To κείμενο που ακολουθεί είναι του 1988, λίγα βιογραφικά στοιχεία: Ο Αλέξης Τραϊανός, φιλολογικό ψευδώνυμο του Αλέξανδρου Ζαβατάρη, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Οκτωβρίου 1944. και σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Ο Αλέξης Τραϊανός, ύστερα από τρεις ανεπιτυχείς απόπειρες αυτοκτονίας, έδωσε τέλος στη ζωή του με μία τέταρτη, στις 7 Μαΐου 1980, στο Καπανδρίτι Αττικής.
Συμπληρώθηκαν οχτώ χρόνια από τον αδόκητο θάνατο του Αλέξη Τραϊανού. Η αυτοκτονία του έβαλε τέρμα όχι μόνο σε μια ζωή, αλλά και σ' ένα ποιητικό έργο. Ήταν ένας εντελώς άδικος θάνατος, όπως όλοι οι θάνατοι των νέων ανθρώπων. Ήταν ο θάνατος ενός ποιητή.
Δεν έχει σημασία αν η γνωριμία μας άρχισε όψιμα, με την αποστολή του πρώτου ποιητικού βιβλίου του. Οι Μικρές μέρες ανήκουν στο κλίμα των ποιητών της Θεσσαλονίκης. Ένα λυρικό, ελεγειακό, απαισιόδοξο βιβλίο. Η ατμόσφαιρα των παιδικών και εφηβικών του χρόνων. Ένα αυτοτελές, τέλειο βιβλίο. Όμως οι αισθητικές του αναζητήσεις άρχιζαν αμέσως μετά καθώς πολύ λαχτάρισε την ξένη ποίηση. Η ενασχόλησή του με την ποίηση των Νέγρων και των Μπητ ποιητών τον είχε καταπονήσει συστηματικά. Τα μετέπειτα βιβλία του υπογράμμιζαν τη βούληση μιας νέας φωνής στο χώρο αυτόν και, φυσικά, στη γενιά του, τη γενιά του '70.
Οι προτιμήσεις του δεν συνέπιπταν πάντα με τις δικές μου. Αλλά για τους παλιούς ποιητές της Θεσσαλονίκης είχαμε μια ταυτότητα αντιλήψεων, τις περισσότερες φορές. Όσον αφορά τους Μπητ, δηλαδή τους ποιητές που εμφανίστηκαν μετά το 1955 στις Ηνωμένες Πολιτείες κυρίως, οι απόψεις μας διέφεραν. Γιατί, πιστεύω πως η άνθηση της αμερικανικής ποίησης συμπίπτει με την περίοδο του '20 με '60, μ' εκείνο το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε και ετοίμασε το κίνημα των Μπητ. Και οι ποιητές αυτοί, οι σημαντικοί, είναι τουλάχιστον είκοσι και ανθίζουν σ' όλον τον αμερικανικό μεσοπόλεμο, που είναι η χρυσή σελίδα όλων των φιλολογιών, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας.
Αν οι Μπητ άρεσαν στον Τραϊανό, είναι γιατί τον έθελγε ένα κίνημα που όχι μόνο απλωνόταν σ' όλες τις τέχνες, αλλά ήταν ακόμα, και κυρίως, βιοθεωρία, τρόπος ζωής και σκέψης, ένα φρέσκο αντίκρισμα ζωής, συνθετικό μέσα στις διαλυτικές του τάσεις και συνεκτικό, πράγμα που του διασφάλισε χρονική διάρκεια και δικαίωσε τις προσδοκίες για μιαν άνοιξη που παραμένει ακόμα ένα ζητούμενο. Ο παραλληλισμός του με το υπερρεαλιστικό κίνημα, που άρχισε τριάντα χρόνια πριν, δεν είναι τυχαίος. Η έκδοση μιας ανθολογίας των ποιητών αυτών της σχολής των Μπητ, η σχολιασμένη μετάφρασή τους από τον Αλέξη Τραϊανό, στάθηκε μια σπουδαία αρχή. Δεν είχε συνέχεια.
Η αυτοκτονία του Αλέξη Τραϊανού ρίχνει ακόμη βαριά τη σκιά του πάνω σ' όλους εμάς που τον γνωρίσαμε από κοντά. Χτυπώντας την πόρτα του μια νύχτα, δεν μπόρεσα να τον βρω. Τρεις μέρες αργότερα, έμαθα για το θάνατό του.
Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.
Από το βιβλίο του Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου Ταξιδεύοντας στη δροσερή νύχτα, εκδ. Ύψιλον/Βιβλία (1991)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου