να την πιστέψετε. Θα ήμουν, αλήθεια, τρελός αν περίμενα κάτι τέτοιο για μια υπόθεση, όπου οι ίδιες οι αισθήσεις μου αρνούνται τη μαρτυρία τους. Και όμως δεν είμαι τρελός – και ασφαλώς δεν ονειρεύομαι. Αλλά αύριο πρόκειται να πεθάνω και θα ‘θελα να ξαλαφρώσω σήμερα την ψυχή μου. Σκοπός μου είναι να εκθέσω στον κόσμο, απέριττα και δίχως κανένα σχόλιο, μια σειρά κοινότατα γεγονότα που έχουν σχέση με το σπίτι μου. Αυτά τα γεγονότα, στις συνέπειες τους, με τρομοκράτησαν, με βασάνισαν, με κατάστρεψαν. Ωστόσο, δεν θα επιχειρήσω να τους δώσω μια εξήγηση. Για μένα, παρουσίαζαν κάτι φριχτό – σε πολλούς θα φανούν μάλλον αλλόκοτα παρά τρομερά. Ίσως να βρεθεί κάποιο μυαλό, που θα μεταβάλει τα φαντάσματά μου σε κοινοτοπίες – κάποιο μυαλό πιο ήρεμο, πιο λογικό, και πολύ λιγότερο ευέξαπτο απ’ το δικό μου, που στα περιστατικά που θα εξιστορώ με δέος, δε θα δει τίποτα περισσότερο από μια συνηθισμένη και πολύ φυσική διαδοχή αιτίων και αιτιατών.
Το κλεμμένο γράμμα – Ο άνθρωπος του πλήθους. Εκδόσεις Κοροντζής (2010). «Θα σας πω», αποκρίθηκε ο αστυνόμος και κάθισε πιο αναπαυτικά στην καρέκλα του, ενώ φυσούσε την πίπα του αργά και συλλογισμένα, «θα σας τα διηγηθώ με λίγα λόγια, αλλά πριν ξεκινήσω την αφήγησή μου, πρέπει να σας προειδοποιήσω ότι αυτή η υπόθεση απαιτεί την μεγαλύτερη εχεμύθεια. Πιθανότατα, θα έχανα την θέση μου αν μάθαιναν ότι την εμπιστεύτηκα σε οποιονδήποτε». -«Συνεχίστε» είπα. -«Ή μη συνεχίζεις» είπε ο Ντυπέν. -«Καλά λοιπόν· κάποιος υψηλά ιστάμενος με πληροφόρησε ότι κλάπηκε ένα έγγραφο μεγίστης σημασίας από τα βασιλικά διαμερίσματα. Το πρόσωπο που το έκλεψε, μας είναι γνωστό· δεν έχουμε καμιά αμφιβολία γι’ αυτό· το είδαν να το παίρνει». Είναι επίσης γνωστό πως το έγγραφο βρίσκεται ακόμα στα χέρια του».
Μη στοιχηματίζεις το κεφάλι σου με το διάβολο. Μη στοιχηματίζεις το κεφάλι σου με το διάβολο – Τα ματογυάλια – Ο διάβολος στο καμπαναριό – Η αυτού διασημότης – Το νησί της νεράιδας – Τρεις Κυριακές σε μια βδομάδα. Μετάφραση Άρης Σφακιανακης. Εκδόσεις Αιγόκερως (2000).
ΙΣΤΟΡΙΕΣ. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ: Ουίλιαμ Ουίλσον, Μια ιστορία από τα άγρια βουνά, Ελεονόρα, Το ωοειδές πορτρέτο, Ο άνθρωπος του πλήθους. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΡΟΜΟΥ: Χειρόγραφο που βρέθηκε σε μπουκάλι, Κάθοδος στο Μάελστρεμ, Το πηγάδι και το εκκρεμές. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΘΑΝΑΤΟΥ: Το ερωτικό ραντεβού, Βερενίκη, Λιγεία, Η πτώση του Οίκου των Ώσερ, Η μάσκα του κόκκινου θανάτου. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΕΚΔΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΦΟΝΟΥ: Η καρδιά που αποκαλύπτει, Ο μαύρος γάτος, Το βαρέλι του Αμοντιλιάδο, Σαλταπήδας. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Οι δολοφονίες της οδού Μοργκ, Το κλεμμένο γράμμα. Μετάφραση Κοσμάς Πολίτης, Δημοσθένης Κούρτοβικ κ.ά. Επιμέλεια Στέφανος Μπεκατώρος. Εκδόσεις Πλέθρον (2002).
Η Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ: Δ.Π.Βακατάτσης, εκδ. Πεχλιβανίδη
Στη Δίνη του Μάελστρομ – Η Πτώση του Οίκου των Άσερ – Ο Χρυσός Σκαραβαίος – Το Κλεμμένο Γράμμα : Στέλλα Βουρδουμπά, εκδ. «Γαλαξίας-Ερμείας»
Ο χρυσός σκαραβαίος και άλλα διηγήματα: Κοσμάς Πολίτης, εκδ. Πελεκάνος, Αθήνα 2013, 227 σελ.
21 ιστορίες και «Το κοράκι»: Κατερίνα Σχινά (μετάφρ. και ανθολόγηση), εκδ. «Μεταίχμιο», Αθήνα 2013, 437 σελ. Μια όσο γίνεται πληρέστερη εικόνα του πολυσύνθετου και πολυώνυμου πεζογραφικού έργου του Έντγκαρ Άλαν Πόε, του μεγάλου παρεξηγημένου των αμερικανικών γραμμάτων, παρέχει η παρούσα έκδοση. Πεζογραφήματα που εντάσσονται στις ενότητες: Τρόμος / Φανταστικό / Μυστήριο / Περιπέτεια / Επιστημονική φαντασία / Σάτιρα καθώς και το διάσημο ποίημα «Το κοράκι» συνθέτουν αυτή την ανθολογία, που συμπληρώνεται με κατατοπιστικές εισαγωγές στα περιεχόμενα έργα και εκτενείς σημειώσεις. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Το ημερολόγιο του Ιουλίου Ρόντμαν: Με επτά ξυλογραφίες του Mallette Dean. Μετάφραση: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος. Εκδόσεις Περισπωμένη (2015). Αμέσως μετά τη συλλογή διηγημάτων του «Αλλόκοτες ιστορίες» (Tales of the Grotesque and Arabesque, 1839) και πριν από τη δημοσίευση του περίφημου ποιήματος «Το κοράκι» στην εφημερίδα «Evening Mirror», ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε δημοσιεύει στο περιοδικό «Burtons Gentlemens Magazine», σε έξι συνέχειες, το «Ημερολόγιο του Ιούλιου Ρόντμαν»: Ιδιόρρυθμος, παράτολμος, υποχόνδριος, ρομαντικά παράφορος και τυχοδιώκτης, ο Ιούλιος Ρόντμαν συμπαρασύρει τους συντρόφους του σε μια πρωτόγνωρη περιπέτεια ενάντια στις άτακτες ορδές των Ινδιάνων και τις στοιχειακές δυνάμεις της φύσης. Όμως, το εγχείρημα του Ιουλίου Ρόντμαν να διασχίσει τα Βραχώδη Όρη διακόπτεται απότομα, αφού τον Ιούνιο του 1840 ο Πόε εγκαταλείπει το «Ημερολόγιο». Το ημιτελές του μυθιστόρημα, που μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά, δεν έχει ανάλογο στο έργο του Αμερικανού: Στο πρόσωπο του Ιουλίου Ρόντμαν ένας ασυνήθιστος Πόε καθοδηγεί τον «πολιτισμένο άνθρωπο» στην έρημο της άγριας κι αχαρτογράφητης Βορείου Αμερικής για να κατακτήσει έναν τόπο περισσότερο οικείο για την ψυχή του – τη γαλήνη που η παράξενη διάθεση του χαρακτήρα του δεν του επέτρεπε να απολαύσει ανάμεσα στους ανθρώπους.
Ποιήματα. Μετάφραση Νίκος Προεστόπουλος. Πρόλογος Κοσμάς Πολίτης. Εκδόσεις Κοροντζής (2009). «Για μένα η ποίηση δεν ήταν ένας σκοπός, αλλά ένα πάθος· και τα πάθη θα ‘πρεπε να ‘ναι σεβαστά» – μ’ αυτά τα λόγια προλογίζει ο ίδιος ο Πόε μια από τις εκδόσεις των ποιημάτων του, και σ’ αυτά τα λόγια βρίσκεται αρκετά η εξήγηση και του έργου του και της ζωής του.
Αναμφισβήτητα, για τον Πόε η ποίηση ήταν ένα πάθος, αδιάφορο αν αυτό το πάθος το κόρεσε με νοσηρούς οραματισμούς, με μακάβριες ονειροπαρσίες, με εξωανθρώπινες καταστάσεις. Εννοούμε τόσο τα ποιήματά του, λέγοντας ποίηση, όσο και τα διηγήματά του – τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος απ’ αυτά τα τελευταία, που είναι και τα αντιπροσωπευτικότερα της ψυχοσύνθεσής του. Διαβάζοντάς τα βλέπουμε έναν άνθρωπο, μάλλον μια σκιά ανθρώπου, να ζει μέσα σ’ έναν κόσμο ανύπαρκτο, φανταστικό, φαντασμαγορικό και εφιαλτικό μαζί. […] (Από τον πρόλογο της έκδοσης).
Το ταξίδι του Χανς Πφάαλ στη σελήνη. Η ρουφήχτρα του Μάελστρομ. Μετάφραση Δημοσθένης Κούρτοβικ. Εκδόσεις Αιγόκερως (1999).
Τρία αστυνομικά προβλήματα για τον Αύγουστο Ντυπέν. Οι φόνοι της οδού Μοργκ. Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ. Το κλεμμένο γράμμα. Μετάφραση Γιώργος Μπλάνας. Εκδόσεις Ερατώ (2005). Τα τρία διηγήματα που παρουσιάζονται εδώ τα συνδέουν τρία πολύ σημαντικά χαρακτηριστικά. Πρώτα πρώτα είναι γραμμένα από τον Ε.Α. Πόε. Συνεπώς, η αξία τους έχει σφραγιστεί από το όνομα ενός μεγάλου της λογοτεχνίας. Έπειτα, αποτελούν τα πρώτα δείγματα ενός λογοτεχνικού είδους, που συνηθίσαμε να το ονομάζουμε Αστυνομική Ιστορία και οι ειδικοί μελετητές το θεωρούν υποκατηγορία της Πεζογραφίας Μυστηρίου. […]. Ο Αύγουστος Ντυπέν είναι ένας ευφυής, εκκεντρικός -περιθωριακός στην κυριολεξία- διανοούμενος που βρίσκει ευχαρίστηση μόνον όταν λύνει αστυνομικά προβλήματα. Η λογική ανάλυση είναι το μόνο πράγμα για το οποίο έχει συναισθήματα. Της είναι τόσο αφιερωμένος που θα μπορούσε ακόμη και να παραλογιστεί για χάρη της. Ίσως μάλιστα ορισμένοι από αυτούς τους πααλογισμούς να τον οδηγούν με μεγαλύτερη ταχύτητα σε λογικά συμπεράσματα.
Το σύστημα του δόκτωρα Πίσσα και καθηγητή Φτερά. Εκδόσεις Κοροντζής (1997). Δεν αντιλέγαμε σε καμιά φαντασιοπληξία που έμπαινε στο μυαλό των τρελών. Απεναντίας, όχι μόνο τις ανεχόμασταν, αλλά και τις ενθαρρύναμε -αυτή τη θεραπεία είχαμε εφαρμόσει σε πολλούς τροφίμους μας επί χρόνια. -Είχαμε άλλοτε κάποιον εδώ, είπε ένας παχουλός κοντούλης, που καθότανε στα δεξιά μου, που φανταζόταν πως ήτανε τσαγιέρα, και, μια που το έφερε ο λόγος, δεν είναι περίεργο, αλήθεια, πόσο συχνά μπαίνει αυτή η λόξα στο κεφάλι των τρελών; Δεν υπάρχει τρελοκομείο στη Γαλλία, που να μη διαθέτει μια ανθρώπινη τσαγιέρα, μάρκα «Μπριτάνια», και φρόντιζε να γυαλίζει τον εαυτό του κάθε πρωί μ ένα πετσί και με ασημόσκονη.
Το κλεμμένο γράμμα – Ο άνθρωπος του πλήθους. Μετάφραση Κώστας Μιλτιάδης. Εκδόσεις Κοροντζής (2006).
Το βαρέλι του Αμοντιλάδο. Διηγήματα. Μετάφραση Κοσμάς Πολίτης. Εκδόσεις Αιγόκερως (2000).
Τα πιο γνωστά ποιήματα του Edgar Allan Poe. Μεττάφραση Ρήγας Καππάτος. Εκδόσεις Εκάτη (2011). [Γράφει ο μεταφραστής:] Εύλογα θα διερωτηθεί κανείς: δεν έχουμε αρκετές μεταφράσεις των ποιημάτων του Ε. Α. Πόε; Σε τι ωφελεί ακόμα μία; Πρόσφατα, ο φίλος μου ποιητής Μάκης Τζιλιάνος, ο οποίος γνωρίζει τις μεταφαστικές εντρυφήσεις μου, μου έδωσε να διαβάσω δύο διαφορετικές μεταφράσεις ποιημάτων του Ε. Α. Πόε στη γλώσσα μας. Χωρίς αυτές να είναι οι μόνες, απ’ ότι ανακάλυψα μετά. Και οι δύο είναι παλιές, τη μία την είχα διαβάσει πριν ακόμα διαβάσω τα ποιήματα του Πόε στο πρωτότυπο, πολύ παλιά, αλλά δε θυμόμουν λεπτομέρειες. Η ένσταση του φίλου μου, που έγινε και δική μου, ήταν ότι και οι δύο αυτές μεταφράσεις ξεκινάνε από την αντίληψη ότι τα κυριότερα γνωρίσματα της ποίησης του Ε. Α. Πόε, τα οποία πρέπει να διατηρηθούν πάση θυσία στη μετάφραση, είναι το μέτρο και η ομοιοκαταληξία. Αυτό όμως, και στις δύο περιπτώσεις, γίνεται σε βάρος της ίδιας της ουσίας των ποιημάτων, δηλαδή της συγκίνησης και της ποιητικής έντασης που επενδύονται στις λέξεις για να γίνουν ποίηση. Προς επίτευξη αυτών των δύο στοιχείων, παρανοείται ακόμα και η σημασία των λέξεων ή βιάζεται και η ίδια σύνταξη. Έτσι ξεκίνησε η ιδέα αυτής της εννοιολογικής, πρωταρχικά, μεταγλώττισης των πιο γνωστών ποιημάτων του Ε. Α. Πόε. Αυτή βασίζεται στην αρχή ότι αφού έτσι κι αλλιώς δε μπορεί να γίνει ένα ποίημα καλύτερο μεταφράζοντάς το (αν αυτό αξίζει, εξυπακούεται), ο μεταφραστής πρέπει να φροντίσει να χάσει όσο γίνεται λιγότερο στην μετάφραση. Ιδιαίτερα στην περίπτωση του Ε. Α. Πόε, στον οποίο μέτρο, ρυθμός, ομοιοκαταληξία, έννοια, ανθρώπινη συγκίνηση, μουσικές συνηχήσεις, πυκνότητα νοημάτων και ποιητική εικόνα, αποτελούν ένα αδιαχώριστο σύνολο. Ο τραγικός αλκοολικός και τυραγνισμένος στη ζωή Ε. Α. Πόε, μας άφησε ποιήματα όπου το μυστήριο και οι φανταστικοί κόσμοι τους, ο αισθησιασμός και οι ποιητικές τους εικόνες, οι συνηχήσεις των συμφώνων και η πυκνότητα των νοημάτων τους, θα έχουν πάντα οπαδούς όσο υπάρχει ποίηση. Όσα ήταν μπορετό από αυτά τα στοιχεία αυτής της ποίησης, προσπάθησα να μεταφυτέψω στη γλώσσα μας μ’ έναν εύληπτο και αντικειμενικά πιστό ποιητικό τρόπο.
Πορτρέτα γυναικών. Μετάφραση Κοσμάς Πολίτης. Εκδόσεις Αιγόκερως (1999).
Ποίηση και φαντασία. Μετάφραση Αλέξης Ζήρας. Εκδόσεις Γαβριηλίδης (1999).
Ποιήματα. Τα ανάλεκτα. Μετάφραση Γιώργος Βαρθαλίτης. Επιμέλεια Δημήτρης Αρμάος. Εκδόσεις Gutenberg (2015). Τα Ποιήματα του Edgar Allan Poe ανήκουν στα πλέον εμβληματικά και δημοφιλή έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και στις σημαντικότερες εκδηλώσεις της ιδιοφυίας του δημιουργού τους. Ξεκινώντας από τον ρομαντισμό, ο Πόε απεργάζεται μια τελείως προσωπική ποίηση, όπου κυριαρχούν η μουσικότητα, η αυστηρή οργάνωση του λόγου, η ονειρική ατμόσφαιρα. Με το λυρικό του έργο επηρέασε όσο κανείς άλλος τον Baudelaire, τον Mallarme και τους άλλους συμβολιστές.
Οι φόνοι της οδού Μοργκ – Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ. Μετάφραση Πέννυ Μηλιώνη. Εκδόσεις Γνώση (2012). Οι δύο ιστορίες του τόμου αυτού, με την ατμόσφαιρα της εποχής έξοχα αποτυπωμένη στις εικόνες του Ντρυέτ, ξαναζωντανεύουν τις δύο περίφημες νουβέλες του Πόε. Πόσο αθώος μπορεί να είναι ο δράστης του διπλού και αποτρόπαιου φονικού της οδού Μοργκ; Και ποιός ευθύνεται για το θάνατο της ωραίας Μαρί Ροζέ, που βρίσκεται να πλέει στον Σηκουάνα; Όσο η παρισινή αστυνομία πελαγοδρομεί ή προσπαθεί να κατασκευάσει ενόχους, ο Ντυπέν, με το αλάθητο ένστικτο ενός πρωταθλητή του ουίστ, θ ακολουθήσει τον συντομότερο δρόμο -και θα βρει τις απαντήσεις.
Οι δολοφονίες της οδού Μοργκ. Μετάφραση Κοσμάς Πολίτης. Εκδοτική Θεσσαλονίκης (1990).
Ο χρυσός σκαραβαίος. Το μακρόστενο κιβώτιο. Ιστορίες Μυστηρίου. Μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής. Επιμέλεια: Ξενοφών Μπρουντζάκης. Εκδόσεις Ποντίκι (2010). «Ο χρυσός σκαραβαίος» πήρε το πρώτο βραβείο σε ένα διαγωνισμό που διοργανώθηκε από την εφημερίδα «Philadelphia Dollar Newspaper», και δημοσιεύθηκε σε συνέχειες αρχίζοντας από τον Ιούνιο του 1843. «Το μακρόστενο κιβώτιο» εκδόθηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1844, στο γυναικείο περιοδικό «Godeys Ladys Book».
Ο χρυσός σκαραβαίος. Μετάφραση Πέτρος Κωστόπουλος. Εκδόσεις Γράμματα (1991). […] Εδώ βρίσκεται όλο το μυστήριο, αν και πρέπει να παραδεχτώ πως, σ αυτό το σημείο, δε δυσκολεύτηκα και πολύ να βρω τη λύση. Τα βήματά μου ήταν σίγουρα, και μόνο σ ένα συμπέρασμα μπορούσαν να με οδηγήσουν. Ορίστε η σειρά που ακολούθησαν οι συλλογισμοί μου: Όταν σχεδίασα το σκαραβαίο, δεν φαινόταν πουθενά η νεκροκεφαλή. Όταν τελείωσα το σκίτσο, σου το έδωσα και δε σ άφησα ούτε λεπτό απ τα μάτια μου ώς τη στιγμή που μου το ξανάδωσες. Κατά συνέπεια δε σχεδίασες εσύ τη νεκροκεφαλή ούτε και κανένας άλλος εδώ μέσα. Δεν είχε γίνει λοιπόν με ανθρώπινη μεσολάβηση…
Ο χρυσοκάραβος. Μετάφραση Εμμανουήλ Ροΐδης. Εκδόσεις Κριτική (1988).
Μη στοιχηματίζεις το κεφάλι σου με το διάβολο. Διηγήματα. Μετάφραση Άρης Σφακιανάκης. Εκδόσεις Αιγόκερως (2000). Το βιβλίο αυτό είναι μια συλλογή διηγημάτων του γνωστού συγγραφέα, από τα οποία το πρώτο διήγημα αποτελεί και τον τίτλο του. Οι υπόλοιποι τίτλοι είναι οι εξείς: Τα ματογυάλια. Ο διάβολος στο καμπαναριό. Η αυτού διασημότης. Το νησί της νεράιδας. Τρεις Κυριακές σε μια βδομάδα.
Λιγεία. Μετάφραση Τζένη Μαστοράκη. Εκδόσεις Στιγμή (1996). Η «Λιγεία» πραγματεύεται το θέμα της «αιώνιας Σικελίας», μέσα από τη θαμβωτική ιστορία του γηραιού καθηγητή Ροζάριο Λα Τσιούρα, που γνώρισε στη νεότητά του τον θεϊκό έρωτα της Σειρήνας. Πέρα από την Ιστορία, ο Λαμπεντούζα οραματίζεται την ιδανική χώρα της αρχαίας ελληνικής πραγματικότητας, στην οποία, περισσότερο από ό,τι με την καλλιέργεια, εισδύει κανείς με το «ζωώδες ένστικτο»· σύλληψη που αγγίζει το βάθος του πλέον καθαρού κλασικισμού μ ένα πνεύμα ακόμα θερμά ρομαντικό.
Έδγαρ Άλαν Πόε. Αφηγήματα. Οι ιστορικές μεταφράσεις από τον Κοσμά Πολίτη. Επιμέλεια Στέφανος Μπεκατώρος. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα (2006). Στο τόμο περιέχονται δεκαεννέα από τα γνωστότερα αφηγήματα του Edgar Allan Poe, ένα πεζό ποίημα και ένα δοκίμιό του (στο οποίο εκθέτει τις θεωρητικές του απόψεις για το αφήγημα), όλα μεταφρασμένα από τον Κοσμά Πολίτη. Αυτές οι ιστορικές μεταφράσεις του σημαντικού Νεοέλληνα μυθιστοριογράφου έχουν πολλαπλό φιλολογικό ενιδαφέρον: για την κατανόηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας, για τους τρόπους πρόσληψης της ξένης λογοτεχνίας, αλλά και για την ιστορία της μεταφραστικής πρακτικής στην Ελλάδα. Η υποδειγματική έρευνα του επιμελητή Στέφανου Μπεκατώρου, τα αναλυτικά σχόλια και η φροντισμένη επεξεργασία των μεταφράσεων προσφέρουν στον αναγνώστη ένα συμπαγές σώμα μεταφραστικής ύλης και σχολιασμού το οποίο, δεδομένης της αφηγηματικής δύναμης του πολυδιαβασμένου Αμερικανού συγγραφέα, παρέχει, επιπλέον, το σημαντικότατο για τέτοιο ογκώδες έργο στοιχείο της αναγνωστικής απόλαυσης.
Εύρηκα. Μετάφραση Σπύρος Ηλιόπουλος. Εκδόσεις Δαρδανός Χρήστος [Gutenberg, 1992]. Το «Εύρηκα», το κύκνειο άσμα του μάστορα του φανταστικού, απευθυνόμενο σύμφωνα με τη βούλησή του «σ αυτούς κυρίως, που αισθάνονται· στους ονειροπόλους», συνιστά ενδεχομένως το πιο «νόθο» κείμενο που θα μπορούσε κανείς να επισημάνει στη δυτική, τουλάχιστον, λογοτεχνική παράδοση. Μια τρομακτική σάτιρα σε βάρος του ρασιοναλισμού από ένα γνήσιο τέκνο του αιώνα της επιστήμης, αλλά και θερμού ζηλωτή μιας απόλυτης ελευθερίας για την ανθρώπινη ψυχή και φαντασία.
timesnews.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου