ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ: ΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΕ ΑΝΑΣΤΑΤΩΣΗ

του Michael Roberts

Αναδημοσίευση από το Avantgarde

Οι εκλογές στην Μ. Βρετανία παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο από την άποψη των αποτελεσμάτων τους και την ανατροπή ορισμένων προγνωστικών, όσο και από την άποψη του πλαισίου εντός του οποίου έλαβαν χώρα. Ένα πλαίσιο το οποίο καθορίστηκε από το αποτέλεσμα του περσινού δημοψηφίσματος υπέρ της αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ, όσο και από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης η οποία σοβεί ακόμη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πρωτοφανής συμμετοχή στις εκλογές και ιδιαίτερα νεαρού κόσμου, κυρίως στις μεγάλες πόλεις της χώρας, ο οποίος στήριξε αποφασιστικά τον Corbyn και τους Εργατικούς, συμβάλλοντας έτσι στα πρωτόγνωρα για τα δεδομένα της Μ. Βρετανίας ποσοστά ενός ηγέτη με αριστερές αναφορές και προσανατολισμό. Παράλληλα όμως και εξαιτίας αυτού του γεγονότος, δημιουργείται και το έδαφος για πολιτική αστάθεια ειδικά εν όψει των διαπραγματεύσεων για το Brexit καθώς η κυβέρνηση των Συντηρητικών είναι μια κυβέρνηση μειοψηφίας. Σε αυτά τα πλαίσια, αναδημοσιεύουμε σε μετάφραση το ακόλουθο άρθρο του Michael Roberts UK election: British capital in disarray όχι επειδή οπωσδήποτε συμφωνούμε ή υιοθετούμε τις απόψεις του, αλλά επειδή θεωρούμε πως συμβάλλει στην δημιουργία ενός κατανοητικού πλαισίου, ιδιαίτερα από την άποψη της οικονομίας, τόσο για τις εκλογές όσο και για τις εξελίξεις που μέλλονται στην Μ. Βρετανία.

Εισαγωγή/μετάφραση Μητσ.Κ. για το Avantgarde


Εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο: Το Βρετανικό κεφάλαιο σε αναστάτωση

του Michael Roberts

Το αποτέλεσμα των Βρετανικών εκλογών αποτελεί μια προσωπική πανωλεθρία για την ηγέτιδα των Συντηρητικών Theresa May, καθώς η ίδια οδήγησε την χώρα σε εκλογές με σκοπό να κερδίσει την μεγάλη πλειοψηφία συντρίβοντας έτσι το Εργατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης και την αριστερού προσανατολισμού ηγεσία του. Εν τέλει όμως συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Οι Συντηρητικοί έχασαν έδρες και την πλειοψηφία τους στο κοινοβούλιο, ενώ οι Εργατικοί υπό τον αριστερό ηγέτη Jeremy Corbyn αύξησαν δραματικά τον αριθμό των ψήφων που έλαβαν ύστερα από μια δυναμική καμπάνια.

Η συμμετοχή ανήλθε στο 69%, η υψηλότερη μετά από το 1997, όταν και είχε φθάσει στο 71,4 %. Όπως φαίνεται, οι νέοι άνθρωποι προσήλθαν στην κάλπη για να στηρίξουν τους Εργατικούς ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις. Οι Εργατικοί κέρδισαν 10% και έφθασαν σε ποσοστό το 40%, ενώ επίσης και οι Συντηρητικοί αύξησαν τα ποσοστά τους κατά 5% φθάνοντας συνολικά στο 42%. Ο μεγάλος ηττημένος ήταν το αντι-Ε.Ε., και κατά της μετανάστευσης UKIP το οποίο κατέρρευσε.



Πλέον έχει διαμορφωθεί η κατάσταση του λεγόμενου «εκκρεμούς κοινοβουλίου», στα πλαίσια της οποίας κανένα κόμμα δεν διαθέτει αυτοδυναμία. Αυτό δημιουργεί ένα χάος στις επερχόμενες συνομιλίες για το Brexit με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς δεν υπάρχει μια ισχυρή και σταθερή κυβέρνηση για να διαπραγματευτεί.

Ωστόσο το αποτέλεσμα των εκλογών, αποτελεί πολύ περισσότερο καταστροφή για την άρχουσα Βρετανική τάξη, παρά για την Theresa May και τους Συντηρητικούς. Οι διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναμένεται να ξεκινήσουν στις 19 Ιουνίου. Έτσι, οι διαπραγματευτές της Βρετανίας θα αντιμετωπίσουν τους ομολόγους τους της ΕΕ, όντας σε δυσμενή θέση, καθώς θα έχουν χάσει την πλειοψηφία στο Βρετανικό κοινοβούλιο. Οι όροι οποιασδήποτε συμφωνίας θα είναι σκληροί για τα συμφέροντα του Βρετανικού κεφαλαίου: αναφορικά δηλαδή με τους όρους για το εμπόριο, την κινητικότητα εργατικού δυναμικού και για τις ροές Κεφαλαίου του City του Λονδίνου.

Παράλληλα, η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου, ήδη αντιμετωπίζει δυσκολίες. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2017, το πραγματικό ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε με βραδύτερο ρυθμό από κάθε άλλη κορυφαία οικονομία των χωρών των G7. Η Βρετανική λίρα έπεσε απότομα μετά το εκλογικό αποτέλεσμα, και είναι πιθανό να συνεχιστεί η καθοδική της πορεία, καθώς οι ξένοι επενδυτές εξετάζουν τις επιλογές τους, δεδομένης της αβεβαιότητας για το τι θα συμβεί τελικά με το Brexit και της παράλυτης μειοψηφικής κυβέρνησης των Συντηρητικών, η οποία δεν είναι σε θέση να λάβει οποιοδήποτε μέτρο οικονομικής πολιτικής. Η στερλίνα έχει πέσει ήδη περισσότερο από 15% από το περσινό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.



Αυτό έχει οδηγήσει σε μια σημαντική άνοδο των τιμών των προϊόντων στα καταστήματα, πάνω από τις τιμές εισαγωγής. Ο πληθωρισμός ενδέχεται να αυξηθεί περεταίρω μειώνοντας τα πραγματικά εισοδήματα του μέσου Βρετανικού νοικοκυριού.





Και αυτό συμβαίνει την στιγμή που τα Βρετανικά νοικοκυριά έχουν υποστεί την μεγαλύτερη σε χρονική διάρκεια στασιμότητα στα πραγματικά εισοδήματά τους τα τελευταία 166 χρόνια!



Το εμπορικό έλλειμμα του Ηνωμένου Βασιλείου με τον υπόλοιπο κόσμο εξακολουθεί να διευρύνεται, καθώς οι Βρετανικές εξαγωγές αποτυγχάνουν να επωφεληθούν από την αδύναμη λίρα, και οι τιμές εισαγωγής αυξάνονται.



Ο λόγος για τον οποίο το Βρετανικό κεφάλαιο δεν κερδίσει από την υποτίμηση του νομίσματος, άπτεται του γεγονότος ότι η Βρετανική παραγωγή και οι Βρετανικές υπηρεσίες δεν είναι ακόμη ανταγωνιστικές, καθώς η αύξηση της παραγωγικότητας είναι ουσιαστικά μηδενική.

Έχουν περάσει εννέα χρόνια από την έναρξη της οικονομικής κρίσης του 2008. Έκτοτε, το πραγματικό ΑΕΠ κατ’ άτομο στις μεγαλύτερες οικονομίες αυξήθηκε κατά μέσο όρο λιγότερο από 1% το χρόνο. Αυτό είναι πολύ χαμηλότερο του μέσου όρου της τάσης που υπήρχε πριν την παγκόσμια συντριβή. Η Γερμανία πέτυχε το καλύτερο με μια αύξηση της συσσώρευση της τάξεως του 8,7%, ακόμη καλύτερα και από την τυχερή χώρα, την Αυστραλία με 6,8%. Αλλά, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει καταφέρει μονάχα 2% μέσα σε εννέα χρόνια!



Ο βασικός λόγος είναι η απότομη πτώση της παραγωγικότητας της εργασίας. Η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου εξαρτήθηκε, αντίθετα από την (περιορισμένη) ανάπτυξη της από το τέλος της Μεγάλης Ύφεσης, από μια καταναλωτική έκρηξη, αλλά και από το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα νέων ανθρώπων από την Ανατολική Ευρώπη και από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνε με τις πιο πρόσφατες στατιστικές του ONS, δεν σημειώθηκε καμιά αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων που γεννήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά την διάρκεια του τελευταίου έτους. Η καθαρή αύξηση στην απασχόληση οφείλεται σε όσους γεννήθηκαν στο εξωτερικό της χώρας. Αν οι διαπραγματεύσεις για το Brexit προχωρήσουν και η ελευθερία κίνησης της εργασίας χαθεί, οι Βρετανικές επιχειρήσεις θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν την εγχωρία εργασία και τις εγχώριες δεξιότητες. Η αύξηση της απασχόλησης θα επιβραδυνθεί και η εθνική παραγωγή θα αποδυναμωθεί εκτός αν αυξηθεί η παραγωγικότητα.



Και ο κύριος λόγος δεν θα είναι η αποτυχία των Βρετανικών επιχειρήσεων στο να επενδύσουν σε παραγωγικό κεφάλαιο, δηλαδή σε μηχανήματα, σε βιομηχανία και λογισμικό για Η/Υ. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις έχουν πολύ λίγο αυξηθεί από την εποχή της Μεγάλης ‘Ύφεσης, ακόμη κι αν η κερδοφορία τους ανέκαμψε.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα κέρδη συγκεντρώνονταν στις μεγάλες εταιρίες, ενώ οι μικρές και οι μεσαίου μεγέθους εταιρίες είχαν λίγα κέρδη και δεν μπορούσαν να πάρουν πίστωση. Οι μεγάλες εταιρίες (κυρίως τεχνολογικός και χρηματοπιστωτικός τομέας) επέστρεφαν τα κέρδη στους μετόχους με την μορφή μερισμάτων ή αγόραζαν μετοχές ή κρατούσαν μετρητά σε φορολογικούς παραδείσους, και δεν επένδυαν. Και είναι γεγονός πως η επιχειρηματική κερδοφορία στο Ηνωμένος Βασίλειο άρχισε να υποχωρεί πριν από την ψήφιση του Brexit.



Η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου πρόκειται να εισέλθει σε μια περίοδο στασιμότητας στην καλύτερη των περιπτώσεων. Οι οικονομολόγοι του ΟΟΣΑ, ήδη προβλέπουν πως η οικονομία της χώρας να επιβραδυνθεί κατά 1% τον επόμενο χρόνο καθώς το Brexit «δαγκώνει». Και υπάρχει κάθε πιθανότητα μιας νέα παγκόσμιας ύφεσης μέσα στα επόμενα ένα με δύο χρόνια.

Μετά τις εκλογές του 2015 που κέρδισαν οι Συντηρητικοί, είχα υποστηρίξει, πως η νίκη τους εκείνη αποτελούσε ένα «δηλητηριώδες δισκοπότηρο» ( poisoned chalice), και πως οι Τόρηδες δεν θα κέρδιζαν τις επόμενες εκλογές. Το είχα πει αυτό στην προοπτική μιας νέα παγκόσμιας ύφεσης πριν το 2020. Αλλά το Brexit υπερέβη όλα αυτά για λίγο. Το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών ήταν εν μέρει συνέχεια του δημοψηφίσματος του Brexit, καθώς οι Συντηρητικοί τα πήγαν καλύτερα σε περιοχές που στήριξαν την αποχώρηση από την ΕΕ, ενώ οι Εργατικοί πέτυχαν καλύτερα ποσοστά σε εκείνους που στήριξαν την παραμονή στην ΕΕ. Αλλά τώρα, οι εκλογές έφεραν και πάλι στο προσκήνιο το ζήτημα του βιοτικού επιπέδου των πολλών ενάντια στον πλούτο των λίγων. Αυτό οδήγησε στην αποτυχία της May.

Η μειοψηφική κυβέρνηση των Συντηρητικών θα δυσκολευτεί να επιβιώσει για πολύ. Κάλλιστα θα μπορούσαν να υπάρξουν νέε γενικές εκλογές πριν το τέλος του χρόνου, και το γεγονός αυτός θα έχει σημαντικές πιθανότητες να οδηγήσει σε μια κυβέρνηση των Εργατικών με στόχο την ανατροπή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών των τελευταίων 30 ετών. Εάν όμως η κεφαλαιοκρατική οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου βρίσκεται σε δυσχερή θέση, τότε η κυβέρνηση των Εργατικών θα αντιμετωπίσει πραγματικές προκλήσεις στην πορεία εφαρμογής της πολιτικής της.